თბილისის არქიტექტურა: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
188.129.154.12-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Otogi-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
→‎მესამე გენგეგმა: +ილუსტრაცია, ვიკიფიცირება, +თარგი:წყარო
ხაზი 74:
 
===მესამე გენგეგმა===
{{წყარო|სექციაში - ამონარიდებში „ქალაქის ცენტრის დეტალური დაგეგმარების პროექტის ექსპერტიზიდან“}}
{{ვიკი}}
[[ფაილი:Tbilisi Master Plan (1970-2000).gif|მინი|250პქ|თბილისის მესამე გენერალური გეგმა, ძირითადი ნახაზი.]]
[[ფაილი:Sivrculi tagebi.jpg|მინი|250პქ|სივრცული თაღები, კომპოზიცია დაუსრულებელი პროექტიდან „თაღედის სამრეკლო“. არქიტექტორები: ო. კალანდარიშვილი, გ. ფოცხიშვილი. რესპუბლიკის მოედანი, 1989.]]
[[სურათი:Sasakhle 2.JPG|მინი|250პქ|რიტუალების სასახლის შენობა თბილისში<br /><center><small>ზვიად ავალიანის ფოტო</small></center>]]
1971 წელს დამტკიცდა თბილისის მესამე გენერალური გეგმა (1980-2000 წლებისათვის; არქიტ. გ. შავდია, ი. ჩხენკელი, გ. ჯაფარიძე, ა. ჯიბლაძე, ეკონომისტები ი. ბოლქვაძე, ლ. ლორთქიფანიძე). წინა გენერალური გეგმებისაგან განსხვავებით, იგი ითვალისწინებდა ქალაქის ტერიტორიულ ზრდას არა მარტო სიგრძივ, მდინარის აღმა, არამედ განივადაც - ჩრდილო-აღმოსავლეთით, "თბილისის ზღვის" გარშემო. ახლებური ხედვა იყო გათვალისწინებული თბილისის ცენტრისთვის — ტრადიციულ გრძივ ღერძს (რუსთაველისა და დ. აღმაშენებლის პროსპექტები, სანაპიროები) ემატებოდა განივი სივრცობრივ-გეგმარებითი ღერძი — მთაწმინდა-მახათის მთა.
 
[[1971]] წელს დამტკიცდა თბილისის მესამე [[გენერალური გეგმა]] (1980-2000 წლებისათვის; არქიტ. გ. შავდია, ი. ჩხენკელი, გ. ჯაფარიძე, ა. ჯიბლაძე, ეკონომისტები ი. ბოლქვაძე, ლ. ლორთქიფანიძე). წინა გენერალური გეგმებისაგანგენგეგმებისაგან განსხვავებით, იგი ითვალისწინებდა ქალაქის ტერიტორიულ ზრდას არა მარტო სიგრძივგრძივი მიმართულებით, [[მტკვარი|მდინარის]] აღმა, არამედ განივადაც - ჩრდილო-აღმოსავლეთით, "[[თბილისის ზღვის"ზღვა|„თბილისის ზღვის“]] გარშემო. ახლებური ხედვა იყო გათვალისწინებული თბილისის ცენტრისთვის — ტრადიციულ გრძივ ღერძს ([[რუსთაველის გამზირი|რუსთაველისა]] და [[დავით აღმაშენებლის გამზირი|დ. აღმაშენებლის პროსპექტები]], სანაპიროები) ემატებოდა განივი სივრცობრივ-გეგმარებითი, ღერძი — [[მთაწმინდა]]-[[მახათა|მახათის]] მთაღერძი.
ასეთი ქალაქგეგმარებითი პრინციპების მცდარობა გამოვლენილ იქნა ჯერ კიდევ გასული საუკუნის 80–იანი წლებში, გენგეგმის შემდგომი განვითარების ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი ეტაპის – "ქალაქის ცენტრის დეტალური დაგეგმარების პროექტის" შეთანხმების მიზნით განხილვის დროს.პროექტი არ იქნა მიღებული.
 
ასეთი [[ქალაქგეგმარება|ქალაქგეგმარებითი]] პრინციპების მცდარობა გამოვლენილ იქნა ჯერ კიდევ გასული საუკუნის 80–იანი წლებში, გენგეგმის შემდგომი განვითარების ერთ–ერთი მნიშვნელოვანი ეტაპის – "ქალაქის„ქალაქის ცენტრის [[დეტალური დაგეგმარების პროექტის"პროექტი|დეტალური დაგეგმარების პროექტის]]“ შეთანხმების მიზნით განხილვის დროს. პროექტი არ იქნა მიღებული.
პროექტის უარყოფის მიზეზი იყო არა მისი შეუსაბამობა გენგეგმასთან, ან შესრულების არასაკმარისი ხარისხი, პირიქით, პროექტის შესრულების საკმაოდ მაღალი ხარისხის მიუხედავად დაწუნებულ იქნა ცენტრის პროექტში ასახული გენგეგმის ის ძირითადი პრინციპები, რომელთა სივრცით–ტერიტორიული განვითარების არაორგანულობა და არარეალურობა განვლილი დროის იმ მცირე მონაკვეთში იქნა გააზრებული და გამოავლენილი: მათ შორის ცენტრის განვითარების არასწორი მიმართულება; გიპერტროფიული სატრანსპორტო კვანძები; მაგისტრალების სიუხვე და თბილისის ზღვის ფლანგებზე გაშლილი, ცენტრს მოწყვეტილი საცხოვრებელი მასივების მშენებლობის არარენტაბელობა და სხვა. რის საფუძველზეც უარყოფილ იქნა ქალაქისათვის ორგანული, გარე სოციალურ–ეკონომიკურ კავშირებზე ორიენტირებული ხაზოვანი გეგმარებითი სტრუქტურა.
 
პროექტის უარყოფის მიზეზი იყო არა მისი შეუსაბამობა გენგეგმასთან, ან შესრულების არასაკმარისი ხარისხი, პირიქით, პროექტის შესრულების საკმაოდ მაღალი ხარისხის მიუხედავად დაწუნებულ იქნა ცენტრის პროექტში ასახული ''გენგეგმის'' ის ძირითადი პრინციპები, რომელთა სივრცით–ტერიტორიული განვითარების არაორგანულობა და არარეალურობა განვლილი დროის იმ მცირე მონაკვეთში იქნა გააზრებული და გამოავლენილი: მათ შორის ცენტრის განვითარების არასწორი მიმართულება; გიპერტროფიულიჰიპერტროფიული სატრანსპორტო კვანძები; მაგისტრალების სიუხვე და თბილისის ზღვის ფლანგებზე გაშლილი, ცენტრს მოწყვეტილი საცხოვრებელი მასივების მშენებლობის არარენტაბელობა და სხვა. რის საფუძველზეც უარყოფილ იქნა ქალაქისათვის ორგანული, გარე სოციალურ–ეკონომიკურ კავშირებზე ორიენტირებული ხაზოვანი გეგმარებითი სტრუქტურა.
შემდგომ პერიოდში კიდევ უფრო ნათლად გამოვლინდა ქალაქის ექსტენსიურ განვითარებაზე ორიენტირების მცდარობა და მიმდინარე სოციალურ –ეკონომიკურ რეალობასთან ერთობლიობაში დაისახა ქალაქის ინტენსიური განვითარების გზით, ე.ი. შიდა რესურსების გამოყენების მიმართულებით პროექტირება.
 
შემდგომ პერიოდში კიდევ უფრო ნათლად გამოვლინდა ქალაქის [[ექსტენსიური განვითარება|ექსტენსიურ განვითარებაზე]] ორიენტირების მცდარობა და მიმდინარე სოციალურ –ეკონომიკურსოციალურ–ეკონომიკურ რეალობასთან ერთობლიობაში დაისახა ქალაქის [[ინტენსიური განვითარება|ინტენსიური განვითარების]] გზით, ე.ი. შიდა რესურსების გამოყენების მიმართულებით პროექტირება.
 
[[სურათი:Sasakhle 2.JPG|მინი|250პქ|რიტუალების სასახლის შენობა თბილისში<br /><center><small>ზვიად ავალიანის ფოტო</small></center>]]
 
აღნიშნულის საილუსტრაციოდ გამოდგება ამონარიდები "ქალაქის„ქალაქის ცენტრის დეტალური დაგეგმარების პროექტის"პროექტის“ ექსპერტიზიდან:
{{ესკიზი}}
 
==ძეგლები და მონუმენტები==