მარტივი ნივთიერება: განსხვავება გადახედვებს შორის

* [[არალითონი|არალითონებს]] შეიძლება ჰქონდეთ როგორც მოლეკულარული ასევე არამოლეკულარული აღნაგობა. ისინი ცუდად ატარებენ სითბოს და ელექტრო დენს, არიან მყიფენი და აქვთ სხვა და სხვა ფერი. ასე მაგალითად: [[ფოსფორი]] არის -— წითელი, [[გოგირდი]] -— ყვითელი, [[გრაფიტი (მინერალი)|გრაფიტი]] - შავი, [[წყალბადი]] -— უფეროა.

მკვეთრი ზღვარი ლითონებსა და არალითონებს შორის არ არის. ზოგი [[არალითონი]] ამჟღავნებს [[ლითონი]]ს თვისებებს, ხოლო ლითონები -— არალითონების. მაგალითად, [[გრაფიტი (მინერალი)|გრაფიტი]] ატარებს ელექტრო დენს, ხოლო [[სტიბიუმი]] -— მეტად მყიფე ლითონია.

'''მარტივი ნივთიერებები''' -— '''ლითონები''' და '''არალითონები''' -— ეს არის [[ელემენტი|ელემენტების]] თავისუფალ მდგომარეობაში არსებობის ფორმა. უმრავლეს შემთხვევაში მარტივ ნივთიერებებს იგივე სახელი აქვთ რაც ქიმიურ ელემენტევებს. ასე მაგალითად მარტივ ნივთიერებას ქლორს ქმნის ქიმიური ელემენტი [[ქლორი]] და მარტივ ნივთიერებას მაგნიუმს ქმნის [[ქიმიური ელემენტი]] -— [[მაგნიუმი]]. მაგრამ საჭიროა განისხვავოს ერთმანეთისაგან '''მარტივი ნივთიერება''' და '''[[ქიმიური ელემენტი]]''', არ შეიძლება ქიმიური ელემენტის თვისებები მიეწეროს მარტივ ნივთიერებას. თუ კი საუბარია მაგალითად ქლორზე როგორც მოყვითალო-მომწვანო აირზე ჩვეულებრივ პირობებში, რომელიც იხსნება წყალში და აქვს მკვეთრი სუნი არის -— მარტივი ნივთიერება. ხოლო როცა საუბარია ქლორზე რომელიც [[მარილმჟავა]]ს ან რომელიმე [[რთული ნივთიერება|რთული ნივთიერების]] შემადგენლობაში შედის, ეს არის [[ქლორი]] -— როგორც [[ქიმიური ელემენტი]].

ალოტროპიის მოვლენა შეიძლება აიხსნას აღებული ელემენტის მოლეკულათა სხვა და სხვა შემადგენლობით ან მოლეკულების (ატომების) სხვადასხვაგვარი აღნაგობით კრისტალებში <ref>კნუნიანცი ი.ლ. ქიმიური ენციკლოპედია:5ტ, მ.: საბჭოთა ენციკლოპედია, 1988, ტ.1. ფ-361-623</ref> (ფორმის ალოტროპია). ელემენტის უნარი შექმნას ალოტროპული მოდიფიკაცია გამოწვეულია ატომის აღნაგობით, რასაც განსაზღვრავს ქიმიური კავშირების ტიპები, მოლეკულათა და კრისტალების <ref>ახმეტოვი ნ.ს. საერთო და არაორგანული ქიმია-მ. უმაღლესი სკოლა, გამ. აკადემია, 2001 - ფ.253-269. -743</ref> აღნაგობით

აღსანიშნავია რომ ''[[ატომი]]ს'', ''[[ქიმიური ელემენტი]]ს'' და ''[[მარტივი ნივთიერება|მარტივი ნივთიერების]]'' ცნებების არევა არაა მიზანშეწონილი. ''[[ატომი]]'' -— არის კონკრეტული ცნება, რადგან ატომები არსებობენ რეალურად. ''[[ქიმიური ელემენტი]]'' -— ეს არის კრებადი ცნება, აბსტრაქტული ცნება; ბუნებაში ქიმიური ელემენტი არსებობენ თავისუფალ ან ქიმიური ბმულებით დაკავშირებულ ატომებად, ანუ მარტივ და რთულ ნივთიერებებად.

ქიმიური ელემენტისა და შესაბამისი მარტივი ნივთიერების სახელები ხშირად ემთხვევა. მაგრამ არის გამონაკლისები მაგალითად ჟანგბადის ალოტროპული მოდიფიკაციის სახელებია -— [[Ჟანგბადი|ჟანგბადი]] (''დიჟანგბადი'' O₂ ) და ოზონი; ნახშირბადის -— ალმასი, გრაფიტი, კარბინი, ფულერენი.

ყოველ ქიმიურ ელემენტს აქვს თავისი პირობითი ნიშანი -— ქიმიური ნიშანი (სიმბოლო). მაგრამ O არის მხოლოდ ელემენტის ჟანგბადის ნიშანი, ხოლო ნივთიერებას ჟანგბადს აქვს ფორმულა -— O₂