ჩრდილოეთი მაკედონია: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
2A02:2149:8621:6200:24FB:FABC:DE99:8EA8-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა გიო ოქრო-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია
იარლიყი: სწრაფი გაუქმება
ხაზი 57:
|სქოლიო =
}}
ჩრდილოეთ მაკედონიის რესპუბლიკა'''მაკედონია''' ({{lang-mk|Македонија}}, ლათინური ანბანით: ''Makedonija''), 2018 წლამდე ოფიციალური სახელი — '''ყოფილი იუგოსლავიის რესპუბლიკა მაკედონია''' ({{lang-mk|поранешна Југословенска Република Македонија}}, ლათინური ანბანით: ''Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija'') — [[ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფოები|ზღვაზე გასასვლელის არმქონე სახელმწიფო]] [[ბალკანეთის ნახევარკუნძული]]ს ცენტრალურ ნაწილში, [[სამხრეთი ევროპა|სამხრეთ ევროპაში]]. არის [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის]] ერთ-ერთი მემკვიდრე ქვეყანა. დამოუკიდებლობა გამოაცხადა [[1991]] წელს. [[გაერთიანებული ერების ორგანიზაცია|გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის]] წევრი [[1993]] წელს გახდა, თუმცა [[საბერძნეთი|საბერძნეთთან]] [[დებატები მაკედონიის დასახელებაზე|უთანხმოების]] გამო, მისი დროებითი სახელია '''ყოფილი იუგოსლავიის რესპუბლიკა მაკედონია.'''<ref>[http://www.un.org/documents/ga/res/47/a47r225.htm United Nations, A/RES/47/225], 8 აპრილი 1993</ref><ref>[http://www.un.org/Docs/scres/1993/scres93.htm UN resolutions made on 1993]</ref> (მაკედონურად: поранешна Југословенска Република Македонија,<ref>{{cite web|title=Делегација на Европската Унија во поранешна Југословенска Република Македонија|url=http://eeas.europa.eu/delegations/the_former_yugoslav_republic_of_macedonia/index_mk.htm|accessdate=01-10-2013}}</ref> ლათინური ანბანით: Poranešna Jugoslovenska Republika Makedonija), ასევე მოიხსენიებენ აბრევიატურით: FYROM.
 
ჩრდილოეთ მაკედონიას არ აქვს ზღვაზე გასასვლელი და ესაზღვრება შემდეგი ქვეყნები: ჩრდილო-დასავლეთიდან [[სერბეთი]] ([[კოსოვო]]), აღმოსავლეთიდან [[ბულგარეთი]], სამხრეთიდან [[საბერძნეთი]] და დასავლეთიდან [[ალბანეთი]].<ref>[http://www.mfa.gov.mk/default1.aspx?ItemID=288 The Republic of Macedonia – BASIC FACTS], მაკედონიის საგარეო საქმეთა სამინისტრო</ref> ის მოიცავს ისტორიული [[მაკედონია (ოლქი)|მაკედონიის რეგიონის]] დიდ ნაწილს, მომლის დანარჩენი ნაწილები შედის საბერძნეთის და ბულგარეთის შემადგენლობაში. ჩრდილოეთ მაკედონიის დედაქალაქია [[სკოპიე]] რომლის მოსახლეობაც [[2002]] წლის აღწერის მიხედვით შეადგენდა 506 926 კაცს. სხვა დიდი ქალაქებია: [[ბიტოლა]], [[კუმანოვო]], [[პრილეპი]], [[ტეტოვო]], [[ოჰრიდი]], [[ველესი]], [[შტიპი]], [[კოჩანი]], [[გოსტივარი]], [[კავადარცი]] და [[სტრუმიცა]]. ჩრდილოეთ მაკედონიაში არის დაახლოებით 50 [[ტბა]] და 2000 მეტრზე მაღალი 16 [[მთა]]. არის გაერთიანებული ერებისა და [[ევროპის საბჭო]]ს წევრი. [[2005]] წლიდან ასევე არის [[ევროპის კავშირი]]ს კანდიდატი და გაცხადებული აქვს [[ჩრდილოატლანტიკური ხელშეკრულების ორგანიზაცია|ნატოს]] წევრობის სურვილი.
 
== სახელწოდება ==
ხაზი 66:
 
== ისტორია ==
[[1991]] წელს კომუნისტური [[იუგოსლავია|იუგოსლავიის]] დაშლის შემდეგ გამოცხადდა მაკედონიის რესპუბლიკის დამოუკიდებლობა. იგი [[იუგოსლავიის სოციალისტური ფედერაციული რესპუბლიკა|იუგოსლავიის სოციალისტურ ფედერაციულ რესპუბლიკებს]] შორის შემავალი ერთადერთი ქვეყანა იყო, რომლის მიერ დამოუკიდებლობის გამოცხადებას [[ბელგრადი]]ს წინააღმდეგობა არ მოჰყოლია. დამოუკიდებლობის გამოცხადებისთანავე 500 [[აშშ|ამერიკელი]] ჯარისკაცი იქნა გაგზავნილი [[გაერო]]ს მანდატით მშვიდობის შესანარჩუნებლად. პრეზიდენტმა [[კირო გლიკოროვი|კირო გლიკოროვმა]] შესძლო ჩამოეყალიბებინა კარგი ურთიერთობები [[ბელგრადი|ბელგრადთან]] და სხვა რესპუბლიკებთან. <nowiki>''</nowiki>''მაკედონია<nowiki>''</nowiki>'' — ამ სახელის წინააღმდეგ გაილაშქრა [[საბერძნეთი|საბერძნეთმა]], ვინაიდან მისი ჩრდილოეთი ოლქი, რომლის ცენტრია [[სალონიკი]], ატარებს იგივე სახელს. აღსანიშნავია, რომ ისტორიული მაკედონიის ტერიტორია სამი მეზობელი სახელმწიფოს - [[საბერძნეთი]]ს, [[ბულგარეთი]]ს და დღევანდელი [[მაკედონიის სამეფო|მაკედონიის რესპუბლიკის]] მიწებს მოიცავდა.
 
== გეოგრაფია ==
ხაზი 81:
== ადმინისტრაციული დაყოფა ==
{{მთავარი|მაკედონიის სტატისტიკური რეგიონები}}
[[ფაილი:MSR.png|მინი|ჩრდილოეთ მაკედონიის რესპუბლიკის სტატისტიკური რეგიონები]]
ჩრდილოეთ მაკედონიის რესპუბლიკამაკედონია შედგება შემდეგი 8 სტატისტიკური რეგიონისგან:
 
* [[აღმოსავლეთი რეგიონი (მაკედონია)|აღმოსავლეთი]]
ხაზი 97:
== დემოგრაფია ==
[[ფაილი:Makedonija - Etnicki sastav po naseljima 2002.gif|მინი|ძირითადი ეთნიკური ჯგუფები, 2002.]]
ბოლო აღწერა 2002 წელს ჩატარდა რის მიხედვითაც ჩრდილოეთ მაკედონიის რესპუბლიკის მოსახლეობა შეადგენდა 2 022 547 მაცხოვრებელს.<ref name="stat.gov.mk">{{cite web|title=Census of Population, Households and Dwellings in the Republic of Macedonia, 2002 – Book XIII, Skopje, 2005.|publisher=State Statistical Office of the Republic of Macedonia|url=http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf}}</ref> ხოლო ბოლო ოფიციალური მონაცემები ეკუთვნის 2009 წელს რის მიხედვითაც მოსახლეობა არის დაახლოებით 2 050 671 ადამიანი.<ref name='dzs'>{{cite web|url=http://www.stat.gov.mk/OblastOpsto_en.aspx?id=2 |title=Macedonia - State Statistical Office |publisher=www.stat.gov.mk}}</ref> მათ შორის - ჩრდილოეთ [[მაკედონელები]] 67 %, [[ალბანელები]] 23 %, [[თურქები]] 4 %, [[ბოშები]] 2 %, [[სერბები]] 2 %.
* '''სახელმწიფო ენა''': [[მაკედონური ენა|მაკედონური]] (66,49 %). გავრცელებული ენები : [[ალბანური ენა|ალბანური]] (25,1 %), [[თურქული ენა|თურქული]] (3,54 %), [[რუმინული ენა|რუმინული]] (1,90 %), [[სერბული ენა|სერბული]] (1,22 %), [[ბოსნიური ენა|ბოსნიური]] (0,42 %), [[ვლახური ენა|ვლახური]] (0,34 %), სხვა (0,95 %).
* '''რელიგია''': ბოლო მონაცემებით მოსახლეობის უმეტესობა არის [[მართლმადიდებლობა|მართლმადიდებელი]] - 64,7 %, მოსახლეობის 33,3 % არის [[ისლამი]]ს მიმდევარი, ხოლო 0,3 % სხვა [[ქრისტიანობა|ქრისტიანული]] რელიგიების აღმსარებელი.
ხაზი 106:
* '''რესურსები''' - [[ქრომი]], [[ტყვია]], [[თუთია]], [[მანგანუმი]], [[ვოლფრამი]], [[ნიკელი]], დაბალი ხარისხის [[რკინის მადანი]], [[აზბესტი]], [[გოგირდი]], საშენი ხე-ტყე, სასოფლო-სამეურნეო მიწები.
* '''ეროვნული შემოსავალი''' ერთ სულზე - 1700 $.
* '''ვალუტა''' - ჩრდილოეთ მაკედონური დენარი (MKD).
 
== ტურიზმი ==
{{მთავარი|მაკედონიის ტურიზმი}}
ტურიზმი ჩრდილოეთ მაკედონიის რესპუბლიკაშიმაკედონიაში ეროვნული ეკონომიკის ერთ-ერთი მსხვილი სექტორია. ბუნებრივი და კულტურული ღირსშესანიშნაობების სიუხვე ჩრდილოეთ მაკედონიის რესპუბლიკასმაკედონიას [[ტურიზმი|ტურისტულად]] საკმაოდ მიმზიდველს ხდის. ყოველწლიურად, ჩრდილოეთ რესპუბლიკა მაკედონია საშუალოდ 700 000 ტურისტს იღებს.<ref>[http://faq.macedonia.org/information/101.html 101 facts about Macedonia]</ref>
 
== მემკვიდრეობა ==