ემბრიონული ღეროვანი უჯრედები

ემბრიონული ღეროვანი უჯრედები (ESCs) — პლურიპოტენტური ღეროვანი უჯრედი, რომელიც მიღებულია ბლასტოციტის შიდა უჯრედული მასიდან, ადრეული სტადიის წინასწარი იმპლანტაციის ემბრიონი.[1][2] ადამიანის ემბრიონები ბლასტოციტის სტადიას აღწევს განაყოფიერებიდან 4-5 დღის შემდეგ, ამ დროს ისინი შედგება 50-150 უჯრედისგან. უჯრედული მასის (ემბრიობლასტის) იზოლირება იმუნოქირურგიის გამოყენებით იწვევს ბლასტოციტის განადგურებას, პროცესი, რომელიც ბადებს ეთიკურ საკითხებს, მათ შორის, აქვთ თუ არა ემბრიონებს იგივე მორალური მოსაზრებები, როგორც ემბრიონებს განვითარების შემდგომი იმპლანტაციის ეტაპზე.[3][4]

მკვლევარები ამჟამად დიდ ყურადღებას აქცევენ ემბრიონის ღეროვანი უჯრედების თერაპიულ პოტენციალს, კლინიკური გამოყენება მრავალი ლაბორატორიის მიზანია. პოტენციური გამოყენება მოიცავს დიაბეტისა და გულის დაავადებების მკურნალობას.[5] მიმდინარეობს უჯრედების შესწავლა კლინიკური თერაპიის, გენეტიკური დარღვევების მოდელების და უჯრედული/დნმ-ის შეკეთების მიზნით. თუმცა, ასევე დაფიქსირდა არასასურველი ეფექტები კვლევასა და კლინიკურ პროცესებში, როგორიცაა სიმსივნე და არასასურველი იმუნური რეაქციები.[6]

გამოყენება

რედაქტირება

მათი პლასტიურობისა და თვითგანახლების პოტენციურად შეუზღუდავი შესაძლებლობების გამო, შემოთავაზებულია ემბრიონის ღეროვანი უჯრედების თერაპია რეგენერაციული მედიცინისა და ქსოვილების ჩანაცვლებისთვის ტრავმის ან დაავადების შემდეგ. პლურიპოტენტურმა ღეროვანმა უჯრედებმა დაგვანახეს მრავალი სხვადასხვა მდგომარეობის მკურნალობის მეთოდი, როგორიცაა: ზურგის ტვინის დაზიანებები, ასაკთან დაკავშირებული მაკულარული დეგენერაცია, დიაბეტი, ნეიროდეგენერაციული დარღვევები (როგორიცაა პარკინსონის დაავადება), შიდსი და ა.შ.[7] გარდა მათი პოტენციალისა რეგენერაციულ მედიცინაში, ემბრიონის ღეროვანი უჯრედები წარმოადგენენ ქსოვილის/ორგანოების შესაძლო ალტერნატიულ წყაროს, რომელიც ხელს შეუწყობს დონორის დეფიციტის დილემის პრობლემის შესაძლო გადაჭრას. თუმცა არის გარკვეული ეთიკური დაპირისპირება ამის ირგვლივ. გარდა ამ გამოყენებისა, ESC-ები ასევე შეიძლება გამოყენებულ იქნას ადამიანის ადრეული განვითარების, გარკვეული გენეტიკური დაავადების და ვიტრო ტოქსიკოლოგიური ტესტირებისთვის.[8]