ყარსი უძველესი ქალაქია. ქართულ წყაროებში მოხსენიებულია „კარის“ სახელწოდებით. X-XI საუკუნეებში იყო სომხური სახელმწიფოს [[ვანანდის სამეფო]]ს დედაქალაქი. 1065 წლიდან დაეუფლა [[ბიზანტიის იმპერია]]. 1074 წელს, აიღეს[[იბერიის თურქთემი|იბერიის თემის]] გამგებელმა, [[გრიგოლ ბაკურიანის ძე|გრიგოლ ბაკურიანის-სელჩუკებმაძემ]], კარის ციხე-ქალაქი და გახადესმისი მიმდგომი ქვეყანა გადასცა [[გიორგი II (საქართველოს მეფე)|გიორგი II]]-ს.<ref>[[oldwikisource:"ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი" (1849)|ცხოვრება მეფეთ-მეფისა დავითისი]]</ref> [[დიდი თურქობა|დიდი თურქობის]] დროს, 1074-80 წლებში ქართველებმა კლავ დაკარგეს კარი და ამჯერად ის ყარსის საამიროს ცენტრად იქცა. 1205 წელს ყარსი აიღო [[საქართველოს სამეფო]]მ. ყარსი სამეფო ქალაქად გამოცხადდა და მის მმართველად [[ივანე ახალციხელი]] დაინიშნა. ყარსის აღებას საქართველოსთვის სამხედრო და სტრატეგიული მნიშვნელობა ჰქონდა. 1226 წელს ყარსის აღება სცადა [[ხვარაზმი]]ს სამეფომ, მაგრამ უშედეგოდ. 1238 წელს [[მონღოლები|მონღოლებმა]] აიღეს. 1386 წელს აიღო [[თემურ-ლენგი|თემურ-ლენგმა]]. XVI საუკუნიდან შევიდა [[ოსმალეთის იმპერია|ოსმალეთის იმპერიის]] შემადგენლობაში მოექცა. რუსეთ-ოსმალეთის ომების დროს იყო ძლიერი ციხესიმაგრე და ერთ-ერთი მთავარი ბოიექტი კავკასიის სამხედრო მოქმედებების ასპარეზზე. 1807 წელს [[რუსეთის იმპერია|რუსეთის იმპერიის]] მცდელობა, აეღო ყარსი, უშედეგოდ დასრულდა. 1828 წელს ყარსი რუსებმა შტურმით აიღეს, მაგრამ სამშვიდო ხელშეკრულებით ოსმალეთს დაუბრუნეს. 1855 წელს ხუთთვიანი ალყის შემდეგ ყარსი რუსეთს დანებდა, მაგრამ სამშვიდო ხელშეკრულებით ის კვალს ოსმალეთმა შეინარჩუნა. [[1878]] წელს ყარსი რუსეთის იმპერიას გადაეცა [[სან-სტეფანოს საზავო ხელშეკრულება|სან სტეფანოს საზავო ხელშეკრულებით]]. რუსეთის იმპერიაში ყარსი იყო [[ყარსის ოლქი]]ს ადმინისტრაციული ცენტრი. 1918 წლის მაისში ყარსი ისევ აიღო ოსმალეთის იმპერიამ და გამოაცხადა [[ყარსის რესპუბლიკა]], მაგრამ პირველ მსოფლიო ომში ოსმალეთის დამარცხების შემდეგ ყარსი სომეხმა [[დაშნაკები|დაშნაკებმა]] დაიკავეს. [[1921]] წელს [[ყარსის ზავი]]თ [[თურქეთის რესპუბლიკა]]ს დაუბრუნდა.
