ფრანც შუბერტი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ 94.137.160.171-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა Jaba1977-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია იარლიყი: სწრაფი გაუქმება |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{მუშავდება|1=[[სპეციალური:Contributions/მეტრო2004|მეტრო2004]]|2=2020 წლის 9 იანვარი}}
{{ინფოდაფა კლასიკური კომპოზიტორი
| სახელწოდება = ფრანც შუბერტი
| სურათი = Franz Schubert by Wilhelm August Rieder 1875.jpg
| alt =
| ტიტრი =
| სურათი ზომა =
| ლანდშაფტი =
| სრული სახელი =
| დაბადების თარიღი = [[31 იანვარი]], [[1797]]
| გარდაცვალების თარიღი = [[19 ნოემბერი]], [[1828]]
| გარდაცვალების ადგილი = [[ვენა]], [[ავსტრია]]
| ინსტრუმენტები = [[ვიოლინო]], [[ფორტეპიანო]]
| საქმიანობა = [[კომპოზიტორი]]
}}
[[ფაილი:Franz Schubert Signature.svg|მარჯვნივ]]
'''ფრანც პეტერ შუბერტი''' ([[გერმანული ენა|გერ]]. Franz Peter Schubert; დ. [[31 იანვარი]], [[1797]], [[ლიხტენტალი]], [[ვენა|ვენის]] მახლობლად — გ. [[19 ნოემბერი]], [[1828]], [[ვენა]]) — [[ავსტრიელები|ავსტრიელი]] [[კომპოზიტორი]], მუსიკაში [[რომანტიზმი|რომანტიზმის]] ერთ-ერთი დამფუძნებელი, დაახლოებით 600 ვოკალური [[კომპოზიცია (მრავალმნიშვნელოვანი)|კომპოზიციის]] ავტორი ([[შილერი, ფრიდრიხ|შილერის]], [[გოეთე|გოეთეს]], [[ჰაინე, ჰაინრიხ|ჰაინესა]] და სხვების ლექსებზე), ცხრა სიმფონიის ავტორი(VIII - ყველაზე ცნობილი - ჰქვია "დაუსრულებელი"), ასევე დიდი რაოდენობის [[კამერული მუსიკა|კამერული]] და სოლო საფორტეპიანო ნაწარმოები.
== ბიოგრაფია ==
===ბავშვობა===
მუსიკაში პირველი გაკვეთილები მიიღო მამის ([[ვიოლინო]]) და უფროსი ძმის იგნაცისაგან ([[ფორტეპიანო]]). 1808-იდან სამეფო კარის კაპელაში იყო მგალობლად. აქ მას 1816-მდე კონტრაპუნქტისა და კომპოზიციას ასწავლიდა [[სალიერი, ანტონიო|ა.სალიერი]]. 1818–1824 შუბერტი მოღვაწეობდა [[უნგრეთი|უნგრეთში]]. პირველად მისი ნაწარმოები [[1821]] გამოიცა. მალე კი შუბერტის სიმღერები ფართოდ გავრცელდა. 1823 წელს შუბერტი აირჩიეს შტირიისა და ლინცის მუსიკალურ კავშირთა საპატიო წევრად. 1828 ვენაში წარმატებით შესრულდა მისი ნაწარმოებები. იმავე წლის შემოდგომაზე შუბერტი მუცლის ტიფით გახდა ავად და გარდაიცვალა.▼
ფრანც პიტერ შუბერტი დაიბადა [[ვენა|ვენის]] გარეუბანში, ლიხტენტალის სამრევლო სკოლის [[მასწავლებელი|მასწავლებლისა]] და მოყვარული [[მუსიკოსი|მუსიკოსის]] ოჯახში. მისი მამა - [[ფრანც თეოდორ შუბერტი |ფრანც თეოდორ შუბერტი]], მეზღვაური [[გლეხობა|გლეხების]] ოჯახიდან იყო; დედა, ელიზაბეტ შუბერტი (ქალიშვილობაში ფიცი), იყო [[სილეზია|სილეზიელი]] [[მჭედელი|მჭედლის]] ქალიშვილი. მათი 14 შვილიდან 9 გარდაიცვალა ადრეულ ასაკში.ფრანცის ძმებიდან ერთ-ერთმა - [[ფერდინანდ შუბერტი|ფერდინანდმა]] ასევე თავი მიუძღვნა მუსიკას.
▲ფრანცმა ძალიან ადრე გამოავლინა მუსიკალური შესაძლებლობები. მუსიკაში პირველი გაკვეთილები მიიღო მამის ([[ვიოლინო]]) და უფროსი ძმის იგნაცისაგან ([[ფორტეპიანო]]). ექვსი წლიდან ის სწავლობდა ლიხტენტალის სამრევლო სკოლაში. შვიდი წლიდან ის სწავლობდა ორღანზე დაკვრას ლიხტენტალის ეკლესიის კაპელმეისტერთან. სამრევლო სკოლის რეგენტი მ. ჰოლცერი ასწავლიდან სიმღერას. კარგი ხმის წყალობით [[1808]]-იდან სამეფო კარის კაპელაში იყო მგალობლად. იქ მისი მეგობრები გახდნენ [[იოზეფ ფონ შპაუნი |იოზეფ ფონ შპაუნი]], [[ალბერტ შტადლერი |ალბერტ შტადლერი]] და [[ანტონ ხოლცაპფელი |ანტონ ხოლცაპფელი]]. აქ მას [[1816]]-მდე კონტრაპუნქტისა და კომპოზიციას ასწავლიდა [[სალიერი, ანტონიო|ა.სალიერი]].
მუსიკის ისტორიაში შუბერტი შევიდა როგორც პირველი რომანტიკოსი. მისი შემოქმედება ვენის კლასიკური სკოლის ტრადიციებს და ამავე დროს პრინციპულად ახალი და ნოვატორულია. შუბერტი ყველა დროის ერთ-ერთი უდიდესი ლირიკოსი კომპოზიტორია. მისი მუსიკა მელოდიური სიმდიდრით თითქმის სწორუპოვარია. დიდი მნიშვნელობა ენიჭება კოლორიტს, ფერადოვნებას (ვლინდება ჰარმონიაში და ორკესტრობაში). შუბერტი არაჩვეულებრივად ნაყოფიერი კომპოზიტორია. მან დაწერა თითქმის ყველა მუსიკალური ჟანრის ნაწარმოებები, მაგრამ განსაკუთრებული მიღწევები აქვს ვოკალური ლირიკისა და სიმფონიის მუსიკის დარგში. მან შექმნა რომანტიკული სიმღერისა და რომანტიკული სიმფონიის პირველი და სრულყოფილი ნიმუშები. შუბერტს დაწერილი აქვს 600-მდე სიმღერა თითქმის 100 პოეტის (ძირითადად გერმანელების) ტექსტებზე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია [[გოეთე, იოჰან ვოლფგანგ|გოეთეს]] (70-მდე სიმღერა, მ. შ. „ტყის მეფე“ და „გრეთხენი ჯარასთან“), [[შილერი, ფრიდრიხ|შილერის]] (40-ზე მეტი, მ. შ. „ქალიშვილის ჩივილი“), [[ჰაინე, ჰაინრიხ|ჰაინეს]] (6, მ. შ. „ორეული“), [[მიულერი, ფრიდრიხ|მიულერის]] (განთქმული ვოკალური ციკლები „მშვენიერი მეწისქვილე ქალი“, 1822 და „ზამთრის გზა“, 1827) ტექსტებზე შექმნილი სიმღერები. სიმღერების დიდი ნაწილი დაწერილია მარტივი სტროფული ფორმით; ამავე დროს შუბერტმა შექმნა ახალი რთული ტიპის სიმღერა გამჭოლი, უწყვეტი განვითარებით, რომელშიც ვოკალურ მელოდიას (ბოლო პერიოდის სიმღერებში იგი გამდიდრებულია რეჩიტატიული ელემენტებით) მხატვრულ-განზოგადებული მნიშვნელობა ენიჭება. საფორტეპიანო თანხლება უაღრესად გამომსახველია, ზოგჯერ ასახვით-ბგერწერითი ხასიათისა.
Line 16 ⟶ 33:
== ლიტერატურა ==
{{ქსე|11|54|ტორაძე გ.}}
==რესურსები ინტერნეტში==
*[https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%82,_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86]
{{რომანტიზმი}}
| |||