სსრკ-ფინეთის ომი
სსრკ-ფინეთის 1939-1940 წლების ომი, იგივე ზამთრის ომი[11] (ფინ. talvisota) — შეიარაღებული კონფლიქტი საბჭოთა კავშირსა და ფინეთს შორის 1939 წლის 30 ნოემბერიდან 1940 წლის 13 მარტამდე. ზოგიერთი საზღვარგარეთელი ისტორიკოსის მიხედვით[12], საბჭოთა კავშირის შემტევი ოპერაცია ფინეთზე მეორე მსოფლიო ომის ფარგლებში. საბჭოთა და რუსულ ისტორიოგრაფიაში ეს ომი განიხილება როგორც ლოკალური ორმხრივი კონფლიქტი, რომელიც არ წარმოადგენს მეორე მსოფლიო ომის შემადგენელ ნაწილს. ამ ომში ფინეთს ფარულად სამხედრო დახმარებას უწევდა შვედეთი, ისე რომ მის მიერვე გამოცხადებული საერთაშორისო ნეიტრალიტეტი არ დაერღვია. ფინეთს საომარ მხარდაჭერას ჰპირდებოდნენ დიდი ბრიტანეთი და საფრანგეთი, მაგრამ საქმე აქამდე არ მისულა. სამხედრო აგრესიის შედეგედ, სსრკ გაირიცხა ერთა ლიგიდან. ომი დასრულდა 1940 წლის მოსკოვის სამშვიდობო ხელშეკრულებით, რომლის მიხედვითაც:
- საბჭოთა კავშირს გადაეცა კარელიის ყელი ქალაქებით ვიბორგი და სორტავალა და რიგი კუნძულები ფინეთის ყურეში, ფინური ტერიტორიის ნაწილი ქალაქ კუოლაიავარით, ნახევარკუნძული კალასტაიანსაარენტო. ხელშეკრულების შედეგად ლადოგის ტბა მთლიანად საბჭოთა კავშირის შემადგენლობაში აღმოჩნდა.
- სსრკ-ს არენდით გადაეცა ნახევარკუნძულ ჰანკოს ნაწილი 30 წლითც სამხედრო საზღვაო ბაზის შესაქმნელად.
| სსრკ-ფინეთის ომი | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 სსრკ-ფინეთის ომი | |||||||||
| |||||||||
| მხარეები | |||||||||
 ფინეთი |
.svg){kind=small} საბჭოთა კავშირი | ||||||||
| მეთაურები | |||||||||
| კარლ გუსტავ ემილ მანერჰეიმი | კლიმენტ ვოროშილოვი კირილ მეტსკოვი სემონ ტიმოშენკო | ||||||||
| ძალები | |||||||||
| 250,000 ადამიანი 30 ტანკი 130 თვითმფრინავი[1][2] |
1,000,000 ადამიანი 6,541 ტანკი[3] 3,880 თვითმფრინავი[4][5] | ||||||||
| დანაკარგები | |||||||||
| 26,662 მკვდარი 39,886 დაჭრილი 1,000 დატყვევებული[6] |
126,875 მკვდარი ან დაკარგული[7] 264,908 სანიტარული დანაკარგები[8] 5,600 დატყვევებული[9] 2,268+ ტანკები[10] | ||||||||
ვიკისაწყობი  სსრკ-ფინეთის ომი
| |||||||||
დაკარგული ტერიტორიების დაბრუნების მიზნით ფინეთმა 1941 წელს, საბჭოთა კავშირზე გერმანიის თავდასხმის შემდეგ, სსრკ-თან საომარი მოქმედებები განაახლა.
წინარეისტორიარედაქტირება
ურთიერთობა ქვეყნებს შორის საბჭოთა-ფინეთის 1918-1922 წლების ომის შემდეგ დაძაბული იყო. ფინელები საბჭოთა აგრესიას უფრთხოდნენ, ხოლო საბჭოთა კავშირი შიშობდა, რომ ფინეთი საშუალებას მისცემდა რომელიმე ევროპულ ქვეყანას (უმთავრესად დიდ ბრიტანეთს და გერმანიას) გამოეყენებინა ფინეთის ტერიტორია ინტერვენციისთვის. ამ მოსაზრებას ამყარებდა ის ფაქტიც, რომ საბჭოთა-ფინური საზღვარი სულ რაღაც 32 კილომეტრში გადიოდა საბჭოთა მრეწველობის უმსხვილეს, ხოლო მოსახლეობის მიხედვით მეორე ქალაქ ლენინგრდთან.
ისტორიარედაქტირება
1939 წლის 30 ნოემბერს წითელმა არმიამ მარშალ კირილ მერეცკოვის მეთაურობით გადალახა ფინეთის საზღვარი 950 კმ-ის სიგანეზე. 1.500 ტანკითა და 3.000 თვითმფრინავით შეარაღებული წითელი არმია სწრაფ გამარჯვებას ელოდა, მაგრამ ფინელებმა შეუპოვარი წინააღმდეგობა გაუწიეს თავდამსხმელებს და დიდი ზიანი მიაყენეს. წითელმა არმიამ 200.000-მდე ჯარისკაცი დაკარგა, მაშინ როცა ფინეთის დანაკარგი 25.000-ს არ აღემატებოდა.
სქოლიორედაქტირება
- ↑ Pentti Virrankoski, Suomen Historia 2, 2001, ISBN 951-746-342-1, SKS
- ↑ Erkki Käkelä, Laguksen miehet, marskin nyrkki: Suomalainen panssariyhtymä 1941–1944, 1992, ISBN 952-90-3858-5, Panssarikilta
- ↑ Kantakoski, Punaiset panssarit—Puna-armeijan panssarijoukot 1918–1945, p. 260
- ↑ Tomas Ries, Cold Will—The Defense of Finland, 1988, ISBN 0-08-033592-6, Potomac Books
- ↑ Ohto Manninen, Talvisodan salatut taustat, 1994, ISBN 952-90-5251-0, Kirjaneuvos, using declassified Soviet archive material, Manninen found 12 previously unrecognized infantry divisions ordered to Finnish front
- ↑ Finnish Defence College, Talvisodan historia 4, p.406, 1991, ISBN 951-0-17566-8, WSOY, The dead includes 3,671 badly wounded who died after the war without leaving the hospital, some several years after the war.
- ↑ http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter4_8.html
- ↑ http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter4_8.html ცხრილები 109 და 111
- ↑ G.F. Krivosheev, Soviet Casualties and Combat Losses in the Twentieth Century, 1997, ISBN 1-85367-280-7, Greenhill Books
- ↑ Kantakoski, p. 286
- ↑ СОВЕТСКО-ФИНСКАЯ ВОЙНА 1939-1940 гг.
- ↑ Trotter, William A Frozen Hell: The Russo-Finnish Winter War of 1939—1940
Jowett, Philip et.al. Finland at War 1939 — 45 (Elite)
Gilber, Martin The Second World War: A Complete History
Churchill, Winston The Second World War
Keegan, John The Second World War
Condon, Richard. Traducido por López-Pozas Carreño, Carlos (1976), Guerra de invierno: Rusia contra Finlandia
Russian president B. Yeltsin in a press conference with his Finnish counterpart M. Ahtisaari [1]