ბანგკოკი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 53:
'''ბანგკოკი''' ([[ტაი ენა|ტაილ.]]: กรุงเทพฯ — კრუნგ თეპ; სრული სახელი '''კრუნ თხეფ მაჰანკხონ ამონ რატტანაკოსინ მაჰიტარაიუტთხაია მაჰადილოკ ფხოპ ნოპპარატ რატხატანი ბურირომ უდომრათჩანივეტ მაჰასტან ამონ პიმან ავატან სათით საკკათხატთია ბიტსანუკამ''') — [[ტაილანდი]]ს დედაქალაქი და უდიდესი ქალაქი. მდებარეობს მდინარე ჩაო ფრაიას ნაპირებზე, ტაილანდის ყურესთან. ბანგკოკის ფართობი 1,4668 კმ²-ია. 2010 წლის მონაცემებით, ქალაქის მოსახლეობა 8 280 925 ადამიანს შეადგენდა;<ref name="2010 census 1"/> მისი კოორდინატებია: ჩ. გ. 13°45 და ა. გ. 100°31.
 
ბანგკოკი ეკონომიკური თვალსაზრისით ერთ-ერთი ყველაზე სწრაფად მზარდი და ყველაზე დინამიური ქალაქია სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში. ბოლო დროს ის რეგიონალურირეგიონური ცენტრის პოზიციაში ეპაექრება [[სინგაპური|სინგაპურსა]] და [[ჰონკონგი|ჰონკონგს]]. ქალაქი ცნობილია თავისი კულტურული ღირშესანიშნაობებით და მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ტურისტული ადგილია, რომლის მიმზიდველობას სხვა დანარჩენთან ფაქტორებთან ერთად ასევე შედარებითი სიიაფეც განაპირობებს. ბანგკოკი მუდმივად ხვდება ტურისტული დანიშნულების ადგილების საერთაშორისო რეიტინგებშირეიტინგების სათავეებში. მისი მთავარი ღირშესანიშნაობებია [[წითელი ფარდებისფარნების კვარტალი|წითელი ფარნების კვარტალები]], დიდი სასახლე და ბუდისტური ტაძრები.
 
==ისტორია==
[[File:La Loubere map of Bangkok (English).jpg|thumb|upright|alt=An engraved map titled &quot;A Map of Bancock&quot;, showing a walled settlement on the west of a river, and a fort on the east|XVII საუკუნის ბანგკოკის რუკა]]
ბანგკოკის ისტორია [[XV საუკუნეშისაუკუნე]]ში იწყება, როცა ის მდინარე ჩაო ფრაიას დასავლეთ სანაპიროზე მდებარე სოფელი და აიუთაიას სამეფოს ნაწილი იყო. მდინარის ნაპირზე სტრატეგიულმა მდებარეობამ ქალაქის მნიშვნელობის გზარდასგაზრდას შეუწყო ხელი. თავდაპირველად, ბანგკოკი საბაჟო პუნქტის ფუნქციას ასრულებდა. მდინარის ორივე ნაპირზე ციხე-სიმაგრეები იყო განლაგებული. მათთან დაკავშირებული ცნობილი მოვლენაა 1688 წლის ალყა, რომლიც შემდეგაცშედეგადაც ფრანგები სიამიდან განდევნეს. დღევანდელი ბანგკოკის დაარსების თარიღად 1782 წლის 21 აპრილი სახელდება, დღე, როდესაც ქალაქის სვეტები აღმართეს.
 
ბანგკოკის ეკომომიკა თანდათანობით საერთაშორისო ვაჭრობის საშუალებით იზრდებოდა, თავდაპირველად [[ჩინეთი|ჩინეთთან,]] ხოლო [[XIX საუკუნე|XIX საუკუნიდან]] – ევროპელ ვაჭრებთან. ბანგკოკი სიამური მოდერნიზაციის ცენტრს წარმოადგენდა. მეფეებმა, რამა IV-მ და რამა V-მ ქალაქში მრავალი სიახლე დანერგეს, რომელთა შორისაც იყო ორთქლის ძრავა, [[საბეჭდი მანქანა]], რკინიგზა, კომუნალური ინფრასტრუქტურა, ფორმალური განათლება და ჯანდაცვა. ბანგკოკი დაპირისპირების სარბიელს წარმოადგენდა სამხედრო და პოლიტიკურ ელიტას შორის 1932 წელს, როცა ქვეყანაში [[აბსოლუტური მონარქია]] გაუქმდა.
 
[[მეორე მსოფლიო ომისომი]]ს პერიოდში ბანგკოკში [[აშშ]]-მ და დიდმა[[გაერთიანებული ბრიტანეთმასამეფო]]მ საჰაერო დაბომბვები განახორციელეს, რადგანაც ტაილანდი [[იაპონია|იაპონიის]] მოკავშირე ქვეყანა იყო. ომის შემდგომ პერიოდში, ქალაქი აშშ-ს დახმარებისა და მთავრობის დაფინანსების საშუალებით მალევე აღადგინეს. არაპროპორციულმა ურბანულმა განვითარებამ შემოსავლის უთანასწორობა და მოსახლეობის სოფლებიდან დედაქალაქში [[მიგრაცია]] განაპირობა. 1960-იან წლებში ბანგკოკის მოსახლეობა 1.8 მილიონიდან 3 მილიონამდე გაიზარდა.
 
[[ვიეტნამის ომი|ვიეტნამის ომის]] დასრულების შემდეგ, იაპონიამ ბანგკოკში ინვესტიციების ჩადება დაიწყო. შედეგადაცამის შედეგად გაფართოვდა ექსპორტზე ორიენტირებული წარმოებისწარმოება, გაფართოებამრამაც ქალაქის ფინანსური ზრდა განაპირობა,<ref>Baker რაც& Pongpaichit 2005, pp. 37–41, 45, 52–71, 149–150, 162, 199–204.</ref> რომელიც დიდი წარმატებით გრძელდებოდა 1980-იან და 1990-იან წლებში დიდი წარმატებით მიმდინარეობდა. ბანგკოკის ეკონომიკური ზრდა 1997 წლის [[აზიის ფინანსური კრიზისი|აზიის ფინანსურმა კრიზისმა]] შეაჩერა, რომელმაც ქალაქში მრავალი საზოგადოებრივი და სოციალური პრობლემა წარმოშვა.
 
ქალაქი დღევანდელი სახით 1972 წელს, ბანგკოკის მეტროპოლიტურ ადმინისტრაციასთან ერთად დაარსდა.
Line 75 ⟶ 76:
 
==გეოგრაფია==
ბანგკოკის ფართობია 1,568.7 კმ², რითაც ტაილანდის პროვინციებს შორის 69-ე ადგილს იკავებს. ქალაქის ურბანული სივრცე 700 კმ²-ზეა გადაჭიმული.
 
ბანგკოკი ტაილანდის ცენტრალურ ვაკეზე, მდინარე ჩაი ფრაიას ნაპირებზე მდებარეობს, რომელიც ქალაქის ცენტრიდან 25 კილომეტრში ტაილანდის ყურეში ჩაედინება. ქალაქის საშუალო სიმაღლე ზღვის დონიდან 1.5 მეტრია. ბანგკოკის ტერიტორიის უდიდესი ნაწილი ჭაობებით იყო დაფარული, რომლებიც თანდათანობით ამოშრა, რის შემდეგაც სარწყავი მიზნით არხები გაიყვანეს. დღეისათვის არხების უმრავლესობა საკმაოდ დაბინძურებულია; ბანგკოკის მეტროპოლიტენის ადმინისტრაციამ რამდენიმე მათგანის გასაწმენდად სპეციალური სამუშაოები ჩაატარა.
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ბანგკოკი“-დან