შანხაი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა დასახლება}}
'''შანხაი''' (ჩინ.: 上海, Shànghǎi) მდებარეობს მდინარე [[იანძი|იანძზე]] და [[ჩინეთი]]ს უდიდესი ქალაქიაქალაქი. შანხაი ქვეყნის უნიშვნელოვანესი კულტურული, კომერციული, ფინანსური, ინდუსტრიული და საკომუნიკაციო ცენტრია. ადმინისტრაციულადმდებარეობს მდინარე [[იანძი]]სა და მისი მარჯვენა შენაკადის, [[ხუანხე]]ს ნაპირებზე. აღმოსავლეთ ჩინეთის ზღვიდან 50 კმ. შანხაი ჩინეთის ერთ-ერთი მუნიციპალიტეტია, რომელსაც პროვინციის დონის სტატუსი აქვს. შანხაიში მდებარეობს ასევე მსოფლიოს ყველაზე დატვირთული საზღვაო პორტი [[სინგაპური]]სა და [[როტერდამი]]ს შემდეგ. არის საავტომობილოდა სარკინიგზო გზების კვანძი, განვითარებულია [[მრეწველობა]]. მოქმედებს განათლების და კულტურის დაწესებულებები. შემორჩენილია XVI-XIX საუკუნეების არქიტექტურული ძეგლები.
 
თავდაპირველად ერთი მიყრუებული მეთევზეთა სოფელი, შანხაი ჩინეთის უმნიშვნელოვანესი ქალაქი გახდა მე-20 საუკუნის დასაწყისში. ეს იყო რესპუბლიკისჩინეთის პოპულარული კულტურის, ინტელექტუალური გაცვლისა და პოლიტიკური ინტრიგების ცენტრი. [[1949]] წელს კომუნისტების მოსვლისწლის შემდეგ ქალაქის ცხოვრების რიტმი შენელდა ცენტრალური მთავრობის მიერ შემოღებული მძიმე გადასახადებისა და ბურჟუაზიული ელემენტების დევნისგადასახადების გამო. [[1992]] წელსწლიდან მთავრობის მიერ საბაზრო-ეკონომიკური განვითარების კურსის აღემის შემდეგ შანხაიშანხაიმ მყისვესწრაფი ჰკრეფსგანვითარება სიჩქარესდაიწყო და მალევე უსწრებსგაასწრო შენჟენსა და გუანჯჟოუს და გახდა ჩინეთის ეკონომიკური ზრდის ფორპოსტი ხდება. 21-ე საკუნუნის დასაწყისში შანხაის მთავარი მიზანი მისი მსოფლიო კლასის ქალაქის სტატუსის დაბრუნება და მის მოქალაქეთათვის კომფორტული საცხოვრებელი პირობების შექმნაა.
 
== სახელწოდება==
== სახელწოდების შესახებ ==
[[ფაილი:Shanghainame.png|60px]]
ორი [[იეროგლიფი]] ქალაქის სახელწოდებაში (მარცხნივ) ნიშნავს „ზღვა-ზე“. ადგილობრივად ის წარმოითქმის როგორც ''ზონ-ჰე'' /zɑ̃.'he/. ქალაქის სახელწოდების ყველაზე ადრეული წყარო სონის დინასტიიდან მოდის (მე-11 საუკუნე), რომელიც მდინარის პირას მდებარე სავაჭრო ქალაქს ერქვა. სახელის მნიშვნელობა დღემდე ისტორიკოსთა შორის კამათის საგანია, თუმცა ზოგიერთ წყაროზე დაყრდნობით ის უნდა ნიშნავდეს „ზღვის ზემო მისაღწევს“ (海之上洋). თუმცა მანდარინის ენაზე ის უნდა ნიშნავდეს „ზღვაზე გასვლას“, რაც უფრო მისაღებია ქალაქის საზღვაო პორტის მდებარეობისთვის.
ხაზი 11:
 
== ისტორია ==
წარმოიშვა მეთევზეთა დასახლება ხუტუს ადგილას. ქალაქის ფორმირებამდე შანხაის სონიანის პროვინციის (松江縣) ნაწილი იყო, სუჟუს პრეფექტურის (蘇州府) დაქვემდებარებაში. სონგის დინასტიის (960-1279) პერიოდიდან შანხაი თანდათან უფრო საქმიანი სავაჭრო პორტი ხდებაგახდა. დაXVI მისსუაკუნიდან ვაჭრობა-ხელოსნობის ცენტრი იყო. ქალაქის კედელი 1553 წელს აშენდა, რაც დღეს ქალაქის პოლიტიკურდაფუძნების იურისტიდქიასთარიღად აჭარბებსმიიჩნევა.
 
მე-19 საუკუნემდე შანხაი, ჩინეთის სხვა მნიშვნელოვანი ქალაქებისგან განსხვავებით, რაიმე განსაკუთრებულ როლს არ ასრულებდა. შანხაის როლი რადიკალურად შეიცვალა მე-19 საუკუნეში, როცა მისმა სტრატეგიულმა მდებარეობამ ის დასავლეთთან ვაჭრობისთვის იდეალური ადგილი გახადა. ადრეული მე-19 საუკუნის პირველი ოპიუმის ომის დროს ბრიტანეთის ჯარებს შანხაი მცირე ხნით ოკუპირებული ჰქონდათ. ომი 1842 წელს დასრულდა ნანკინის ზავით, რის შედეგადაც ზავის ქვეშ მოქცეული პორტები, შანხაის ჩათვლით, საერთაშორისო ვაჭრობისთვის თავისუფალი გახდა. 1843 წელს გაჩნდა ბრიტანული, ხოლო 1848 წელს ამერიკული დასახლება. 1849 წელს გაიხსნა ფრანგული კონცესია. 1854 წლიდან 1937 წლამდე შანხაის საბაჟოს განაგებდნენ აშშ, გაერთიანებული სამეფო და საფრანგეთი. XIX საუკუნის მეორე ნახევარში შანხაი ჩამოყალიბდა სავაჭრო-სამრეწველო ცენტრად და კოლონიალისტური სახელმწიფოების დასაყრდენად ჩინეთში. 1937-1945 წლებში ოკუპირებული იყო იაპონიის მიერ.
ქალაქის კედელი ჩვ.წ 1553 წელს აშენდა, რაც დღეს ქალაქის დაფუძნების თარიღად მიიჩნევა. თუმცა მე-19 საუკუნემდე შანხაი, ჩინეთის სხვა მნიშვნელოვანი ქალაქებისგან განსხვავებით, რაიმე განსაკუთრებულ როლს არ ასრულებდა და ამგვარად აქ ჩინეთის ძველი კულტურის რაიმე განსაკუთრებით მნიშვნელოვანი არქიტექტურული ძეგლი არ არსებობს.
 
შანხაის როლი რადიკალურად შეიცვალა მე-19 საუკუნეში, როცა მისმა სტრატეგიულმა მდებარეობამ ინაცზის მდინარეზე ის დასავლეთთან ვაჭრობისთვის იდეალური ადგილი გახადა.
 
ადრეული მე-19 საუკუნის პირველი ოპიუმის ომის დროს ბრიტანეთის ჯარებს შანხაიმცირე ხნით ოკუპირებული ჰყავდათ. ომი 1842 წელს დასრულდა ნანკინის ზავით, რის შედეგადაც ზავის ქვეშ მოქცეული პორტები, შანხაის ჩათვლით, საერთაშორისო ვაჭრობისთვის თავისუფალი გახდა.
 
== პოლიტიკა ==
== ეკონომიკა ==
== გეოგრაფია ==
== ტრანსპორტი ==
== კულტურა ==
== განათლება ==
== მედია ==
== გალერეა ==
 
Line 36 ⟶ 25:
{{commons}}
* [http://www.shanghai.gov.cn/shanghai/node17256/index.html ოფიციალური საიტი]
 
==სქოლიო==
{{სქოლიო}}
 
{{ჩინეთის ადმინისტრაციული დაყოფა}}
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/შანხაი“-დან