ღამურა (ფილმი, 1995)

„ღამურა“ (აზერ. Yarasa) — დამოუკიდებელ აზერბაიჯანში გადაღებული პირველი მხატვრული ფილმია, რომელმაც აზერბაიჯანული კინო საერთაშორისო დონეზე აიყვანა და მსოფლიო კინოფესტივალებზე პირველი გრან-პრი მოიპოვა.

„ღამურა“
დამდგმელი რეჟისორი	აიაზ სალაევი
სცენარის ავტორი	კამალ ასლანოვი, აიაზ სალაევი
როლებში	რასიმ ბალაევი
კომპოზიტორი	ნაზიმ მირიშლი
ხმის ოპერატორი	თეიმურ აბდულაევი
სტუდია	INTERTURAN
გამოსვლის თარიღი	1995
ხანგრძლივობა	78 წუთი
ქვეყანა	აზერბაიჯანი
ენა	აზერბაიჯანული

ფილმის სლოგანი: სიუჟეტი — სიკვდილი კინოში, თემა — სიკვდილი კინოდან, იდეა — კინოს სიკვდილი.

სიუჟეტი

ფილმის სიუჟეტი ორ სიტყვაში შეიძლება შეჯამდეს: სიკვდილი კინოში. რაც შეეხება თემას, ეს არის: სიკვდილი კინოდან. ფილმის იდეა: კინოს სიკვდილი

ფილმის თემა შემთხვევით არ გაჩენილა. ეს არის რეჟისორის ფიქრების შედეგი კინოსა და კულტურაზე. ეს არის რეჟისორის სიყვარული და სიძულვილი კინოსადმი. ეს ორი კონცეფცია, ეს გრძნობები განუყოფელია თითოეული ადამიანის შიგნით. მაგრამ რატომ სიძულვილი? იმიტომ, რომ კინო ადამიანებს რეალური ცხოვრებისგან ჰყოფს.

„ღამურა“ არის ფილმი მაყურებელზე, უფრო სწორად, თვალებზე, რომლებიც უყურებენ ხელოვნების ნიმუშს. ამიტომ მისი გმირი ბრმაა. მისი სიბრმავე კინოში ხმის მოსვლამ განაპირობა. ხმა მოდის კინოში...

ბაქო, ქალაქი 1920-1930 წლებში. კეთილდღეობაში მცხოვრებ, აღმოსავლური მინიატურების ექსპერტ პროფესორს ახალგაზრდა გოგონა შეუყვარდება. პროფესორი ტოვებს მეუღლეს, მაგრამ კინემატოგრაფს ვერ ღალატობს. დაბრმავების შემდეგაც აგრძელებს კინოთეატრში სიარულს…

როლებში

• მარია ლიპკინა — თურანი
• რასიმ ბალაევი — აგაბეი
• ტოლიბ ჰამიდოვი — ნური
• სევილ რასულოვა — აგაბეის ცოლი
• დავიდ იმანოვი — მწერალი
• მამედჰუსეინ მეჰდიზადე — არქიტექტორი
• როვშან ისახი — მხატვარი
• რუფატ ასადოვი — რეჟისორი
• ზარნიგარ აგაკიშიევა — პიანისტი
• ალი კაზიმოვი — კინომექანიკოსი
• იდრის რუსტამოვი — თურანის მამა
• ვიტალი კოლმანოვსკი — მაყურებელი
• ელენა ფადეევა — მსახიობი

გადამღები ჯგუფი

• პროდიუსერი: სადაი აჰმადოვი
• კრეატიული დირექტორი: აიაზ სალაევი
• რედაქტორები: თამარა ნარიმანბეოვა, რაფიგა იბრაჰიმოვა
• ტანსაცმლის დიზაინერები: ნაილა ჯაფაროვა, ალი ისკენდეროვი
• ხმის ოპერატორი: თეიმურ აბდულაევი
• დიზაინერი: შამილ ნაჯაფზადე
• კომპოზიტორი: ნაზიმ მირიშლი
• კრეატიული ოპერატორები: ბაგირ რაფიევი, იური ვარნოვსკი
• სამხატვრო ხელმძღვანელი: ჯამილ გულიევი
• სცენარის ავტორები: კამალ ასლანოვი, აიაზ სალაევი
• სცენების ოპერატორი: ანტონინა კოროტნიცკაია
• სცენის შემსრულებელი: ფატმა გურბანოვა
• კომპოზიტორები, რომელთა მუსიკაც გამოიყენეს: ჯონ გრინი, ფრიდრიხ ჰოლანდი, ჩარლზ ჩაპლინი

გადაღებები

ფილმი გადაღებულია 1993-1994 წლებში, როდესაც აზერბაიჯანში კინოს წარმოება მთლიანად შეწყდა და ასევე სახელმწიფო დაფინანსებაც გაუქმდა. ფილმის წარმოებისთვის თანხები გამოყო INTERTURAN-ის კონცერნის პრეზიდენტმა სადაი აჰმადოვმა.

ფესტივალები

„ღამურა“ პირველი აზერბაიჯანული მხატვრული ფილმია, რომელიც აჩვენეს „ა“ კატეგორიის ფესტივალზე - ბერლინის კინოფესტივალის ფორუმის სექციაში (მნიშვნელობის მიხედვით, ფესტივალის მეორე სექცია). მოგვიანებით ფილმი აჩვენეს მრავალ ფესტივალზე და ფორუმზე, რომელიც გაიმართა აშშ-ში, მექსიკაში, გერმანიაში, ავსტრიაში, საფრანგეთში, ბელგიაში, ესპანეთში, საბერძნეთში, შვედეთში, ფინეთში, შვეიცარიაში, ბოსნიაში, რუსეთში, უკრაინაში, საქართველოში, აზერბაიჯანში, თურქეთში, ეგვიპტეში, მონღოლეთში.

ფილმის პირველი ჩვენება იყო ღონისძიება ბერლინის ფესტივალზე. ფორუმის დირექტორმა ულრიხ გრეგორმა ასევე აღნიშნა: „ეს მართლაც სასწაულია. კარგია, რომ აზერბაიჯანელი ბიზნესმენი დათანხმდა ამ ფილმის დაფინანსებას. ფილმის ყველა ჩვენებამ გამოიწვია მაყურებლის გლობალური ინტერესი"

„ღამურა“ ყველაზე პრესტიჟულ ჟურნალ-გაზეთებში ფესტივალის საუკეთესო ფილმად იყო წარმოდგენილი.

ფრანგული გაზეთი Le MONDE ფილმზე წერდა: „ეს მღელვარე ზღაპარი, რომელიც გამოირჩევა თავისი დახვეწილი დიზაინითა და გემოვნებიანი გამოსახულებებით, ადასტურებს, რომ ზოგჯერ ყველაზე პოპულარული ნამუშევარი შეიძლება იყოს საუკეთესო ნამუშევარი. ამ ფილმის ჩვენებით ბერლინი ფსონის მოგებულად ითვლება პირველივე დღიდან. ასევე ამართლებს მრავალი სხვა ფილმის უწყვეტ ჩვენებას.“

აშშ-ს ჟურნალ VARIETY-ში გამოქვეყნებული ფილმის მიმოხილვაში ნათქვამია: „ეჭვგარეშეა, რომ ეს არის განსაცვიფრებელი ფილმი დეტალებისადმი განსაკუთრებული ყურადღებით. ფილმი ნამდვილად იძლევა დაუვიწყარ პოეტურ გამოცდილებას და შთაბეჭდილებებს“.

ფრანგულმა ჟურნალმა CAHIERS du CINEMA ფილმს „ნამდვილი შედევრი“ უწოდა.

გერმანული გაზეთი „Frankfurter Rundschau“ წერდა, რომ აიაზ სალაევი, ფილმის „ღამურის“ რეჟისორი, პოსტმოდერნიზმის ტენდენციაში ახალი სტილის ფუძემდებელია.

ბერლინის ფესტივალის შემდეგ ფილმი „ღამურა“ უამრავ სხვა ფესტივალსა და ფორუმზე იყო ნაჩვენები.

საერთაშორისო კონკურსის „კინოტავრის“ შესახებ „ლიტერატურნაია გაზეტაში“ გამოქვეყნებულ მიმოხილვის სტატიაში ჟანა ვასილიევა წერს: „ნამუშევარი, რომელმაც ჩემზე ყველაზე ძლიერი შთაბეჭდილება მოახდინა საერთაშორისო კონკურსზე, იყო აიაზ სალაევის ფილმი „ღამურა“ (...). ფილმი ბადებს განსაკუთრებულ განცდებს ფორმის სრულყოფილების შესახებ, თითქოს ზედმეტი არაფერია… ღირდა ფესტივალზე წასვლა მხოლოდ ამ ფილმის სანახავად (...).

ფილმი მონრეალის ფესტივალზე იყო ნაჩვენები რუბრიკით „ხვალინდელი ფილმი“.

კინოს ასი წლისთავის წელს გამართულ ფესტივალზე, კინოს სამშობლოში, ქალაქ ანჟეში, ფილმმა კონკურენცია გაუწია ევროპის წამყვანი ქვეყნების — დიდი ბრიტანეთის, ესპანეთის, გერმანიის, საფრანგეთისა და იტალიის ფილმებს და დაჯილდოვდა გრან პრით.

2014 წელს ვენის კინოფესტივალის ორგანიზატორებმა 40 ქვეყნის კრიტიკოსებისა და კინოექსპერტების კენჭისყრის შედეგად „ღამურა“ ბოლო ოცდახუთი წლის საუკეთესო აზერბაიჯანულ ფილმად დაასახელეს.

გაყიდვები

ფილმი „ღამურა“ დამოუკიდებელ აზერბაიჯანში წარმოებული და უცხო ქვეყნებში გაყიდული ერთ-ერთი პირველი ფილმია. ფილმს რამდენიმე წელი აჩვენებდნენ კანადის, საფრანგეთის, გერმანიის და შვეიცარიის კინოთეატრებში.

საინტერესო ფაქტები

ფილმის დრამატურგია დაფუძნებულია ვლადიმერ ნაბოკოვის რომანის „ბნელი ოთახის“ ზოგიერთ მოტივზე.

„ღამურა“ ერთ-ერთია იმ რამდენიმე ფილმიდან, რომელიც ორჯერ იქნა ნაჩვენები ლოკარნოს A კატეგორიის კინოფესტივალზე, ბერლინის ფესტივალიდან თვრამეტი წლის შემდეგ.

მოგვიანებით რასიმ ბალაევმა თქვა, რომ მისი ყველაზე დიდი შეცდომა იყო მონაწილეობა აიაზ სალაევის ფილმში „ღამურა“.

რესურსები ინტერნეტში

• „ღამურა“ — კინოფილმების ინტერნეტ-მონაცემთა ბაზა (ინგლისური)
• ფილმის ყურება