ქლორდიფტორმეთანი

ქლორდიფტორმეთანი იგივე დიფტორმონოქლორმეთანი — ფრეონი, წარმოადგენს ჰიდროქლორფტორნახშირბადს (HCFC). ეს არის უფერო თითქმის უსუნო აირი, უფრო ცნობილია როგორც HCFC-22, R-22. წინათ ჩვეულებრივ გამოიყენებოდა როგორც საწვავი და კონდენციონერებში. ახლა მისი გამოყენება კონდენციონერებში შეწყვეტილია მისი ზემოქმედების გამო ოზონის ფენაზე და როგორც ძლიერი სასათბურე აირი. R22 გამოიყენება როგორც უნივერსალური შუალედური პროდუქტი ფტორორგანულ ქიმიურ მრეწველობაში, მაგალითად ტეტრაფტორეთილენის წარმოებისათვის.

წარმოება

ქლორდიფტორმეთანი მიიღება ქლოროფორმისაგან:

HCCl₃ + 2 HF → HCF₂Cl + 2 HCl

R22 ძირითადად გამოყენება ტეტრაფტორეთილენის მისაღებად. ამ გარდაქმნისას გამოიყენება პიროლიზი, რათა მოხდეს დიფტორნახშირბადის დიმერიზება:

2 CHClF₂ → C₂F₄ + 2 HCl

ასევე გამოიყენება სამედიცინო ლაბორატორიებში. Пиролиза R22-ის პიროლიზი ქლორფტორმეთანთან ერთად იძლევა ჰექსაფტორბენზოლს.

გარე სამყაროზე ზემოქმედება

ქლორდიფტორმეთანი გამოყენებულ იქნა როგორც ალტერნატივა ოზონის ფენის დამშლელი მაღალაქტიური ფრეონების CFC-11 და CFC-12 მაგივრად, მისი შედარებით დაბალი ოზონის დაშლის პოტენციალის გამო - 0,055, ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი მაჩვენებელია ქლორშემცველ - ჰალოიდალკანებში. მაგრამ, ასეთი დაბალი ოზონის დაშლის პოტენციალიც არ ითვლება უკვე უსაფრთხოდ და მისაღებად. მონრეალის ოქმის მიხედვით ეტაპობრივად განხორციელდება ოზონის დაშლის მაღალ პოტენციალი ფრეონების შეცვლა პოტენციალის უფრო დაბალ მაჩვენებლიანი მაცივარ აგენტებით როგორებიცაა პროპანი (R-290), R-410A (დიფტორმეთანისა და პენტაფტორეთანის აზეოტროპული ნარევები), R-507А , R- 134а (1,1,1,2-ტეტრაფტორეთანი) და R-409A . ქლორდიფტორმეთანის დამატებით ეკოლოგიურ პრობლემას წარმოადგენს ის რომ მას გააჩნია გლობალური დათბობის პოტენციალი, რომელიც შეადგენს 1810 (1810-ჯერ მეტი, ვიდრე ნახშირბადის დიოქსიდს), ისეთებს როგორებიცაა HFC R-410A გააჩნიათ მაღალი გლობალური დათბობის პოტენციალი, მაშინ როცა პროპანს (R-290) აქვს მხოლოდ - 3. 2010 წლიდან დაწყებული აშშ-ში, HCFC-22-ის წარმოება და იმპორტი შეზღუდული იქნება 25%-ით ვიდრე 1989 წლის მაჩვენებლები. HCFC-22-ის ახალი წარმოება ან იმპორტი იქნება შესაძლებელი მხოლოდ იმ დანადგარებისა და აგრეგატებისათვის რომლებიც წარმოებული იყო 1/1/2010-მდე. 2010 წლის 1 იანვრიდან, R-22-ის წარმოება, იმპორტი, გაყიდვა ან R-22-ის ახალი დანადგარებისათვის გამოყენება უკანონოდ ითვლება. 2015 წელს, HCFC-22-ის წარმოება და იმპორტი შეზღუდული იქნება 10%-ით ვიდრე 1989 წლის მაჩვენებელი, ხოლო დანარჩენ ქვეყნებში 2020 წელს აიკრძალება მისი წარმოება და იმპორტი.

ფიზიკური თვისებები

თვისებები	მნიშვნელობები
სიმკვრივე (ρ) -69 °С-ზე (სითხე)	1,49 გრ/სმ³
სიმკვრივე (ρ) -41 °С-ზე (სითხე) დუღილის ტემპერატურისას (აირი)	1.413 კგ/მ³
სიმკვრივე (ρ) -41 °С-ზე (აირი)	4.706 კგ/მ³
სიმკვრივე (ρ) 15 °С-ზე (აირი)	3.66 კგ/მ³
ხვედრითი წონა 21 °С-ზე (აირი)	3.08 ( ჰაერი = 1)
ხვედრითი მოცულობა (კუთრი მოცულობა) 21 °С-ზე (აირი)	0.275 მ³.კგ−1
ტემპერატურის სამმაგი წერტილი (T t)	-157.39 °C (115.76 K)
კრიტიკული ტემპერატურა (Tc)	96.2 °C (369.3 K)
კრიტიკული წნევა (pc)	4.936 მპა (49.36 ბარი)
კრიტიკული სიმკვრივე (ρc)	6.1 მოლ.ლ−1
ორთქლის წარმოქმნის ფარული სითბო (l v ) დუღილის ტემპერატურის დროს(-40.7 °C)	233.95 კჯ.კგ−1
კუთრი თბოტევადობა (ხვედრითი თბოტევადობა) მუდმივი წნევის დროს (С р ) და ტემპერატურის 30 °C (86 °F)-ზე	0.057 კჯ.მოლ −1 .K -1
კუთრი თბოტევადობა (ხვედრითი თბოტევადობა) მუდმივი მოცულობის (C V ) და 30 °C (86 °F) ტემპერატურის დროს	0.048 კჯ.მოლ −1 .K −1
შეფარდებითი კუთრი თბოტევადობა (შეფარდებითი ხვედრითი თბოტევადობა) ტემპერატურა 30 °C (86 °F)-ზე	1.178253
შეკუმშვის ფაქტორი (შეკუმშვის კოეფიციენტი), ტემპერატურის 15 °C-ზე	0.9831
აცენტრიკის ფაქტორი (აცენტრიკის კოეფიციენტი) (ω)	0.22082
სიბლანტე (η) 0 °C-ზე (აირი)	12.56 მპა.წმ (0.1256 სანტიპუაზი)
ოზონის დაშლის პოტენციალი (ოზონის ფენის დაშლის შესაძლებლობის კოეფიციენტი) (ODP)	0.055 (CCl3F = 1)
გლობალური დათბობის პოტენციალი (GWP)	1810 (CO2 = 1)

მას გააჩნია ორი ალოტროპია: კრისტალური II 59 K-ზე დაბლა და კრისტალური I 59 K-ზე მაღლა 115.73 K-მდე.

რესურსები ინტერნეტში

• ოქსფორდის უნივერსიტეტის ბიულეტენები დაარქივებული 2007-10-11 საიტზე Wayback Machine.
• საინფორმაციო სისტემების ინტეგრირებულ რისკთა მონაცემები - IRIS 0657 (Data at Integrated Risk Information System: IRIS 0657)
• Phase change data at webbook.nist.gov
• IR absorption spectra დაარქივებული 2007-11-28 საიტზე Wayback Machine.
• IARC Summaries & Evaluations: Vol. 41 (1986), Suppl. 7 (1987), Vol. 71 (1999)

ლიტერატურა

• Günter Siegemund, Werner Schwertfeger, Andrew Feiring, Bruce Smart, Fred Behr, Herward Vogel, Blaine McKusick "Fluorine Compounds, Organic" Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry, Wiley-VCH, Weinheim, 2002. doi : 10.1002/14356007.a11_349
• The Montreal Protocol on Substances that Deplete the Ozone Layer
• IPCC (2007), Changes in Atmospheric Constituentsand in Radiative Forcing, http://www.ipcc.ch/pdf/assessment-report/ar4/wg1/ar4-wg1-chapter2.pdf