ქსენონი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
ხაზი 119:
 
== იზოტიპები ==
ქსენონისათვის ცნობილია იზოტოპების არსებობა რომელთა მასური რიცხვებია 110-დან 147-მდე და 12 ბირთვული იზომერი. მათ შორის სტაბილურს წარმოადგენენ იზოტოპები მასური რიცხვით 124, 126, 128, 129, 130, 131, 132, 134, 136. დანარჩენი იზოტოპები რადიოაქტიურნი არიან, ყველაზე გრძელვადიანი -- <sup>127</sup>Xe ([[Ნახევრად დაშლისნახევრადდაშლის პერიოდი|ნახევრად დაშლისნახევრადდაშლის პერიოდი]] 36.345 დღეღამე) და <sup>133</sup>Xe (5,2475 დღეღამე), დანარჩენი იზოტოპების ნახევრად დაშლის პერიოდი არ აღემატება 20 საათს. ბირთვულ იზომერებს შორის ყველაზე სტაბილურია <sup>131</sup>Xe<sup>m</sup> ნახევრად დაშლისნახევრადდაშლის პერიოდით 11,84 დღეღამე, <sup>129</sup>Xe<sup>m</sup> (8.88 დღეღამე) და <sup>133</sup>Xe<sup>m</sup> (2.19 დღეღამე)<ref>http://amdc.in2p3.fr/nubase/Nubase2003.pdf</ref>
 
ქსენონის იზოტოპს მასური რიცხვით 135 ([[Ნახევრად დაშლისნახევრადდაშლის პერიოდი|ნახევრად დაშლის პერიოდი]] 9,14 საათი) აქვს [[სითბური ნეიტრონები]]ს მოტაცების მაქსიმალური [[ბირთვული ეფექტური განიკვეთი]] ყველა ცნობილ ნივთიერებას შორის — მიახლოებით 3 მილიონი [[ბარნი]] ენერგიისათვის 0,069 [[ელექტრონვოლტი|ევ]]<ref>http://www.ippe.ru/podr/abbn/libr/pdf/54xe.pdf</ref>, მისი დაგროვება ბირთვულ რეაქტორებში [[ტელურ-135]]-ის და [[იოდ-135]]-ის ბირთვების [[ბეტა-დაშლა|β-დაშლის]] ჯაჭვის შედეგად მიდის ე.წ. [[რეაქტორის მოწამლვა]]მდე ქსენონით (იხ. ასევე [[იოდის ორმო]]).
{{Main|ქსენონის იზოტოპები}}
 
ხაზი 169:
 
=== ფიზიოლოგიური ქმედება ===
* აირი ქსენონი მავნე არ არის, მაგრამ იწვევს [[ქსენონის ნარკოზი|ქსენონის ნარკოზს]] (ფიზიკური მექანიზმით), ხოლო დიდი კონცენტრაციით (80 %-ზე მეტი) იწვევს [[Ასფიქსიასასფიქსია|ასფიქსიას]].
 
* ქსენონში ბგერის დაბალი სიჩქარის გამო, ვიდრე [[ჰაერი|ჰაერში]], ქსენონით შევსებული ფილტვები და ლაპარაკის დროს ამოსუნთქვა იწვევს ხმის ტემბრის დაწევას ([[ჰელიუმი]]ს უკუეფექტით).
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ქსენონი“-დან