ვიკიპედია

ტრისტან და იზოლდა (ოპერა): განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
ხაზი 256:
''Prelude and Liebestod'' არის პრელუდიის და იზოლდას არიის „Mild und leise” (III მოქმედება) საკონცერტო ვერსია/ არანჟირება თავად ვაგნერს ეკუთვნის და პირველად 1862 წელს, ოპერის პრემიერამდე რამდენიმე წლით ადრე შესრულდა. ''Liebestod'' შეიძლება შესრულდეს როგორც სრულად საორკესტრო ვარიანტი, ან სოპრანოს თანხლებით.
 
თუმცა, პრელუდია და მისი პირველი „ტრისტანის აკორდი“ პირველად 1859 წლის 12 მარტს შესრულდა Sophieninselsaal-ის დარბაზში, პრაღაში, საქველმოქმედო კონცერტზე, რომელიც ღარიბი მედიკოსი სტუდენტების დასახმარებლად ჩატარდა. კონცერტს ჰანს ფონ ბიულოვი დირიჟორობდა, რომელმაც სპეციალურად ამ შესრულებისთვის დასასრულის თავისი ვერსია მოამზადა. ვაგნერს მსგავსი ცვლილების გაკეთების უფლება მიცემული ჰქონდა, მაგრამ ბიულოვის ნამუშევარი არ მოეწონა და და მოგვიანებით საკუთარი ვერსიავარიანტი დაწერა.<ref>[https://books.google.com/books?id=33VWI2ONlP8C&pg=PA121&lpg=PA121&dq=tristan+prague+1859&source=bl&ots=Tu0PKczbrS&sig=3FghTIZhcWlyvAfMgb_jyI6Xwgs&hl=en&sa=X&ei=AUxWUdb3GseEkwXiwIGgBg&sqi=2&ved=0CDkQ6AEwAg#v=onepage&q=tristan%20prague%201859&f=false Kenneth Birkin, ''Hans von Bülow: A Life for Music'', p. 121]</ref><ref>[http://cso.org/uploadedFiles/1_Tickets_and_Events/Program_Notes/ProgramNotes_Tristan_Isolde.pdf Chicago Symphony Orchestra, Program Notes]</ref>
 
ვაგნერი პრელუდიას „Liebestod-ს“ ეძახდა (სიყვარული„სიყვარული-სიკვდილისიკვდილი“), ხოლო იზოლდას ფინალურ არიას, „Mild und leise“ მოიხსენიებდა, როგორც „Verklärung“ (ტრანსფიგურაცია„ტრანსფიგურაცია“). 1867 წელს მისმა სიმამრმა, ფრანც ლისტმა „Mild und leise-ს“ საფორტეპიანო ვერსია მოამზადა და სახელად „Liebestod“ (S.447) უწოდა. მის ვერსიას წინ უძღვის ოთხტაქტიანი დევიზი II მოქმედების სასიყვარულო დუეტიდან, რომელიც ოპერაში შემდეგი სიტყვებით იმღერება: „sehnend verlangter Liebestod“. ლისტის ტრსნსკრიპციატრანსკრიპცია მთელს ევროპაში გახდა ცნობილი უფრო ადრე, ვიდრე ვაგნერისთავად ოპერა და შესაბამისად, ფინალური სცენის ლისტისეული სახელწოდებაც უფრო გავრცელებულია. ტრასნსკრიპციის რევიზია 1875 წელს მოხდა.<ref>Charles Suttoni, Introduction, ''Franz Liszt: Complete Piano Transcriptions from Wagner's Operas'', Dover Publications</ref>
 
ვაგნერმა დაწერა II მოქმედების სასიყვარულო დუეტის საკონცერტო დასასრული 1862 წელს დაგეგმილი კონცერტისთვის, რომელიც არ შედგა. მუსიკა 1950 წლამდე დაკარგული იყო, შემდეგ კი, კერძო მეპატრონეების ხელში იყო, ვიდრე დანიელ ბარენბოიმის ყურადღება არ მიიქცია, რომელმაც იგი ანტონიო პაპანოს გადასცა. ამ ვერსიის პირველად ჩაწერა 2000 წელს, პლასიდო დომინგოს და დებორა ვოიტის მიერ მოხდა სამეფო ოპერის ორკესტრთან ერთად. ანტონიო პაპანოს დირიჟორობით.<ref>[[Limelight (magazine)|ABC Radio 24 Hours]], February 2001, p. 113</ref>
 
კომპოზიტორმა ემანუელ შაბრიემ ''ტრისტანიდან'' აღებული მასალა იუმორისტულ ''მიუნხენის სუვენირებში (Souvenirs de Munich)'' კადრილების სახით გადაამუშავა.<ref>{{Cite news|last=Payne |first=Anthony |authorlink=Anthony Payne |title=Greatest of late starters: Anthony Payne feasts on Chabrier |newspaper=[[The Independent]] |date=12 February 1994 |url=https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/music/classical-music--greatest-of-late-starters-anthony-payne-feasts-on-chabrier-1393710.html |accessdate=19 November 2010}}</ref> These were augmented and orchestrated by [[Markus Lehmann]] in 1988.<ref>[http://www.schott-music.com/news/archive/show,6714.html Schott Aktuell] {{webarchive|url=http://arquivo.pt/wayback/20160514161037/http://www.schott-music.com/news/archive/show,6714.html |date=2016-05-14 }}. January/February 2012, p. 11, accessed 3 March 2012</ref>
 
ფილადელფიის ორკესტრის დირიჟორობის დროს, [[ლეოპოლდ სტოკოვსკი|ლეოპოლდ სტოკოვსკიმ]] ვაგნერის ოპერებიდან საორკესტრო „სიმფონიური სინთეზები (Symphonic Syntheses)“ მოამზადა, რომელიც 1920-იან და 30-იან წლებში წარუდგინა მსმენელს. პირველი, „გრძელი ვერსია“ შედგებოდა I მოქმედების პრელუდიიდან, II მოქმედების ''Liebesnacht-იდან'' და III მოქმედების ''Liebestod-იდან'' აღებული მასალისგან შედგებოდა. უფრო მოკლე ვერსიას „Love Music from ''Tristan and Isolde''“Isolde“ ერქვა და ძირითადად, II და III მოქმედების მუსიკისგან შედგებოდა. სტოკოვსკიმ ორივე ვერსიის ჩანაწერი გააკეთა.
 
ოპერაზე დაფუძნებული სხვა ნამუშევრებიდან აღსანიშნავია:
ხაზი 273:
* ენიოტ შნაიდერის ექვსწუთიანი პარაფრაზი ''Der Minuten-Tristan'' (1996), რომელიც თავდაპირველად 12 პიანისთისთვის და 6 ფორტეპიანოსთვის იყო განსაზღვრული;
* ფოლკერ დავიდ კირხნერის ''Nachtstück'' (1980–83) ალტის და კამერული ორკესტრისთვის;<ref>[http://www.schott-music.com/news/archive/show,6714.html Schott Aktuell] {{webarchive|url=http://arquivo.pt/wayback/20160514161037/http://www.schott-music.com/news/archive/show,6714.html |date=2016-05-14 }}. January/February 2012, pp. 10–12, accessed 3 March 2012</ref>
*[[ფრანც ვაქსმანი|ფრანც ვაქსმანის]] ოპერის თემებზე დაფუძნებული ფანტაზია ვიოლინოსა და ორკესტრისთვის;
* მუსიკა [[ლარს ფონ ტრიერი|ლარს ფონ ტრიერის]] ფილმისთვის ''[[მელანქოლია (2011 წლის ფილმი)|მელანქოლია]]''.
 
==სქოლიო==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ტრისტან_და_იზოლდა_(ოპერა)“-დან