კენეთ კაუნდა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary იარლიყები: რედაქტირება მობილურით საიტის რედაქტირება მობილურით |
No edit summary |
||
ხაზი 13:
| წინამორბედი=
| მემკვიდრე = [[ფრედერიკ ჩილუბა]]
| დაბადების თარიღი = [[28 აპრილი]], [[1924]]
| დაბადების ადგილი= [[ჩინზალი]] [[ზამბია|ჩრდილოეთ როდეზია]]
| გარდაცვალების თარიღი = {{გარდაცვალების თარიღი და ასაკი|2021|6|17|1924|4|28}}
| გარდაცვალების ადგილი= [[ლუსაკა]], [[ზამბია]]
| მოქალაქეობა =
| ეროვნება = ზამბიელი
ხაზი 59:
| პრემიერ-მინისტრი5=
}}
'''კენეთ კაუნდა''' ({{lang-en|Kenneth David Kaunda;}} დ. [[28 აპრილი]] [[1924]], [[ჩინზალი]], [[ზამბია|ჩრდილოეთ როდეზია]] — გ. [[17 ივნისი]], [[2021]], [[ლუსაკა]])<ref>{{cite news |title=Kenneth Kaunda, Zambia founding father don die |url=https://www.bbc.com/pidgin/world-57514996 |access-date=19 ივნისი, 2021 |work=BBC News Pidgin |date=17 ივნისი, 2021}}</ref> — [[ზამბია|ზამბიის]] პოლიტიკური მოღვაწე, პირველი [[პრემიერ-მინისტრი]] და [[პრეზიდენტი]].
== ბიოგრაფია ==
ზამბიის დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის ერთ-ერთი ლიდერი დაიბადა ჩრდილოეთ როდეზიის (ახლანდელი ზამბია) ჩრდილოეთ პროვინციაში. იგი რვა დედმამიშვილს შორის ყველაზე უმცროსი იყო. [[1951]] წლამდე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას ჩრდილოეთ როდეზიის ჩრდილოეთ რეგიონებში. 50-იანი წლების ბოლოს აქტიურად ჩაება დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში, რისთვისაც რამდენიმეჯერ მოუწია ციხეში ჩაჯდომა. [[1958]] წელს დააარსა [[ზამბიის აფრიკული ეროვნული კონგრესი]], რომლის საქმიანობაც აიკრძალა [[1959]] წელს, ხოლო კაუნდა კვლავ ციხეში ჩასვეს. ამ პერიოდში მისმა თანამებრძოლებმა დააარსეს [[ეროვნული დამოუკიდებლობის გაერთიანებული პარტია]], რომელიც ფაქტობრივად დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში ზამბიის აფრიკულ ეროვნულ კონგრესს ჩაენაცვლა.
▲ზამბიის დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლის ერთ-ერთი ლიდერი დაიბადა ჩრდილოეთ როდეზიის (ახლანდელი ზამბია) ჩრდილოეთ პროვინციაში. იგი რვა დედმამიშვილს შორის ყველაზე უმცროსი იყო. [[1951]] წლამდე ეწეოდა პედაგოგიურ მოღვაწეობას ჩრდილოეთ როდეზიის ჩრდილოეთ რეგიონებში. 50-იანი წლების ბოლოს აქტიურად ჩაება დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში, რისთვისაც რამდენიმეჯერ მოუწია ციხეში ჩაჯდომა. [[1958]] წელს დააარსა [[ზამბიის აფრიკული ეროვნული კონგრესი]], რომლის საქმიანობაც აიკრძალა [[1959]] წელს, ხოლო კაუნდა კვლავ ციხეში ჩასვეს. ამ პერიოდში მისმა თანამებრძოლებმა დააარსეს [[ეროვნული დამოუკიდებლობის გაერთიანებული პარტია]], რომელიც ფაქტობრივად დამოუკიდებლობისათვის ბრძოლაში ზამბიის აფრიკულ ეროვნულ კონგრესს ჩაენაცვლა. [[1960]] წელს, როდესაც კაუნდა გაათავისუფლეს ციხიდან გახდა ახლადჩამოყალიბებული პარტიის პრეზიდენტი. [[1961]] წელს კი ჩრდილოეთ რეგიონებში დაიწყო დაუმორჩილებლობის კამპანია (ე.წ. ''"ჩა-ჩა-ჩა კამპანია"''): წვავდნენ სკოლებს, ბლოკირებას უკეთებდნენ გზებს... 1964 წელს პარტიამ მოიგო საპარლამენტო არჩევნები და კაუნდა გახდა ქვეყნის პირველი პრემიერ-მინისტრი, [[1964]] წლის [[24 ოქტომბერი|24 ოქტომბერს]] კი ქვეყნის პირველი პრეზიდენტი.
== აფრიკული სოციალიზმი ==
კაუნდამ ზამბია აქცია ერთპარტიულ ქვეყანად. დაამყარა პარტიული [[დიქტატურა]]. [[1964]] წელს გამოაცხადა [[საგანგებო მდგომარეობა]], რომელიც ფაქტობრივად შეინარჩუნა [[1991]]
▲კაუნდამ ზამბია აქცია ერთპარტიულ ქვეყანად. დაამყარა პარტიული [[დიქტატურა]]. [[1964]] წელს გამოაცხადა [[საგანგებო მდგომარეობა]], რომელიც ფაქტობრივად შეინარჩუნა [[1991]] წლამდე. შეიმუშავა მემარცხენე ეროვნულ-სოციალისტური იდეოლოგია ე. წ. ''"ზამბიური ჰუმანიზმი"'', რომელიც იყო [[აფრიკული სოციალიზმი]]ს გამოვლინება (მსგავსი "ანომალიები" ახასიათებდა ამ პერიოდის აფრიკული სახელმწიფოების უმრავლესობას). მსგავს სისტემას აშენებდა: [[კვამე ნკრუმა]] - [[განა]]ში, [[ჯულიუს ნიერერე]] - [[ტანზანია]]ში, [[მობუტუ სესე სეკო]] - [[კონგოს დემოკრატიული რესპუბლიკა|ზაირში]] და ა. შ.
== რესურსები ინტერნეტში ==
* [http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/25/newsid_2658000/2658325.stm 1964: კაუნდა ხელისუფლების სათავეში]
* [http://news.bbc.co.uk/2/hi/africa/6728015.stm კაუნდა მუგაბეს შესახებ]
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
{{დაიწყე ყუთი}}
| |||