ატამი: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ატამი''' ({{lang-la|Prúnus pérsica}}) — ხეხილოვანი მცენარე [[ვარდისებრნი|ვარდისებრთა]] ოჯახისა[[ოჯახი (ბიოლოგია)|ოჯახი]]სა. ატმის სამშობლო [[ჩინეთი]]ა. ატმის 5 ათასამდე კულტურული ჯიშია გამოყვანილი. მცენარეებიდან ყველაზე მეტად ენათესავება [[ნუში]], რომლისგანაც ძირითადად განსხვავდება [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფი]]თ.

ატმის ხე ან ბუჩქი იზრდება 7-8 [[მეტრი|მ]]-მდე, [[ფოთოლი]] ლანცეტისებრია, ორსქესიანი ყვავილის[[ყვავილი]]ს გვირგვინის[[გვირგვინი (ბოტანიკა)|გვირგვინი]]ს ფურცლები ვარდისფერი ან აგურისფერია, [[ნაყოფი (მცენარე)|ნაყოფი]] (ჯიშების მიხედვით) სხვადასხვა სიმსხოსია, წონით 250 გ აღწევს. ატმის ნაყოფი სახრავი ან საპობია, კანი მომწვანო, თეთრი, ყვითელი ან მოწითალოა. იგი შებუსული ან გლუვია ([[ვაშლატამა]]). რბილობი თეთრია ან ყვითელი. შეიცავს (%-ით) 7-12 შაქარს, 0,08-1,02 მჟავებს, 0,5-1,2 პექტინოვან ნივთიერებას, ვიტამინებსა და სხვა. ნაყოფი (ჯიშების მიხედვით) ივნისიდან ოქტომბრის შუა რიცვებამდე მწიფდება. მცირე ნაყოფს იძლევა დარგვიდან მეორე წელს, 5 წლიდან სრულმოსავლიანია. ცოცხლობს 15-16 წლამდე. სითბოს მოყვარული, სიცხისა და გვალვის ამტანი მცენარეა. კარგად და ხანგრძლივად ხარობს ალუვიურ-კარბონატულ ნიადაგებზე. მისი გავრცელების არეალი დაახლოებით ჩრდილოეთის განედი 50° და სამხრეთის განედი 40° აღწევს. ატმის კულტურას სამრეწველო მნიშვნელობა აქვს [[უზბეკეთი|უზბეკეთში]], [[ტაჯიკეთი|ტაჯიკეთში]], [[საქართველო]]ში, [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანში]], [[სომხეთი|სომხეთში]], [[დაღესტანი|დაღესტანსა]] და [[ყირიმი|ყირიმში]].

საქართველოში დარაიონებულია ატმის 11 ჯიში, აქედან ქართლის ზონისათვის ხალხური სელექციით შექმნილი საკონსერვო და სუფრის მსხვილნაყოფიანი, მკვრივხორციანი სახრავი ჯიშებია: [[ხიდისთაური]] -— ვარდისფერი, თეთრი, ყვითელი - ბერების. კახეთის ადგილობრივი ჯიშებიდან ფართოდაა გავრცელებული საშემოდგომო კახური თეთრი, [[გავაზური]], ხირსული. ქართველმა სელექციონერებმა გამოიყვანეს საკონსერვო საგვიანო ატმის ახალი ჯიშები: ბესტავაშვილი და წედისური, აგრეთვე საადრეო სუფრის ჯიშები: [[ნობათი]], [[ერისთავის ვარდისფერი]], [[გორული საადრეო]], [[სკრის საადრეო]], სანდო. შემოტანილი ჯიშებიდან: ამსდენი და ელბერტი. მრავლდება თესლითა და ვეგეტატიურად (მყნობით). საძირედ იყენებენ ატმის, ტყემლისა და ნუშის ნათესარს. ატმისაგან მზადდება [[ჩირი]], [[მურაბა]], [[წვენი]] და [[კომპოტი]]. ატამს ყველაზე მეტად აზიანებს [[ატმის ფოთლის სიხუჭუჭე]], [[ნაცარი]], [[კლასტეროსპორიოზი]], კურკოვანთა ნაადრევი ხმობა; მავნებლებიდან -— ატმის მწვანე ბუგრი, ატმის ჩრჩილი.