ოქსიდი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ 185.168.225.254-ის რედაქტირებები გაუქმდა; აღდგა UndDerDie-ის მიერ რედაქტირებული ვერსია იარლიყი: სწრაფი გაუქმება |
GiorgiXIII (განხილვა | წვლილი) No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{წყარო}}{{ვიკი}}'''ოქსიდი''' (''ჟანგი'') — [[ქიმიური ელემენტი
ოქსიდები მეტად გავრცელებული ნაერთია დედამიწის ქერქში და [[სამყარო]]ში საერთოდ. ასეთი შენაერთების მაგალთს წარმოადგენს: [[ჟანგი]], [[წყალი]], [[ქვიშა]], [[ნახშირორჟანგი]], მთელი რიგი საღებავები. ოქსიდებად იწოდება მთელი რიგი [[მინერალები]]სა, სადაც ჟანგბადთან უმთავრესად ლითოენიბია შეერთებული. ოქსიდები გვხვდება სამივე აგრეგატულ მდგომარეობაში და აქვთ სხვადასხვა ფერი.
შენაერთები რომლებიც შეიცას [[ჟანგბადი]]ს ერთმანეთთან შეერთებულ ატომებს, ეწოდება [[პეროქსიდი|პეროქსიდები]] (ზეჟანგი) და [[სუპეროქსიდი|სუპეროქსიდები]]. ისინი ოქსიდების კატეგორიას არ მიეკუთვნებიან.
ხაზი 12:
** ''[[მჟავა ოქსიდები]]'' (მაგ., [[გოგირდის ოქსიდი(VI)]] SO<sub>3</sub>, [[აზოტის ოქსიდი (IV)]] NO<sub>2</sub>): [[ლითონი]]ს ოქსიდები [[დაჟანგვის ხარისხი]]თ V—VII ''[[ამფოტერული ოქსიდები]] (მაგ., [[თუთიის ოქსიდი]] ZnO, [[ალუმინის ოქსიდი]] Al<sub>2</sub>О<sub>3</sub>): ლითონთა ოქსიდები დაჟანგვის ხარისხით III—IV და გამონაკლისი (ZnO, BeO, SnO, PbO);
* ''[[მარილ არ წარმომქმნელი ოქსიდები]]'': [[ნახშირბადის ოქსიდი (II)]] СО, [[აზოტის ოქსიდი(I)]] N<sub>2</sub>O, [[აზოტის ოქსიდი(II)]] NO, [[სილიციუმის (კაჟის) ოქსიდი(II)]] SiO.
არამეტალები, [[ჰალოგენი|ჰალოგენების]] გამორიცხვით, მეტნაკლებად უერთდებიან ჟანგბადს და წარმოქმნიან ოქსიდებს. ჰალოგენების ოქსიდები არაპირდაპირი გზით მიიღება. როგორც ცნობილია, არა მეტალების უმეტესობას ცვლადი [[ვალენტობა]] ახასიათებს. თითოეულ არამეტალს ერთი კი არა რამდნეიმე ოქსიდი აქვს. მაგ. ნახშირბადს ორი (
დაბალვალენტიანი ოქსიდები თითქმის არ ურთიერთქმედებენ წყალთან, ამიტომაც უწოდებენ მათ განურჩეველს ანუ მარილარწარმომქმნელებს: CO, N2O, NO, H2O.
განვიხილოთ ფტორის ნაერთი ჟანგბადთან. ამ ოქსიდის მისაღებად ფტორს ატარებენ ტუტის სუსტ ხსნარში: 2NaOH+2F2=2NaF+H2O+F2O
მხოლოდ ამ ნაერთში ავლენს ჟანგბადი დადებით დაჟანგვის ხარისხს, რადგან ელექტრონული წყვილები, რომელებიც ამყარებენ ქიმიურ ბმას ფტორსა და ჟანგბადს შორის, გადანაცვლებულია უფრო აქტიური ფტორისაკენ. ფტორს უფრო მეტი ელექტროუარყოფითობა ახასიათებს ვიდრე ჟანგბადს.
ახლა განვიხილოთ სილიციუმის ორჟანგი (ოქსიდი). სილიციუმის ოქსიდი აირადი ნახშიროჟანგისაგან განსხვავებით მყარი, მტკიცე და ძნელად ლღობადია (ლღვება 17130). მის მიზეზია სილიციუმის ოქსიდის კრისტალის განსაკუთრებული აღნაგობა.
Line 29 ⟶ 31:
== ქიმიური თვისებები: ფუძე ოქსიდები ==
ფუძე ოქსიდები არ ურთიერთქმედებენ ფუძეებთან
Line 79 ⟶ 80:
== ქიმიური თვისებები: ამფოტერული ოქსიდები ==
,, ამფოტეროს" ბერძნული სიტყვაა და ნიშნავს ,,ორმაგს"
ხაზი 151:
== ინტერნეტში ==
* [http://www.alhimikov.net/neorg/Page-1.html ოქსიდთა კლასიფიკაციის ტაბულა]
== ლიტერატურა ==
ნ. ხმალაძე, ქიმია
| |||