გაეროს გენერალური ასამბლეის მეათე საგანგებო რიგგარეშე სესია

გაეროს გენერალური ასამბლეის მეათე საგანგებო რიგგარეშე სესია — ეძღვნება ისრაელ-პალესტინის კონფლიქტს: დასავლეთ სანაპიროს და ღაზას სექტორის მიმდინარე ოკუპაციას.[1] სხდომა პირველად მოიწვიეს 1997 წელს გენერალური ასამბლეის პრეზიდენტის, მალაიზიელი რაზალი ისმაილის ხელმძღვანელობით, მას შემდეგ, რაც უშიშროების საბჭომ ვერ მიიღო გადაწყვეტილება ამ საკითხთან დაკავშირებულ ორ სხვადასხვა სესიაზე. სესია 2023 წლის 26 ოქტომბრის მდგომარეობით ამჟამად მიმდინარეობს.

საგანგებო სპეციალური სესია (ESS)[2] არის გაეროს გენერალური ასამბლეის დაუგეგმავი სესია, რომელიც იღებს გადაუდებელ, მაგრამ არასავალდებულო გადაწყვეტილებებს (რეკომენდაციებს) კონკრეტულ საკითხთან დაკავშირებით. ისინი იშვიათია - 2022 წლის აპრილის მდგომარეობით, გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ისტორიაში მხოლოდ თერთმეტი რიგგარეშე სესია ყოფილა.

სპეციალური რიგგარეშე სესიების უმეტესობა მოიცავს ერთ სხდომას — მეათე არის პირველი ESS, რომელიც განახლდა არაერთხელ (მეშვიდე საგანგებო სპეციალური სესია განახლდა ზუსტად ერთხელ). ათზე მეტი ცალკეული „შეხვედრა“ გაიმართა ასამბლეის მიერ მეათე ESS-ზე ყოფნისას, 2000 წლიდან. ის, რომ მეათე სესიაზე ამდენი სხდომა ჩატარდა, საერთაშორისო პოლიტიკაში საკითხის მნიშვნელობის მაჩვენებელია. მას დღემდე აქვს ჩატარებული 30-ზე მეტი შეხვედრა, თითქმის ყოველწლიურად 1997 წლიდან 2009 წლამდე. უახლესი სხდომა ამჟამად მიმდინარეობს 2023 წლის 26 ოქტომბრის მდგომარეობით.

საგანგებო საგანგებო სესიის მექანიზმი[2] შეიქმნა 1950 წელს გენერალური ასამბლეის მიერ, „გაერთიანება მშვიდობისთვის“ რეზოლუციით, რომელმაც აუცილებელი ცვლილებები შეიტანა ასამბლეის იმდროინდელ რეგლამენტში.[3]

რეზოლუციაში ნათქვამია:

... თუ უშიშროების საბჭო, მუდმივი წევრების ერთსულოვნების არარსებობის გამო, ვერ ახორციელებს თავის ძირითად პასუხისმგებლობას საერთაშორისო მშვიდობისა და უშიშროების შენარჩუნებასთან დაკავშირებით ნებისმიერ შემთხვევაში, როდესაც ჩანს, რომ საფრთხე ემუქრება მშვიდობას, მშვიდობის ირღვევა ან აგრესიის აქტი, გენერალური ასამბლეა დაუყოვნებლივ განიხილავს საკითხს, რათა წევრებს მიაწოდოს შესაბამისი რეკომენდაციები კოლექტიური ზომების შესახებ, მათ შორის მშვიდობის დარღვევის ან აგრესიის აქტის შემთხვევაში სამხედრო ძალის გამოყენებასთან დაკავშირებით საჭიროების შემთხვევაში, საერთაშორისო მშვიდობისა და უშიშროების შენარჩუნებასა და აღდგენისთვის. თუ იმ დროს არ არის სესიაზე, გენერალური ასამბლეა შეიძლება შეიკრიბოს საგანგებო რიგგარეშე სესიაზე მისი მოთხოვნიდან ოცდაოთხი საათის განმავლობაში. ასეთი გადაუდებელი საგანგებო სესია დაინიშნება თუ ამას მოითხოვს უშიშროების საბჭო შვიდი წევრის კენჭისყრით ან გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის წევრთა უმრავლესობით ...