ფანი იატოტუ
ფანი იატოტუ (ლაოს. ປານີ ຢາທໍ່ຕູ້; დ. 18 თებერვალი, 1951) — ლაოსელი პოლიტიკოსი და ლაოსის სახალხო-რევოლუციური პარტიის წევრი.
| ფანი იატოტუ | |
|---|---|
 | |
| დაბადების თარიღი | 18 თებერვალი, 1951 (73 წლის) |
| დაბადების ადგილი | Nong Het District, ლაოსის სამეფო |
| მოქალაქეობა |
 ლაოსი |
იგი იყო ლაოსის სახალხო დემოკრატიული რესპუბლიკის ცენტრალური ბანკის თავმჯდომარე და მმართველი 1988-დან 1997 წლამდე. იატოტუ 1998 წელს გახდა ეროვნული ასამბლეის წევრი. 2010-დან 2021 წლამდე იყო ლაოსის ეროვნული ასამბლეის პრეზიდენტი.[1] იატოტუ ეთნიკურად მიეკუთვნება ლაოსის ჰმონგების ჯგუფს. ლაოსის ვიცე-პრეზიდენტია 2021 წლის 22 მარტიდან, იგი არის პირველი ქალი, რომელიც აირჩიეს ლაოსის ვიცე-პრეზიდენტად.[2]
ადრეული ცხოვრება
რედაქტირებაიატოტუ დაიბადა 1951 წლის 18 თებერვალს სიანგხუანგის პროვინციაში. მისი მამა, ია თო თუ, იყო ჰმონგი სამხედრო მეთაური ლაოსოს სახალხო განმათავისუფლებელ არმიაში (პათეტ-ლაო).[3] 1959 წელს ფანი იატოტუ გადავიდა ჩრდილოეთ ვიეტნამში, სადაც დაამთავრა დაწყებითი და საშუალო სკოლა, ხოლო 1975 წელს ჰანოიში მიიღო ბაკალავრის ხარისხი ფინანსებში.[4][5]
პოლიტიკური კარიერა
რედაქტირებალაოსში დაბრუნების შემდეგ, 1976 წელს იგი შეუერთდა ვიენტიანის საგარეო სავაჭრო ბანკს, როგორც ბანკის საბიუჯეტო დეპარტამენტის დირექტორის მოადგილე. შემდეგ იგი შეუერთდა ლაოსის სახალხო დემოკრატიული რესპუბლიკის ბანკს და 1977 წელს დაინიშნა ბანკის სასწავლო ცენტრის დირექტორის მოადგილედ, ხოლო 1978 წელს — სავალუტო ბიუროს დირექტორის მოადგილედ. 1979 წელს იგი გაწევრიანდა ლაოსის სახალხო-რევოლუციურ პარტიაში და 1980 წელს გახდა სავალუტო ბიუროს დირექტორი.[6]
1982 წლიდან 1983 წლამდე იგი მუშაობდა ეკონომიკური დაგეგმვის ბიუროს დირექტორად, ხოლო 1983 წლიდან 1985 წლამდე — საინვესტიციო და სამშენებლო ბიუროს დირექტორად.[6]
1986 წელს იატოტუ დაინიშნა ლაოსის ცენტრალური ბანკის ვიცე-გუბერნატორად და იმავე წლის ნოემბერში გამართულ ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის მეოთხე ეროვნულ კონგრესზე აირჩიეს ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის ალტერნატიულ წევრად. 1999 წლის მარტში გამართულ ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის მეხუთე ეროვნულ კონგრესზე იგი დააწინაურეს პარტიის ცენტრალურ კომიტეტში და ორი ვადით იყო ცენტრალური ბანკის გუბერნატორი - 1988 წლიდან 1992 წლამდე და 1995 წლიდან 1997 წლამდე, რის შემდეგაც შეუერთდა მთავრობას.[7]
იატოტუ ხელახლა აირჩიეს პარტიის ცენტრალურ კომიტეტში 1996 წლის მარტში გამართულ ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის მეექვსე ეროვნულ კონგრესზე და 2001 წლის მარტში გამართულ მეშვიდე ეროვნულ კონგრესზე. იმავე წელს იგი აირჩიეს მეოთხე ეროვნული კონგრესის წარმომადგენლად და დაინიშნა ეროვნული კონგრესის მუდმივმოქმედი კომიტეტისა და ეროვნული კონგრესის ეროვნებათა კომიტეტის დირექტორად, 1998 წლის თებერვალში გახდა ეროვნული კონგრესის წარმომადგენელი. იგი წარმატებით აირჩიეს 2002 წლის თებერვლის საკონგრესო წარმომადგენლობით არჩევნებში და იმავე წლის აპრილში დააწინაურეს კონგრესის ვიცე-თავმჯდომარედ.[4]
2006 წლის მარტში გაიმართა ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის მერვე ეროვნული კონგრესი და იგი კვლავ აირჩიეს პარტიის ცენტრალური კომიტეტის წევრად, გახდა რა ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის ცენტრალური კომიტეტის პოლიტბიუროს პირველი ქალი წევრი და პირველი ჰმონგი წევრი. 2006 წლის აპრილში მან კვლავ მიიღო მონაწილეობა მეექვსე ეროვნული კონგრესის არჩევნებში და აირჩიეს ბოლიხამსაის პროვინციის ოლქში. იმავე წლის 8 ივნისს, მეექვსე ეროვნული კონგრესის წარმომადგენლის თანამდებობის დაკავებასთან ერთად, იგი ხელახლა აირჩიეს კონგრესის ვიცე-პრეზიდენტად.[8][9]
2010 წლის დეკემბერში ლაოსის პრემიერ-მინისტრი ბუასონ ბუფჰავანი გადადგა და მის ადგილას დაინიშნა ლაოსის ეროვნული ასამბლეის მაშინდელი პრეზიდენტი თჰონგსინგ თჰამავონგი, რის შედეგადაც იატოტუმ თჰამავონგის ადგილი დაიკავა როგორც ლაოსის ეროვნული ასამბლეის პრეზიდენტმა. ლაოსის მეექვსე ეროვნული კონგრესის მეათე სესიამ 23 დეკემბერს დაამტკიცა ეროვნული ასამბლეის მუდმივმოქმედი კომიტეტის წინადადება, რითაც დაადასტურა ეს დანიშვნა. იგი ასევე ხელახლა აირჩიეს პარტიის ცენტრალურ კომიტეტსა და პოლიტბიუროში 2011 წლის მარტში გამართულ ლაოსის სახალხო რევოლუციური პარტიის მეცხრე კონგრესზე. 2014 წლის 17 მაისს, მან და სხვა მაღალჩინოსნებმა არ იმგზავრეს ლაოსის სახალხო არმიის კუთვნილი An-74 თვითმფრინავით, რადგან გაფრენის წინ უცებ შეცვალეს გეგმები და სხვა თვითმფრინავით იმგზავრეს, რითაც თავი აარიდეს უბედურ შემთხვევას - თვითმფრინავი ჩამოვარდა სიანგჰუანგის პროვინციაში მიმავალ გზაზე, რის შედეგადაც ბორტზე მყოფი 17 ადამიანიდან 16 დაიღუპა. 2016 წელს ლაოსის სახალხო-რევოლუციური პარტიის მეათე კონგრესზე იგი ხელახლა აირჩიეს ეროვნული ასამბლეის პრეზიდენტად.[10][11][12][13]
იატოტუ და ბუნთონგ ჩიტმანი 2021 წლის მარტში აირჩიეს ლაოსის ვიცე-პრეზიდენტებად. ამავდროულად, მან დატოვა ეროვნული ასამბლეის პრეზიდენტის თანამდებობა და მის ადგილას დაინიშნა ეროვნული განვითარების ლაოსის ფრონტის ყოფილი ცენტრალური თავმჯდომარე საისომფონე ფომვიჰანი.[14][15]
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ H.E. Pany Yathotou – Global Summit of Women Speakers of Parliament.
- ↑ McCartan, Brian (11 January 2011). „Cold War ally, modern-day nuisance“. Asia Times. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 15 January 2011. ციტირების თარიღი: 16 June 2014.CS1-ის მხარდაჭერა: უვარგისი ბმული (link)
- ↑ Lintner, Bertil (2008). „LAOS: At the Crossroads“. JSTOR (Southeast Asian Affairs): 171–183. JSTOR 27913358. ციტირების თარიღი: 13 August 2023.
- ↑ 4.0 4.1 Stuart-Fox, Martin (2008). Historical Dictionary of Laos, 3rd, Scarecrow Press, გვ. 248. ISBN 9780810856240.
- ↑ Laos National Assembly delegation visits Ha Noi. ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ 6.0 6.1 Pany Yanthou (Curriculum Vitae). ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ 2001年党大会後のヴィエトナム・ラオス ― 新たな課題への挑戦 (2002). ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ ຊີວະປະຫວັດຫຍໍ້ ຂອງ ທ່ານ ນາງ ປານີ ຢາທໍ່ຕູ້ ປະທານສະພາແຫ່ງຊາດ. ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ Mayiko, Ishikawa (2010). ム・ヴォーラペット. 現代ラオスの政治と経済. アジア経済研究所. ISBN 9784258010028.
- ↑ PDR Laos - 1994-2012 Politics. ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ Ninth Congress announces new Party leaders, adopts resolution (23 March 2011). ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ Vaenkeo, Souksakhone. (22 January 2016) Laos' 10th Congress elects new leadership. ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ Tao, Duanfang. (27 May 2014) 從老撾軍機墜毀看友邦"親華派". ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ Thanabouasy, Phayboune. (22 March 2021) Laos Elects New President and Prime Minister. ციტირების თარიღი: 13 August 2023
- ↑ 老挝国会选举通伦为国家主席 (22 March 2021). ციტირების თარიღი: 13 August 2023