ვიკიპედია

ხეთური ენა: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{ვიკი}}
ხეთური ან ნესილური არის(ნეშური) გადაშენებულიენა მკვდარი ენაა, რომელზედაც ოდესღაც ლაპარაკობდნენ [[ხეთები]], ხალხი, რომელთაც შექმნეს იმპერია, რომლის ცენტრი იყო უძველესი ქალაქი [[ხათუსა]] (თანამედროვე ბოღაზქალე) ჩრდილო-ცენტრალურ [[ანატოლია]]ში (თანამედროვე [[თურქეთი]]ს ტერიტორიაზე). ეს ენა გამოიყენებოდა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე დაახლოებით 1800 წლიდან (1800 BC) 1100 BC წლამდე. არსებობს გარკვეული საბუთები იმის სასარგებლოდ, რომ ხეთურ და მისი მონათესავე ენებზე ლაპარაკობდნენ ანატოლიასა და ჩრდილოეთ [[სირია]]ში კიდევ რამდენიმე ასეული წლის განმავლობაში; ანუ მას შემდეგ რაც ხეთების იმპერია დაინგრა და დაიწერა ბოლო ხეთური ლურსმული ტექსტი, კიდევ 400 წლის განმავლობაში, დაახლოებით, ჩვენს ერამდე 700 წლამდე.
 
ხეთური ენა არის ყველაზე ადრინდელი დასაბუთებული ინდო-ევროპული ენა, რომელიც ხელახლა აღმოაჩინეს საუკუნეზე ცოტა მეტი ხნის გასვლის შემდეგ იმ მომენტიდან, როცა ფორმულირებული იქნა პროტო-ინდო-ევროპული ჰიპოთეზა. სტრუქტურასა და ფონოლოგიაში გამოკვეთილი განსხვავებების გამო ზოგიერთი თანამედროვე ლინგვისტი, განსაკუთრებით, ედგარ ჰ. სტურტევანტი და უორენ კაუგილი, გვარწმუნებს, რომ იგი დაკლასიფიცირდეს, როგორც ინდო-ევროპული ენების და-ძმური ენა და არა როგორც მათი შთამომავალი ენა, რითაც, ფაქტიურად, ყალიბდება ინდო-ხეთური ჰიპოთეზა. მრავალი მეცნიერი, მიუხედავად ამისა, აგრძელებს პროტო-ინდო-ევროპული ენის პირველადობის ტრადიციული მე-19 საუკუნის შეხედულებების ლობირებას და მიაჩნიათ, რომ ხეთურის უჩვეულო თვისებები ძირითადად მისი გვიანდელი ინოვაციების შედეგია.
ხაზი 48:
Puhvel, Jaan (1984-). Hittite Etymological Dictionary. Berlin: Mouton.<br />
გრამატიკა
Hrozný, Bedřich (1917). Die Sprache der Hethiter: ihr Bau und ihre Zugehörigkeit zum indogermanischen Sprachstamm. Leipzig: Hinrichs.<br />
Jasanoff, Jay H. (2003). Hittite and the Indo-European Verb. Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-924905-9.<br />
Melchert, H. Craig (1994). Anatolian Historical Phonology. Amsterdam: Rodopi. ISBN 90-5183-697-X.<br />
Patri, Sylvain (2007). L'alignement syntaxique dans les langues indo-européennes d'Anatolie. Wiesbaden: Harrassowitz. ISBN 978-3-447-05612-0.
Rose, S. R. (2006). The Hittite -hi/-mi conjucations. Innsbruck: Institut für Sprachen und Literaturen der Universität Innsbruck. ISBN 3851247043.<br />
Sturtevant, Edgar H. A. (1933, 1951). Comparative Grammar of the Hittite Language. Rev. ed. New Haven: Yale University Press, 1951. First edition: 1933.<br />
Sturtevant, Edgar H. A. (1940). The Indo-Hittite laryngeals. Baltimore: Linguistic Society of America.<br />
ტექსტური გამოცემები
Further information: Hittite texts
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ხეთური_ენა“-დან