გირეი ბაიროვი

გირეი ბაიროვი ( დ. 2 მაისი, 1922, ალუშტა — გ. 6 ივლისი, 1999, სანქტ-პეტერბურგი ) — საბჭოთა და რუსი პედიატრი, ბავშვთა ქირურგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი (1960), პროფესორი, სსრკ სამედიცინო მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1963)), პეტერბურგის პედიატრიული სამედიცინო აკადემიის პედიატრიული ქირურგიის ხელმძღვანელი, რუსეთის ფედერაციის მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე (1994), პედიატრიული ქირურგიის ერთ-ერთი ფუძემდებელი ლენინგრადში.

გირეი ბაიროვი
დაბ. თარიღი	2 მაისი, 1922
დაბ. ადგილი	ალუშტა, სსრკ
გარდ. თარიღი	6 ივლისი, 1999 (77 წლის)
გარდ. ადგილი	სანკტ-პეტერბურგი, რუსეთი
დასაფლავებულია	სმოლენსკის მართლმადიდებლური სასაფლაო
მოქალაქეობა	სსრკ  რსფსრ
საქმიანობა	ქირურგი
მუშაობის ადგილი	პეტერბურგის სახელმწიფო პედიატრიული სამედიცინო აკადემია
ალმა-მატერი	ი.მ.სეჩენოვის პირველიმოსკოვის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტი სარატოვის სამედიცინო ინსტიტუტი
სამეცნიერო ხარისხი	მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი
სამეცნიერო წოდება	პროფესორი, სსრკ სამედიცინო მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1963), რუსეთის სამედიცინო მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი (1991 წ.)
ჯილდოები
გირეი ბაიროვი ვიკისაწყობში

ბიოგრაფია

დაიბადა სკოლის მასწავლებლის ალი მემეტოვიჩ ბაიროვისა და მისი მეუღლის ლიდია ივანოვნას (იგნატოვიჩი) ოჯახში. ერთ-ერთი ბაბუა მემეტ ბაიროვი ოლქის ექიმი იყო, მეორე — ივან იგნატოვიჩი — სამედიცინო და ქირურგიული აკადემიის კურსდამთავრებული, კოლეგიის მრჩეველი, ერთდროულად მუშაობდა სოფლის და ქალაქ ოპოჩკის ექიმად, ასევე იყო საქალაქო დუმის დეპუტატი ბავშვობაში, ისევე როგორც ბევრი მისი თანატოლი ბიჭი, გირეი ბაიროვი ოცნებობდა ცაზე. 1938 წელს სკოლის დამთავრების შემდეგ მან მოსკოვის საავიაციო ინსტიტუტში მისაღები გამოცდებიც კი ჩააბარა, მაგრამ ბოლოს გეგმები შეცვალა და მოსკოვის პირველი სამედიცინო ინსტიტუტის სტუდენტი გახდა. 1941 წლის შემოდგომაზე, დიდი სამამულო ომის დაწყების შემდეგ, ინსტიტუტი ევაკუირებული იქნა უფაში. თავად ბაიროვი გაემგზავრა სარატოვში, სადაც სწავლა განაგრძო სარატოვის სამედიცინო ინსტიტუტის სამხედრო ფაკულტეტზე. 1943 წლის თებერვალში, ინსტიტუტის დამთავრების შემდეგ, გაგზავნეს ექიმად მოქმედ ჯარში (135-ე სატანკო ბრიგადის მოტორიანი შაშხანის და ტყვიამფრქვევის ბატალიონი, სამხრეთ-დასავლეთის ფრონტის 23-ე სატანკო კორპუსი). გირეი ბაირამოვი დაიჭრა მძიმედ სევერსკის დონეცის გადაკვეთისას 1943 წლის 19-21 ივლისის ბრძოლებში იზიუმ-ბარვენკოვსკაიას შეტევითი ოპერაციის დროს. როგორც მოხსენებიდან ირკვევა, სამედიცინო სამსახურის კაპიტანი გ.ა.ბაიროვმა:

„... ბრძოლის ველზე პირველადი დახმარება გაუწია 400 ჯარისკაცს და მეთაურს. პირადად გამოიყვანა 35 მძიმედ დაჭრილი ჯარისკაცი და მეთაური თავიანთ იარაღთან ერთად. თავადაც მძიმედ დაიჭრა თავის, ფეხსა და მკლავში, მაგრამ 3 საათის განმავლობაში მითითებებს აძლევდა სანიტარებს და სანიტარ-ინსტრუქტორებს.“

კანტემიროვკას რაიონში სამხედრო საველე ჰოსპიტალში მკურნალობისას ის შეხვდა თავის მომავალ მეუღლეს, იმ დროს საავადმყოფოს ქირურგს. ვერა სემიონოვნას მოგონებების თანახმად, სწორედ მაშინ, კანტემიროვკაში, ყავარჯნებზე მდგომმა ბაიროვმა დიდი განცდის ფასად პირველად მიიღო მონაწილეობა ბავშვის ოპერაციაში, და საბოლოოდ გადაწყვიტა, მომავალში ბავშთა ქირურგი გამოსულიყო.

როდესაც გამოჯანმრთელდა, ომის დასრულებამდე გირეი ბაიროვი მსახურობდა ქირურგად სამხედრო საველე ჰოსპიტალში, ხოლო 1945 წელს ჩავიდა ლენინგრადში, სადაც ჯერ ქირურგად მუშაობდა ერთ-ერთ ბავშვთა კლინიკაში, შემდეგ კი გადაიყვანეს კ. ა. რაუჰფუსის სახელობის ბავშვთა საავადმყოფოში.

1949 ახალგაზრდა და ამავე დროს, გამოცდილმა ექიმმა ბაიროვმა მიიქცია პედიატრიული ინსტიტუტის პედიატრიული ქირურგიის განყოფილების ხელმძღვანელის, ახლო წარსულში ასევე არმიის ქირურგის, სამედიცინო სამსახურის გენერალ-მაიორის, პოლონეთის არმიის მთავარი ქირურგის, პროფესორ ალექსანდრე შატსკის ყურადღება. შატსკიმ გირეის შესთავაზა ლაბორანტის თანამდებობა თავის განყოფილებაში, იმ პერსპექტივით, რომ მალე ასისტენტი გახდებოდა (1951). ამ მომენტიდან ბაიროვის ბედი მჭიდროდ დაუკავშირდა ლენინგრადის პედიატრიულ ინსტიტუტს. 1954 წელს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია, ხოლო უკვე 1955 წლის 26 სექტემბერს. თავი სრულიად არაჩვეულებრივ ქირურგად წარმოაჩინა.

მემორიალური დაფა გ. ა. ბაიროვი პეტერბურგის სახელმწიფო პედიატრიული სამედიცინო უნივერსიტეტის ქირურგიული კლინიკის შენობაზე

სულ რამდენიმე თვით ადრე, გამოჩენილმა პედიატრმა, აკადემიკოსმა ა, ტურმა თავის ნაშრომში ჩამოთვალა ის თანდაყოლილი დაავადებები, რომელთა წინაშე მედიცინა უძლური იყო. და მოულოდნელად, ახალშობილ ბიჭს, რომელსაც ერთ-ერთი ასეთი დაავადება აღმოაჩნდა — საყლაპავის ატრეზია  ტრაქეოეზოფაგური ფისტულასთან ერთად, ბაიროვმა წარმატებით გაუკეთდა ოპერაცია. ეს იყო  მეცნიერის სენსაციური, მსოფლიო მასშტაბის მიღწევა, რაზეც საუბრობდმნენ  წამყვანი ჟურნალები. იმავე 1955 წელს ბაიროვი გახდა კათედრის ასოცირებული პროფესორი და 1960 წელს დაიცვა სადოქტორო დისერტაცია  თემაზე „იდაყვის სახსრის მოტეხილობები ბავშვებში“. როგორც თავად გირეი ბაიროვმა მოგვიანებით ფიგურალურად აღნიშნა: „მე იდაყვებით გავიკვლიე გზა მეცნიერებაში“.

ბაიროვმა არსებითად აიღო პასუხისმგებლობა ლენინგრადში ბავშვთა ქირურგიის ერთიანი სამსახურის ორგანიზებაზე. ის იყო აღიარებული ლიდერი თითქმის ორმოცი წლის განმავლობაში, 1963 წელს მისმა არჩევამ სსრკ სამედიცინო მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტად კიდევ უფრო გაამაგრა მეცნიერის პოზივციები.

60-იანი წლების დასაწყისისთვის ბავშვებისთვის ქირურგიული დახმარების აღმოენა საკმაოდ ფრაგმენტულად ხდებოდა ქალაქის სამ საავადმყოფოში და პედიატრიული ინსტიტუტის კლინიკაში. არსებობდა გ. ტურნერის ინსტიტუტიც, სადაც მკურნალობდნენ ორთოპედიული პათოლოგიის მქონე ბავშვებს. ბაიროვის ძალისხმევით, ლენინგრადში ბავშვთა ქირურგიული საავადმყოფოების რაოდენობა გაორმაგდა. ჩამოყალიბდა ბავშვთა სპეციალიზებული განყოფილებები: გადაუდებელი და არჩევითი ქირურგიის, ახალშობილთა ქირურგიის, ტრავმატოლოგიის, უროლოგიური განყოფილებები. განსაკუთრებული დამსახურება გერეი ბაიროვს ეკუთვნის საბჭოთა ხელისუფლების წლებში ლენინგრადში პირველად აშენებულ ორგანიზაციაში, No1 ბავშვთა საქალაქო საავადმყოფოში, სადაც განთავსებული იყო ახალშობილთა მალფორმაციების სამკურნალო სპეციალიზებული განყოფილება. განყოფილების გახსნიდან უკვე 2 წლის შემდეგ, 1979 წელს გ. ბაიროვი თანდაყოლილი მანკით დაავადებული ბავშვების ქირურგიული მკურნალობის მეთოდების შემუშავებისთვის ფ. ისაკოვთან და ს. დოლეცკისთან ერთად (რომლებიც მოსკოვში ანალოგიურ მოღვაწეობას ეწეოდნენ) დაჯილდოვდა სსრკ სახელმწიფო პრემიით . ბაიროვისა და მისი თანამშრომლების მრავალწლიანი გამოცდილების შედეგები წარმოდგენილი იყო პირველ სამამულო ჟურნალში "ახალშობილების ოპერაციების ატლასი" .

ჯგუფმა, გირეი ბაიროვის ხელმძღვანელობით, დიდი როლი შეასრულა ბავშვებში მუცლის ღრუს ორგანოების ჩირქოვან-სეპტიური დაავადებების დიაგნოსტიკასა და მკურნალობაში. შეიქმნა პერიტონიტის წინასაოპერაციო მომზადების, ქირურგიული მკურნალობის, პაციენტების პოსტოპერაციული მართვის პროგრამა და პრაქტიკაში ამოქმედდა მკაცრი გათვლების საფუძველზე მაკორექტირებელი სითხის თერაპია. მძიმე ინტოქსიკაციების დროს, პირველად პედიატრიულ პრაქტიკაში დაიწყო ჰემოსორბციის ჩატარება და პერიდულარული ანესთეზია ნაწლავის პარეზის წინააღმდეგ საბრძოლველად.  სსრკ-ში პირველი მობილური ჰემოსორბციის ჯგუფი  გირეი ბაიროვის აქტიური ძალისხმევით მოეწყო.

ბაიროვი იდგა ლენინგრადში პედიატრიული ანესთეზიოლოგიის, რეანიმაციისა და პედიატრიაში გადაუდებელი დახმარების ერთიანი სამსახურის შექმნის სათავესი. მისი უშუალო მონაწილეობით შეიქმნა გადაუდებელი პედიატრიის განყოფილება, რომელსაც ხელმძღვანელობდა ბაიროვის უახლოესი სტუდენტი და კოლეგა, ლენინგრადის მთავარი ანესთეზიოლოგ-რეანიმატოლოგი, პროფესორი ედუარდ ციბულკინი .

მრავალი წლის განმავლობაში, გირეი ბაიროვი ხელმძღვანელობდა ნ. პიროგოვის ქირურგიულ საზოგადოებასთან არსებულ პედიატრიული ქირურგიის განყოფილებას ლენინგრადში, რომელიც მისი მმართველობის პერიოდში ქალაქის ბავშვთა ქირურგების ჭეშმარიტ სკოლად გადაიქცა.

1992 წელს ბაიროვმა დატოვა თანამდებობა, გადასცა იგი თავის სტუდენტს, პროფესორ ედუარდ ულრიხს, თუმცა განყოფილებას არ ჩამოშორდა და განაგრძო იქ კონსულტანტად მუშაობა გარდაცვალებამდე.

გირეი ბაიროვი გარდაიცვალა 1999 წლის 6 ივლისს. ის დაკრძალეს პეტერბურგში სმოლენსკის მართლმადიდებლურ სასაფლაოზე.

ოჯახი

მეუღლე: ვერა სამუილოვნა ბაიროვა - ბავშვთა ანესთეზიოლოგ-რეანიმატოლოგი, კ. რაუჰფუზის სახელობის ბავშვთა საავადმყოფოს ანესთეზიოლოგიის განყოფილების ხელმძღვანელი.

ვაჟები:

• ალი ბაიროვი — ბავშვთა ქირურგი, მეჩნიკოვის სახელობის ჩრდილო-დასავლეთის სახელმწიფო სამედიცინო უნივერსიტეტის ქირურგიული დაავადებათა დეპარტამენტის ასოცირებული პროფესორი. და. წმ. მარიამ მაგდალინელის ბავშვთა საავადმყოფოს ქირურგიული სამსახურის კურატორი;
• ვლადიმერ ბაიროვი — პროფესორი, დოქტორი. ბავშვთა ქირურგიის განვითარების დეფექტების კვლევის ლაბორატორიის ხელმძღვანელი. FGBI "ჩრდილო-დასავლეთის სამედიცინო კვლევითი ცენტრი" კლინიკა PC.

ჯილდოები

• სამამულო ომის I ხარისხის ორდენი ;
• მედალი "გერმანიაზე გამარჯვებისთვის 1941-1945 წლების დიდ სამამულო ომში". » ;
• შრომის წითელი დროშის ორდენი ;
• ხალხთა მეგობრობის ორდენი ;
• სსრკ სახელმწიფო პრემია ;
• რუსეთის ფედერაციის მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე .

ლიტერატურა

• Гирей Алиевич Баиров Архивная копия от 7 марта 2016 на Wayback Machine (რუს.)
• Гирей Алиевич Баиров // Вопросы современной педиатрии. 2007., Выпуск № 5 / том 6 (რუს.)
• Гирей Алиевич Баиров. «Я пробивался в науку локтями» (რუს.)
• Гирей Алиевич Баиров. «Хирург от Бога» (რუს.)
• Гирей Алиевич Баиров. Алушта, увековечь память хирурга! Архивная копия от 4 марта 2016 на Wayback Machine (რუს.)