ტრიუნის სამეფო (ხორ. Trojedna kraljevina) — ხორვატული ნაციონალური მოძრაობის ლიდერების მიერ ადვოკატირებული იდეა. მეორე ათასწლეულის მანძილზე სამი ხორვატული სამეფო: ხორვატია, სლავონია და დალმაცია ძირითადად დამოუკიდებლები იყვნენ. გაერთიანებული ხორვატია მხოლოდ ერთი მეფის, მეფობის დროს არსებობდა.

სამივე ხორვატიული სამეფოს გერბი იყო გამოსახული ხორვატიისა და სლავონიის სამეფოს გერბზე, მიუხედავად იმისა, რომ დალმაციის სამეფო მის შემადგენლობაში არ შედიოდა.

1848 წლამდე ჰაბსბურგების მმართველობი დროს იდეის ადვოკატირებას ხორვატები ახორციელებდნენ, თუმცა ტერიტორიის დიდი ნაწილი წარმოადგენდა უნგრეთსა და ავსტრიას შორის დავის საგანს. 1848 წლის რევოლუციების დროს, ტრიუნის სამეფოს ცნებას ატარებდნენ ხორვატი ნაციონალისტები. ხორვატი პოლიტიკოსები იმპერატორთან იცავდნენ იდეას და ითხოვდნენ სამი სამეფოს გაერთიანებას.

ავსტრია–უნგრეთის კომპრომისის და 1868 წლის ხორვატულ-უნგრული აქტის საფუძველზე, ავსტრიამ და უნგრეთმა ტერიტორიულ პრეტენზიებზე ოფიციალურად თქვეს უარი. შედეგად წმინდა იშტვანის გვირგვინის მიწების ქვეშ გაერთიანდა ხორვატია და სლავონია, ხოლო დალმაცია ისევ რჩებოდა ცალკე სამეფოდ.[1]

XIX საუკუნის ბოლოსთვის ხორვატიის და დალმაციის სახალხო პარტიების მთავარი მიზანი იყო ტრიუნის სამეფოს იდეის ხორცშესხმა.[2][3]

ლიტერატურა რედაქტირება

  • Jakić, Ivana; Balta, Ivan (May 2007). „Pregled zbivanja u predpreporodnom i preporodnom razdoblju do osnivanja političkih stranaka (1841.)“. Povijesni zbornik: godišnjak za kulturu i povijesno nasljeđe (Croatian). Faculty of Philosophy, University of Osijek. 1 (1–2): 273–284. ISSN 1846-3819. ციტირების თარიღი: 2013-12-31.CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)
  • Goldstein, Ivo; Jovanović, Nikolina (1999) Croatia: a history. C. Hurst & Co. Publishers. ISBN 1-85065-525-1. 
  • Romsics, Ignác; Király, Béla K. (1999) Geopolitics in the Danube Region. 
  • Korunić, Petar (April 1999). „Hrvatski nacionalni program i društvene promjene za revolucije 1848/49. godine“ [National Programme and Social Change during the Revolution in 1848-1849.]. Journal - Institute of Croatian History. Faculty of Philosophy, University of Zagreb. 31 (1): 12–13. ISSN 0353-295X. ციტირების თარიღი: 2012-08-21.CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)
  • Sabotič, Ines; Matković, Stjepan (April 2005). „Saborski izbori i zagrebačka izborna tijela na prijelazu iz 19. u 20. stoljeće“ [Parliamentary Elections and Zagreb Electoral Bodies at the Turn of the 19th and 20th Centuries]. Društvena istraživanja: Journal for General Social Issues (Croatian). Zagreb, Croatia: Institute of Social Sciences Ivo Pilar. 14 (1-2 (75-76)). ISSN 1330-0288. ციტირების თარიღი: 2012-08-22.CS1-ის მხარდაჭერა: ref=harv (link)

სქოლიო რედაქტირება

  1. Hugh Seton-Watson, Nations and States. Part 32, 1977, p. 133.
  2. Charles Jelavich, Barbara Jelavich, The Establishment of the Balkan National States, 1804-1920, University of Washington Press, 1977, p. 253
  3. Barbara Jelavich, History of the Balkans: Twentieth century, 1999 edition, p.57, "The National Party [in Dalmatia] wished to be united with Croatia to form a reconstituted Triune Kingdom."