გრაფიზმი
გრაფიზმი (ასევე გრაფიკული დიზაინი) — დისციპლინა, რომელიც წყვეტს, თუ როგორ ამოირჩიოს და გამოიყენოს გრაფიკული ელემენტები (ნახატი, ტიპოგრაფიული ნიშნები, სურათების ფერები და ა.შ.,) რათა გამოიმუშაოს ურთიერთობის საგანი და/ან კულტურა. თითოეული ელემენტი სიმბოლურია და აღნიშნულია პროექტის კონცეფციაში.
ჩარევის სფეროების შესაბამისად (ილუსტრაცია, განცხადება, ურთიერთობა საწარმო, პრესა, გამოცემა, ქსელი, გამომცემლობა, ვიზუალური იდენტიფიკაცია და ასე შემდეგ) არსებობს გრაფიკული არხის ნაწილი ტიპოგრაფიაში ან ინფორმაციის სხვა საშუალებებში.
პირველი ნაბიჯები
რედაქტირება
მიუხედავად იმისა, რომ ტერმინი „გრაფიზმი“ და გრაფიკული დიზაინი გამოგონებული იყო XX საუკუნეში, გრაფიზმის ისტორია მიყვება კაცობრიობის ისტორიას ლასკოს გამოქვაბულიდან ნეონის რეკლამის გინზას კვარტლამდე ტოკიოში. გრაფიზმის დაფუძნებიდან დღევანდელ დღემდე ვიზუალური ურთიერთობა გახდა შესაძლებელი, ის იყო დელიკატური ყოველთვის იმაში, რომ დაეხაზა განმასხვავებელი ხაზი, რომელიც გამოყოფს გრაფიკულ რეკლამას და ხელოვნებას, რომლებთანაც ნახატი იყოფს ზოგიერთ პრინციპებს, თეორიას, პრაკტიკას ან ენებს. პასუხი შეიძლება გახდეს ის რომ, იმისათვის, რომ განსაზღვრო რეკლამა, როგორც ყოფილი პრაქტიკა, რომლის საბოლოო მიზანია საქონლის რეალიზება იმ დროს, როცა გრაფიკა ცდილობს ინფორმაციის დალაგებას, რომელიც იძლევა ფორმას იდეებში და რომელიც გადმოცემს ღელვას გრაფიკული ობიექტების საშუალებით.
ლასკოს გამოქვაბულების მხატვრობა (დორდონში 18 000 და 15 000 წლის წინ ჩვენს წელთ აღრიცხვამდე) და მწერლობის დასაბამი (მესოპოტამიაში, შუმერებში, 3500 წლის წინ ჩვენს ერამდე) შეიძლება განიხილებოდეს როგორც ვიზუალური კომუნიკაციის ერთ-ერთი ფუძემდებლად. გრაფზიმმა დასაბამი ჰპოვა ადამიანის განვითარებაში, კერძოდ სურათის სახით.
700 წლის წინ ჩვენს წელთ აღრიცხვამდე და XX საუკუნის 70 წლებამდე პერიოდში, ბეჭვდისა და ტოგოგრაფიული მწერლობის ისტორია შეესაბამება ასოს ავტორის მიერ მნიშვნელოვან გრაფიკულ გამოსახულებას.
ფინური დამწელობა (1200-1000 წლის წინ ჩვენს ერამდე) შემდგომ კაროლინგური, გოთური კალიგრაფია შემდგომ გოთური ტიპოგრაფია გამოიყენებოდა იოჰანეს გუტენბერგის მიერ (1440 წლისაკენ). ბიბლიამ შეიმუშავა 1444-1445 მაიენსში საფრანგეთში პირველი დიდი ნაშრომის მსგავსი ტექნოლოგიით. მისმა გარდაქმნა საშუალება მოგვცა უფრო მასშტაბური წიგნების გავრცელებისა, რაც აქამდე წარმოუდგენელი იყო. ალდ მანუკი, როგორც მეორე გამოცემის მბეჭდავი ავითარებდა საკუთარი წიგნებისათვის სტილსა და სტრუქტურას, რომელიც დღესდღეობით ისევ აქტუალურია. აღნმიშნული ეპოქა განიხილება, როგორც ჰუმანური ეპოქა ვინაიდან ამ დროის გამოიყენებოდა ე. წ. მრგვალი ხელთნაწერი იტალიური რენესანსი, რასაც ჩვენ ჰუმანურ მწერლობას ვუწოდებთ.
თანამედროვე ეპოქა
რედაქტირებაXX საუკუნეში, ინდუსტრიალიზაცია, სამომხმარებლო საზოგადოება, ახალი მედიის საშუალებების გამოშვება, მარკეტინგი და რეკლამა, მაგრამ ასევე მიერთებული დისციპლინებით სუნთქვა (დიზაინი და არქიტექტურა) ხელს უწყობს ახალი ტიპის გრაფიკული ქმნილების ჩამოყალიბებას კომუნიკაციის შეფასებისათვის. გრაფიკოსს სააშკარაოზე გამოაქვს საკომუნიკაციო მესიჯი შემდგომ კი მას გარდასახავს გრაფიკულად. ერთმანეთის გვერდითაა მოთავსებული მისი ინტელექტი და მისი გრაფიკული უნარი, გრაფიკოსი განიხილება, როგორც ხელოვაი. 1950 წლის შემდეგ 1960-1970 წლებში რეკლამის განვითარებით, გამოჩნდნენ სხვადასხვა რეკლამის დამამზადებელები, როგორებიც იყვნენ მაგალითად: კასანდრა, სავინაკი, ვილემოტი, ჯანკო და სხვები. უფრო მოგვიანებით კი რომან სიესლევიჩი პოლიტიკური რეკლამებისათვის, ჟან ვიდმერი ან გრაპუსი ვიზუალი პირადობის დასადგენად.
1945 წლიდან საფრანგეთში გამოჩნდნენ ე.წ. მაკეტისტები და გრაფიკოსები, რომლებიც ანახლებდნენ ტიპოგრაფიულ წიგნებს, წიგნის ფრანგულ კლუბში შედიოდნენმთავარი პირები პიერ ფოშე, მასინი, ჟაკ დანიელი, ჟაკ დარში.
სწავლება
რედაქტირებაგრაფიკოსის ტერმინის შეესაბამება იმ კურს, რაც გავრცელებულია მრავალ სკოლაში, რომლებიც მუშაობენ გრაფიზმის სხვადასხვა სფეროებში, ტიპოგრაფიის შესწავლა, ასევე ნიშნებისა და სურათების შესწავლა ხელოვნების გვერდზე დატანა შეადგენს სწავლების მთავარ საფუძველს, რაც სემდგომში შეიძლება გამოყენებულ იქნას ბეჭვდით საქმიანობაში (გამომცემლობა, ილუსტრაცია), შეიძლება ილუსტრაციის დანახვა ან აგრეთვე გაცოცხლება (დიზაინის მოახლოება).
ბიბლიოგრაფია
რედაქტირება- მიშელ ვლასიკოვი,გრაფიზმის ისტორია საფრანგეთში.გამომცემლობა დეკორატიული ხელოვნების მუზეუმის(12ოქტომბერი 2005),ISBN 978-2-901422-64-8.
- ჯოზეფ მულერ-ბროკმანი,Grid Systems in Graphic Designარტურ ნიგლის გამომცემლობა.ISBN 978-3-7212-0145-1.
- ადრიან ფრუტინდჯერი,ადამიანი და მისი მახასიატებელი,გამომცემლობა Perrousseaux. ISBN 978-2-911220-05-0.
- გრაფიკის ლექსიკონიგამომცემლობა მსოფლიო სტატიების ISBN 2-87811-143-5.
- თანამედროვე ხელოვნების მუზეუმის ნაციონალური რვეულები n°89,ISBN 2-84426-251-1