დინოზავრები: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
193.176.215.32-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა გიო ოქრო-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
დინოზავრები
ხაზი 1:
 
{{ტაქსოდაფა
 
| სახელი = დინოზავრები
'''დინოზავრები''' ({{lang-la|ლათ. Dinosauria}}) — [[მეზოზოური ჯგუფი|მეზოზოური]] ნამარხი [[ქვეწარმავლები]]სქვეწარმავლების ზერიგი [[დიაპსიდები]]სდიაპსიდების ქვეკლასისა. იყოფა 2 რიგად: [[ხვლიკმენჯა დინოზავრები|ხვლიკმენჯა დინოზავრებად]] და [[ფრინველმენჯა დინოზავრები|ფრინველმენჯა დინოზავრებად]]. უძველესი დინოზავრები ცნობილია შუა [[ტრიასული პერიოდი]]დანპერიოდიდან. უკანასკნელი წარმომადგენლები კი — [[ცარცული პერიოდი]]სპერიოდის დამლევიდან. დინოზავრების წინაპრები იყვნენ პრიმიტიული ტრიასული [[არქოზავრები]] — ''[[თეკოდონტები]]''. თავდაპირველად დინოზავრები ხმელეთზე ცხოვრობდნენ და მტაცებლები იყვნენ, მაგრამ ტრიასული პერიოდის დამლევს მათ გამოეყო ''პროზავროპოდები'', რომლებიც როგორც ჩანს, ყველაფრის მჭამელნი იყვნენ. მათგან წარმოიშვნენ გიგანტური მცენარიჭამია ზავროპიდები, რომლებიც საცხოვრებლად გადავიდნენ დიდ კონტინენტურ წყალსატევებში ან ზღვის სანაპირო ზონაში. ტრიასულ პერიოდში გაჩნდნენ ''ჰეტეროდონტოზავრები'', რომლებმაც შესაძლოა დასაბამი მისცეს ფრინველმენჯა დინოზავრებს. ზოგიერთ დინოზავრებს განუვითარდა სხვადასხვა წარმონაქმნი: ქაცები, ძვლოვანი ჯავშანი, რქები. დინოზავრები კვერცხით მრავლდებოდნენ. ფიქრობენ, რომ [[თბილსისხლიანი ცხოველები]] იყვნენ და მაღალი ფიზიოლოგიური ორგანიზაციის ნიშნები ჰქონდათ. დინოზავრები გადაშენდნენ მეზოზოურ და კაინოზოურ ერათა მიჯნაზე. გადაშენების ძირითადი მიზეზი იყო გარემოს გართულება და მკვეთრი შეცვლა. დინოზავრების ნაშთები დღემდე გვხვდება ყველა კონტინენტზე. [[საქართველო]]შისაქართველოში ცარცული პერიოდის დინოზავრების გაქვავებული ნაკვალევი შემორჩენილია [[სათაფლიის კარსტული მღვიმეები|სათაფლიაში]] ([[ქუთაისი]]სქუთაისის მახლობლად).<center>
| სურათის ფაილი = AMNH-TRex 3.jpg
</center>
| სურათის წარწერა = ტირანოზავრი
| სურათის აღწერა = [[ტირანოზავრი]] (Tyrannosaurus Rex, <br />[[ამერიკის ბუნების ისტორიის მუზეუმი|ამერიკის ბუნების ისტორიის მუზეუმში]])
| სამეფო = ცხოველები
| ტიპი = [[ქორდიანები]]
| ქვეტიპი = [[ხერხემლიანები]]
| კლასი = [[ქვეწარმავლები]]
| ქვეკლასი = [[დიაპსიდები]]
| ზერიგი = '''დინოზავრები'''
| ლათ = {{Btname|Dinosauria|([[Cope]], [[1869]])}}
| ვიკისახეობები = Dinosauria
| itis =
| ncbi = 436486
| eol = 3014672
| fw = 91968
| არეალის რუკა =
| არეალის ლეგენდა =
| commons = Dinosauria
}}
'''დინოზავრები''' ({{lang-la|Dinosauria}}) — [[მეზოზოური ჯგუფი|მეზოზოური]] ნამარხი [[ქვეწარმავლები]]ს ზერიგი [[დიაპსიდები]]ს ქვეკლასისა. იყოფა 2 რიგად: [[ხვლიკმენჯა დინოზავრები|ხვლიკმენჯა დინოზავრებად]] და [[ფრინველმენჯა დინოზავრები|ფრინველმენჯა დინოზავრებად]]. უძველესი დინოზავრები ცნობილია შუა [[ტრიასული პერიოდი]]დან. უკანასკნელი წარმომადგენლები კი — [[ცარცული პერიოდი]]ს დამლევიდან. დინოზავრების წინაპრები იყვნენ პრიმიტიული ტრიასული [[არქოზავრები]] — ''[[თეკოდონტები]]''. თავდაპირველად დინოზავრები ხმელეთზე ცხოვრობდნენ და მტაცებლები იყვნენ, მაგრამ ტრიასული პერიოდის დამლევს მათ გამოეყო ''პროზავროპოდები'', რომლებიც როგორც ჩანს, ყველაფრის მჭამელნი იყვნენ. მათგან წარმოიშვნენ გიგანტური მცენარიჭამია ზავროპიდები, რომლებიც საცხოვრებლად გადავიდნენ დიდ კონტინენტურ წყალსატევებში ან ზღვის სანაპირო ზონაში. ტრიასულ პერიოდში გაჩნდნენ ''ჰეტეროდონტოზავრები'', რომლებმაც შესაძლოა დასაბამი მისცეს ფრინველმენჯა დინოზავრებს. ზოგიერთ დინოზავრებს განუვითარდა სხვადასხვა წარმონაქმნი: ქაცები, ძვლოვანი ჯავშანი, რქები. დინოზავრები კვერცხით მრავლდებოდნენ. ფიქრობენ, რომ [[თბილსისხლიანი ცხოველები]] იყვნენ და მაღალი ფიზიოლოგიური ორგანიზაციის ნიშნები ჰქონდათ. დინოზავრები გადაშენდნენ მეზოზოურ და კაინოზოურ ერათა მიჯნაზე. გადაშენების ძირითადი მიზეზი იყო გარემოს გართულება და მკვეთრი შეცვლა. დინოზავრების ნაშთები დღემდე გვხვდება ყველა კონტინენტზე. [[საქართველო]]ში ცარცული პერიოდის დინოზავრების გაქვავებული ნაკვალევი შემორჩენილია [[სათაფლიის კარსტული მღვიმეები|სათაფლიაში]] ([[ქუთაისი]]ს მახლობლად).
{{დროის დიაპაზონი|სახელი=დინოზავრები|მარცხენა საზღვარი=235|მარჯვენა საზღვარი=65}}
 
== რესურსები ინტერნეტში==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/დინოზავრები“-დან