ბელჩიტეს ბრძოლა (1809)

ბელჩიტეს ბრძოლა
ნახევარკუნძულის ომის ნაწილი ნაწილი
თარიღი	18 ივნისი 1809
მდებარეობა	ბელჩიტე, ესპანეთი
შედეგი	ფრანგების გამარჯვება
მხარეები
საფრანგეთის პირველი იმპერია ესპანეთი
მეთაურები
ლუი გაბრიელ სიუშე ხოაკინ ბლეიკი
ძალები
13,000 12,000
დანაკარგები
200 2,000
ბელჩიტეს ბრძოლა ვიკისაწყობში

ბელჩიტეს ბრძოლა (1809) — 1809 წლის 18 ივნისს ბელჩიტეს ბრძოლაში ფრანკო-პოლონური კორპუსი ლუი გაბრიელ სიუშეს მეთაურობით იბრძოდა ესპანეთის მცირე არმიასთან, რომელსაც ხოაკინ ბლეიკ ი ჯოისი მეთაურობდა. სუშეტის ძალებმა მოიგეს ბრძოლა, როდესაც იღბლიანმა დარტყმამ ესპანეთის საბრძოლო მასალის დიდი ნაწილი ააფეთქა. შემდგომმა აფეთქებამ ბრძოლის ველიდან ბლეიკის ჯარისკაცების პანიკური ფრენის პროვოცირება მოახდინა. ბრძოლა მიმდინარეობდა ნახევარკუნძულის ომის დროს, ნაპოლეონის ომებისას. ბელჩიტე მდებარეობს სარაგოსას სამხრეთ-აღმოსავლეთით 40 კილომეტრში (25 მილი).

წინა მოვლენები

ნახევარკუნძულის ომი დაიწყო უკლეს ბრძოლით.

პრელუდია

დივიზიის გენერალმა, სიუშემ აიღო მეთაურობა III კორპუსზე და მაშინვე გადავიდა კაპიტან გენერალ ბლეიკის არმიის არაგონიდან განდევნაზე. 23 მაისს ალკანისის ბრძოლა ესპანელებისთვის გამარჯვება იყო, რადგან მათ მოიგერიეს ფრანკო-პოლონური ფრონტალური შეტევა. ამ გამარჯვებამ ბლეიკის არმიას 25000 მოხალისე შესძინა, რომელთაგანაც ბევრის იარაღით უზრუნველყოფა ვერ მოხერხდა.

ბლეიკი მიიწევდა მდინარე ჰუერვას გასწვრივ ორი დივიზიით მარცხენა ნაპირზე და ერთი დივიზიით გენერალ ხუან კარლოს დე არეიზაგას მეთაურობით მარჯვენა ნაპირზე. უფრო ფრთხილი სიუშე თავდაპირველად 15 ივნისს მარიას ბრძოლაში თავდაცვის ტაქტიკით იბრძოდა. ფრანგმა გენერალმა დივიზიის გენერალი ანა-ჟილბერ ლავალი გაგზავნა 2000 კაციანი ბრიგადით, რათა დაენახა არეიზაგას, ხოლო დარჩენილი მცირე კორპუსები შეენარჩუნებინა ბლეიკის დასაპირისპირებლად. რამდენიმე საათის განმავლობაში ბლეიკის შეტევების თავიდან აცილების შემდეგ, სიუშე შეტევაზე გადავიდა, ამ დროს ფრანგების დამხმარე არმია მოვიდა. მან გადალახა ესპანეთის მარჯვენა ფლანგი და აიძულა ბლეიკი გასულიყო. მეორე დღეს სიუშე წინ წავიდა ბლეიკისა და არეიზაგას გაერთიანებული ძალების წინააღმდეგ. ბლეიკმა უარი თქვა ბრძოლაზე და ამის ნაცვლად უკან დაიხია. დამარცხებით გულგატეხილი ბლეიკი 3000 ახალწვეულმა დატოვა.

ბრძოლა

არეიზაგას დივიზიასთან შეერთების შემდეგ, ბლეიკმა მხოლოდ 11000 ქვეითი, 870 კავალერია და ცხრა ქვემეხი შეკრიბა. მან შკრიბა ეს ძალა ქალაქ ბელჩიტის წინ რამდენიმე ბორცვზე. მას შემდეგ რაც სუშეტმა უბრძანა ლავალს შეერთებოდა, მან ბრძოლისთვის 12000 ქვეითი, 1000 კავალერია და 12 ქვემეხი შეაგროვა. ფრანგმა გენერალმა ყურადღება არ მიაქცია ესპანურ ცენტრს და სამაგიეროდ გაგზავნა თავისი ორი დივიზია მტრის ფლანგებზე შესატევად. დივიზიის გენერალი ლუი ფრანსუა ფელიქს მუსნიე თავს დაესხა ესპანეთის მარცხენა ფლანგს და დაიწყო მათი უკან დახევა ქალაქში. ბრიგადის გენერალმა პიერ-ჟოზეფ ჰაბერტმა გაგზავნა თავისი ჯარისკაცები მოპირდაპირე ფლანგზე. როგორც კი ჰაბერტის შეტევა დაიწყო, ფრანგულმა ჭურვმა ააფეთქა საარტილერიო კეისონი ესპანეთის მარჯვენა უკანა მხარეს. ცეცხლი რამდენიმე საბრძოლო ვაგონს მოედო და მალევე მოხდა უზარმაზარი აფეთქება, რადგან ბლეიკის დენთის მარაგი აფეთქდა. ამით ესპანელი ჯარისკაცები პანიკაში ჩავარდნენ, ზოგმა მათგანმა მუშკეტებიც კი ჩამოაგდო, რათა უფრო სწრაფად გაქცეულიყო.

ფრანგები წინ წავიდნენ, მოკლეს, დაჭრეს ან ტყვედ აიყვანეს 2000 ესპანელი. მათ ჩამოართვეს ბლეიკის ცხრავე ქვემეხი, ასევე საკვები და აღჭურვილობა. სიუშე იტყობინებოდა 200 დაღუპული და დაშავებული დანაკარგის შესახებ. მან დატოვა მუსნიერის განყოფილება რათა ბლეიკის გადარჩენილებს დაკვირვებოდა, სიუშე დაბრუნდა სარაგოსაში.

შემდეგ

პარტიზანული ომი გაგრძელდა ნახევარკუნძულის ომის დასრულებამდე.

ესპანეთში ომი გაგრძელდა ნახევარკუნძულის ომის დასრულებამდე.

ბრიტანეთის ინტერვენცია გაგრძელდა ნახევარკუნძულის ომის დასრულებამდე.

ნაპოლეონმა ესპანეთში შეჭრა მადრიდის ოკუპაციით დაასრულა.

კორუნას კამპანია დასრულდა ბრიტანული არმიის ესპანეთიდან გაყვანით.

ესპანეთის კამპანია 1809 წლის დასაწყისში დასრულდა.

მეორე პორტუგალიური კამპანია ბრაგას ბრძოლით დაიწყო.

ლიტერატურა

• Bodart, Gaston (1908). Militär-historisches Kriegs-Lexikon (1618-1905). 
• Esdaile, Charles J. (2003). The Peninsular War. Palgrave MacMillan. 
• Gates, David (2002). The Spanish Ulcer: A History of the Peninsular War. London: Pimlico. ISBN 0-7126-9730-6. 
• Smith, Digby (1998). The Napoleonic Wars Data Book. London: Greenhill. ISBN 1-85367-276-9.