ქემალიზმი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ხაზი 55:
===ნაციონალიზმი===
ქემალიზმის მეხუთე პრინციპი ნაციონალიზმია. [[თურქეთი|თურქეთის რესპუბლიკის]] პერიოდის ყველა [[კონსტიტუცია]]ში არსებული ჩანაწერის მიხედვით, ოფიციალურად, ქემალიზმი, სამოქალაქო ნაციონალიზმია, რომლის მიხედვითაც, თურქეთის რესპუბლიკის ყველა მოქალაქე, წარმოშობის და რელიგიის მიუხედავად თურქად მიიჩნევა.<ref>[https://www.anayasa.gen.tr/1924tek.htm 1924 TEŞKİLÂT-I ESÂSİYYE KANÛNUNDA YAPILAN DEĞİŞİKLİKLER]</ref><ref>[https://www.anayasa.gen.tr/1982ay.htm 1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası]</ref> თურქეთის ეთნიკური შედგენილობის გათვალისწინებით, ამგვარი დეფინიცია, ამავე დროს, კორპორატიზმის გავლენად შეიძლება იქნეს მიჩნეული, რომელიც, მიზნად თურქეთის მთელი მოსახლეობის ერთი იდენტობის ქვეშ გაერთიანებას ისახავს მიზნად. ამავე დროს, ქემალისტური ნაციონალიზმი, დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს თვითიდენტიფიკაციას, რის მაგალითადაც ათათურქის ცნობილი ფრაზა „რა ბედნიერია ის, ვისაც შეუძლია საკუთარ თავს თურქი უწოდოს!“.
პრაქტიკაში ქემალისტური ნაციონალიზმი ევროპული ტიპის სამოქალაქო ნაციონალიზმისაგან განსხვავდება, რადგანაც, აგრძელებს ახალგაზრდა თურქების ტრადიციას და ქემალისტურ ნაციონალიზმშიც, თურქი ერის „საშენ მასალად“ ოსმალეთის იმპერიის მუსლიმი მილეთია აღებული.<ref>Çağaptay, Soner., Islam, Secularism and Nationalism in Modern Turkey: Who is a Turk?, Routledge, 2006, pp. 156-161, ISBN 978-0–415–38458–3</ref> შესაბამისად, არამუსლიმი მოქალაქეები მხოლოდ იურიდიულად ითვლებიან თურქებად, პრაქტიკაში კი თანასწორუფლებიან მოქალაქეებად არ განიხილებიან. არათურქი მუსლიმი მოქალაქეები პოტენციურ თურქებად განიხილებიან და სახელმწიფო პოლიტიკა მათი, თურქული იდენტობის ფარგლებში ნებაყოფლობითი ან იძულებითი ასიმილაციაა.<ref>[https://www.fpri.org/article/2016/01/turkeys-kurdish-problem-then-and-now/ Turkey’s “Kurdish Problems”, Then and Now]</ref> ამავე დროს, ქემალისტური ნაციონალიზმი, არ არის ტრადიციული გაგებით რასისტული და უფრო მეტად ეთნიცისტურ ხასიათს ატარებს, რომლის მიზანიც, ერთპარტიულ პერიოდში, ახალი ერის შექმნა იყო. რელიგიური ფაქტორისადმი დამოკიდებულებით, ქემალისტური ნაციონალიზმი მისდევს სხვა პოსტ-ოსმალური სახელმწიფოების ტენდენციას, სადაც დომინანტური ეთნიკური ჯგუფის იდენტობის ერთერთ მთავარ განმსაზღვრელს ასევე რელიგია წარმოადგენდა. ოფიციალურად დეკლარირებული სეკულარიზმი, ქემალისტურ ნაციონალიზმში თურქის დეფინიციას არ ცვლის და მხოლოდ და მხოლოდ აიძულებს თურქული იდენტობის მქონე მოქალაქეებს, საზოგადოებრივ ცხოვრებაში მოერგონ სახელმწიფოს მიერ დადგენილ საზღვრებს. ასევე, თურქი, ვალდებული იყო მორგებოდა სახელმწიფოს მიერ დადგენილი რელიგიური პრაქტიკის საზღვრებს, რამაც, [[ისლამი]]ს რელიგიის საქმეთა სამმართველოს მიერ აღიარებული ვერსიის მიმდევრობა, სრულუფლებიანი მოქალაქეობისათვის აუცილებელ პირობად აქცია, შესაბამისად, ჩამოყალიბდა „იდეალური მოქალაქის“ ცნება, რომელიც გარკვეული ცვლილებებით, თურქულ სამეცნიერო წრეებში და მედიაში დღემდე აქტიური განხილვის საგანია და მისი ერთერთი მთავარი კომპონენტი იდეალური მოქალაქის რელიგიური თვისებებია.<ref>Üstel, Füsun., Makbul Vatandaşın Peşinden, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008, ISBN 978-975-05-0281-1</ref>
ქემალისტურ ნაციონალიზმში რელიგიის როლზე მიუთითებს ისიც, რომ თურქეთს და საბერძნეთს შორის მოსახლეობის გაცვლა არა ეთნიკურ, არამედ რელიგიურ ნიადაგზე განხორციელდა და ქემალისტური ელიტის რადიკალური და უარყოფითი რეაქცია ენობრივად და ეთნიკურად თურქული მოდგმის, ქრისტიანი გაგაუზების თურქეთში გადმოსახლების მცდელობებთან დაკავშირებით.<ref>Benlisoy, Foti., Benlisoy, Stefo., Türk Milliyetçiliğinde Katedilmemiş bir Yol: ‘Hıristiyan Türkler’ ve Papa Eftim, İstos Yayınları, İstanbul, 2016, pp. 332-333, ISBN 978-605-4640-50-8</ref>
====ქემალისტური ნაციონალიზმი და ირედენტიზმი====
| |||