ქალები ერაყში
ქალები ერაყში — XXI საუკუნის დასაწყისში ერაყში ქალის სტატუსზე გავლენას ახდენს მრავალი ფაქტორი: ომები (ბოლოს ერაყის ომი ), სექტანტური რელიგიური კონფლიქტი, დებატები ისლამურ სამართალთან და ერაყის კონსტიტუციასთან, კულტურული ტრადიციები და თანამედროვე სეკულარიზმი . ასიათასობით ერაყელი ქალი დაქვრივდა მრავალი ომისა და შინაგანი კონფლიქტის შედეგად. ქალთა უფლებების დამცველი ორგანიზაციები იბრძვიან შევიწროებისა და დაშინების წინააღმდეგ, ისინი მუშაობენ ქალთა სტატუსის გაუმჯობესების მიზნით, კანონის, განათლების, სამუშაო ადგილისა და ერაყის ცხოვრების მრავალ სხვა სფეროში და ცდილობენ შეაჩერონ შეურაცხმყოფელი ტრადიციული პრაქტიკა, როგორიცაა საპატიო მკვლელობები და იძულებითი ქორწინებები .
განათლება
რედაქტირებაერაყმა განათლების სისტემა ჩამოაყალიბა 1921 წელს და 1970-იანი წლებისთვის განათლება გახდა საჯარო და უფასო ყველა დონეზე. [1] ეს შეიცვალა 1990-იან წლებში, როდესაც ყურის პირველი ომი დაიწყო და ეკონომიკურმა სანქციებმა გამოიწვია სასწავლო დაწესებულებების ხარისხის სწრაფი გაუარესება.
გენდერული უფსკრული ერაყის წიგნიერების დონესთან დაკავშირებით მცირდება. საერთო ჯამში, ერაყელი ქალების 26%-მა წერა-კითხვა არ იცის, ხოლო ერაყელი კაცების 11%-მა. 15-24 წლის ასაკის ახალგაზრდებისთვის წიგნიერების დონე 80%-ია ახალგაზრდა ქალებისთვის, ხოლო 85% ახალგაზრდა კაცებისთვის. [2] გოგონები ბიჭებზე ნაკლებად აგრძელებენ სწავლას დაწყებითი საფეხურის მიღმა სწავლას და ამის შემდეგ მათი ჩარიცხვის რიცხვი მკვეთრად იკლებს. [3]
ქალების უფლებები
რედაქტირებასავარაუდოდ, 22,675,617 ადამიანი ცხოვრობს ერაყში, რომელიც ამაკაცებით დომინირებული საზოგადოებაა. [4] მიუხედავად იმისა, რომ კულტურაში მრავალი კლასი და კასტია, ერაყის ოფიციალური ენებია არაბული და ქურთული.
ქალთა საერთაშორისო დღეს, 2011 წლის 8 მარტს, 17 ერაყელმა ქალთა უფლებების დამცველმა ჯგუფმა დააარსა ერაყში ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის ეროვნული ქსელი . [5]
OWFI წარმოიშვა ორგანიზაციის დამოუკიდებელი ქალი, რომელიც აქტიურია ქურთისტანში 1992 წლიდან 2003 წლამდე, მიუხედავად მთავრობისა და რელიგიური ზეწოლისა, და კოალიცია დეფენციის დეფორმაციისთვის, რომელიც დაარსდა 1998 წელს ერაყელ ემიგრანტ ქალთა მიერ. OWFI კონცენტრირებულია მისი საქმიანობა შარიათის კანონის წინააღმდეგ, ქალთა გატაცებისა და მკვლელობის წინააღმდეგ და საპატიო მკვლელობის წინააღმდეგ . ათასობით წევრი ძლიერი, მას აქვს განკარგულებაში დახმარების ქსელი ერაყის გარედან, განსაკუთრებით შეერთებული შტატებიდან . მას ასევე ჰყავს წევრები დიდ ბრიტანეთში, კანადაში, შვედეთში, შვეიცარიაში, ნიდერლანდებში, ნორვეგიაში, ფინეთსა და დანიაში. მისი აქტივისტები და მისი დირექტორები არაერთხელ გამხდარა ისლამური ორგანიზაციების სიკვდილის საფრთხის ობიექტი.
ქალთა სასქესო ორგანოების დასახიჩრება ქურთული და ერაყული არაბული კულტურის მიღებული ნაწილი იყო ერაყში, მათ შორის ერბილსა და სულეიმანიაში. [6]
ერაყში მებრძოლ ქალთა უფლებების ზოგიერთი დამცველი, რომლებიც ისლამისტ ქალებთან დიალოგის დამყარებას ცდილობენ, დისტანცირებენ რადიკალურ ფემინიზმსა და სეკულარიზმს.
ქორწინება
რედაქტირებაკანონის თანახმად, ქალი უნდა იყოს თვრამეტი წლის ან უფროსი, რომ დაქორწინდეს. ქორწინება და ოჯახი არის აუცილებლობა ეკონომიკური საჭიროებების, სოციალური კონტროლისა და ოჯახში ურთიერთდახმარებისათვის.
განქორწინება ერაყში ძალიან გავრცელებული პრაქტიკაა. [7]
ქალთა მიმართ ჩადენილი დანაშაულები
რედაქტირებაქალის გენიტალიების დასახიჩრება
რედაქტირება
ღირსები დანაშაულები
რედაქტირებაერაყში საპატიო მკვლელობის დაახლოებით 500 ფაქტია დაფიქსირებული, თუმცა რეალური რიცხვი ბევრად უფრო მაღალია. [8] სავარაუდოა, რომ მარტო ერბილში დღეში ხდება ერთი ღირსების მკვლელობა. [9]ამტკიცებენ, რომ მრავალი სიკვდილი აღწერილია, როგორც „ქალის თვითმკვლელობები“ [10]
იძულებითი პროსტიტუცია, ქალთა გატაცება და მკვლელობა
რედაქტირება2003 წლის აგვისტოდან ერაყში ქალთა თავისუფლების ორგანიზაციამ მოაწყო პროტესტი, რომ ყურადღება მიეპყრო გაუპატიურებებისა და გატაცებების სწრაფი ზრდისათვის. [11]
ერაყის ქურთისტანის რეგიონში ერაყელი ქალები გაყიდეს „დროებით ქორწინებაში“, ნაწილს კი პროსტიტუციას აიძულებდნენ. [12]
2020 წლის 2 ოქტომბერს გაეროს სპეციალურმა მომხსენებელმა ერაყის ხელისუფლებას მოუწოდა გამოიძიონ ქალი უფლებადამცველის მკვლელობა და სხვისი მკვლელობის მცდელობა, რომელიც მიზნად ისახავს მათ მკვლელობას „უბრალოდ იმიტომ, რომ ისინი ქალები არიან“. [13]
ქალთა უფლებები სამუშაო ადგილის
რედაქტირება2004 წლის თებერვალში ერაყში ქალთა თავისუფლების ორგანიზაციამ დაიწყო ბანკის ორმოცდაათი თანამშრომელი ქალის მხარდაჭერა, რომლებიც დააკავეს ბანკნოტების გაცვლის ოპერაციების დროს მილიონების გაფლანგვის ბრალდებით. ამ საქმით დარცხვენილმა აშშ-ს ხელისუფლებამ ისინი გაათავისუფლა და მათი ინფორმატორი დააკავეს. [14]
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ Lancasten, Janine L.. Iraq - Education.
- ↑ UNICEF – Iraq – Statistics. UNICEF. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 3, 2018. ციტირების თარიღი: August 21, 2011.
- ↑ Life for Iraq. UNESCO. დაარქივებულია ორიგინალიდან — ივნისი 4, 2016. ციტირების თარიღი: August 21, 2011.
- ↑ Iraqi Women: Facts and Figures Ed. Jon Holmes. Inter-Agency Information and Analysis Unit (18 February 2004). ციტირების თარიღი: 13 January 2010.
- ↑ Founding Statement, National Network to Combat Violence Against Women in Iraq. დაარქივებულია ორიგინალიდან — მარტი 31, 2012. ციტირების თარიღი: August 21, 2011.
- ↑ Female Genital Mutilation/Cutting: A statistical overview and exploration of the dynamics of change - UNICEF DATA (22 July 2013). დაარქივებულია ორიგინალიდან — 5 აპრილი 2015. ციტირების თარიღი: 30 ნოემბერი 2020.
- ↑ Al-Jawaheri, Yasmin H. Women in Iraq. New York: Lynne Rienner Publishers, 2008. 37-51. Print.
- ↑ Kurdish Human Rights Project European Parliament Project: The Increase in Kurdish Women Committing Suicide Final Report Vian Ahmed Khidir Pasha, Member of Kurdistan National Assembly, Member of Women’s Committee, Erbil, Iraq, 25 January 2007
- ↑ Kurdish Human Rights Project European Parliament Project: The Increase in Kurdish Women Committing Suicide Final Report Reported by several NGOs and members of Kurdistan National Assembly over course of study to Project Team Member Tanyel B. Taysi.
- ↑ დაარქივებული ასლი. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-12-10. ციტირების თარიღი: 2020-11-30.
- ↑ Laurent Scapin, Interview d’Houzan Mahmoud : Irak, Résistance ouvrière et féministe (2/2), Alternative libertaire, novembre 2004.
- ↑ EXCLUSIVE: Report exposes rampant sexual violence in refugee camps.
- ↑ Iraq urged to investigate attacks on women human rights defenders. ციტირების თარიღი: 2 October 2020.
- ↑ Eyewitness view of women in Iraq. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2008-11-22. ციტირების თარიღი: 2020-11-30.