ახურიანის წყალსაცავი
ახურიანის წყალსაცავი (სომხ. Ախուրյանի ջրամբար; თურქ. Arpaçay Barajı) — წყალსაცავი სომხეთისა და თურქეთის ტერიტორიებზე. მდებარეობს მდინარე ახურიანზე[2][3]. წყალსაცავის ზედაპირის ფართობი 54 კმ²-ია, ხოლო მოცულობა 525 მილიონი მ³[2][3]. ის ერთ-ერთი უდიდესი წყალსაცავია კავკასიის რეგიონში და ფართობით მხოლოდ მინგეჩაურისა და შამქორის წყალსაცავებს ჩამორჩება.
| ახურიანის წყალსაცავი | |
|---|---|
|
სომხ. Ախուրյանի ջրամբար თურქ. Arpaçay Barajı | |
 ახურიანის წყალსაცავი სომხეთის მხრიდან | |
| კოორდინატები: 40°33′47″ ჩ. გ. 43°39′16″ ა. გ. / 40.5632417° ჩ. გ. 43.6545167° ა. გ. | |
| ქვეყანა |
 სომხეთი თურქეთი |
| ტერიტორიული ერთეული |
შირაკის პროვინცია ყარსის პროვინცია |
| ზღვის დონიდან | 1600 მ |
| სიგრძე | 20 კმ |
| ფართობი | 54 კმ² |
| მოცულობა | 0,525 კმ³ |
| უდიდესი სიღრმე | 59(კაშხალი)[1] მ |
| მდინარე | ახურიანი |
| შევსების წელი | 1980 |
  | |
 | |
სომხეთში წყალსაცავის წყალს სარწყავად იყენებს არაგაწოტნის, არმავირისა და შირაკის პროვინციები[3]. ასევე სარწყავად გამოიყენება წყალი თურქეთშიც. ყარსისა და არტაანის პროვინციებში ყოველწლიურად 70 000 ჰექტარი სასოფლო-სამეურნეო მიწები ირწყვება[4].
შექმნა რედაქტირება
1963 წლის 25 აპრილს, თურქეთსა და საბჭოთა კავშირს (ვისი ნაწილიც იმ დროს იყო სომხეთი) შორის ხელი მოეწერა მდინარე ახურიანზე კაშხლის მშენებლობის შესახებ შეთანხმებას, რომელსაც წყალსაცავში ოთხი მდინარის ჩამონადენი უნდა დაერეგულირებინა[2][5]. მისი მშენებლობა 1975 წელს დაიწყო და 1980 წელს დასრულდა[6], ექსპლუატაციაში გაეშვა ამავე წელს[2].
დაბინძურება რედაქტირება
სომეხი მკვლევარების აზრით „წყლის სისტემა მძიმე მეტალებითა და სხვადასხვა ტოქსიკური ნივთიერებებით არის დაბინძურებული“[2].
სქოლიო რედაქტირება
- ↑ ARPAÇAY BARAJI tr. Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 მაისი 2012. ციტირების თარიღი: 30 August 2013.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 Soghoian, Yeranuhi (8 May 2009). „Pollution in Border Reservoir Worries Armenia“. Institute for War & Peace Reporting. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 13 ივლისი 2019. ციტირების თარიღი: 1 August 2013.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 (2007) Հայաստանի Հանրապետության Ֆիզիկաաշխարհագրական օբյեկտների համառոտ տեղեկատու-բառարան (hy). State Committee of the Real Estate Cadastre, გვ. 7. ციტირების თარიღი: 2015-10-03. დაარქივებული 2018-05-17 საიტზე Wayback Machine.
- ↑ DSİ. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2016-03-03. ციტირების თარიღი: 2015-10-03.
- ↑ Sedat Laçiner, Mehmet Özcan, İhsan Bal (2010). USAK Yearbook of International Politics and Law 2010, Vol. 3, გვ. 232. ISBN 9786054030262.
- ↑ Շիրակի մարզի ջրային ռեսուրսների գյուղատնտեսական արդյունավետ օգտագործումը բերքատվության բարձրացման նպատակով hy. AgroWeb Armenia. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 3 მაისი 2012. ციტირების თარიღი: 9 August 2013.