აინ რენდი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 89:
რენდის არამხატვრული ჟანრის წიგნებმა იდეც უფრო ცოტა გამოხმაურება დაიმსახურეს. მსგავსად „ატლანტმა მხრები გაშალა“სი,<ref name="Gladstein119">{{harvnb|Gladstein|1999|p=119}}.</ref><ref>{{harvnb|Burns|2009|pp=193–194}}.</ref> მისი პირველი არამხატვრული წიგნი, „ახალი ინტელექტუალი“, კრიტიკის ობიექტი გახდა. ფილოსოფოსმა [[სიდნი ჰუკმა|სიდნი ჰუკმა]] დაწერა, რომ რენდის „ფილოსოფია საბჭოთა კავშირში დაწერილს წააგავდა“,<ref>{{cite news|first=Sidney|last=Hook|authorlink=Sidney Hook|title=Each Man for Himself|work=[[The New York Times Book Review]]|date=April 9, 1961|page=28|url=https://www.nytimes.com/1961/04/09/archives/each-man-for-himself-for-the-new-intellectual-the-philosophy-of-ayn.html|accessdate=April 15, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110511114045/http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F70914F83B5B147A93CBA9178FD85F458685F9|archivedate=May 11, 2011|deadurl=no}}</ref> ხოლო ავტორმა [[გორ ვიდალი|გორ ვიდალმა]] რენდის ხედვებს „თავიანთ ამორალურობაში უზადო“ უწოდა.<ref>{{cite book|first=Gore|last=Vidal|authorlink=Gore Vidal|title=Rocking the Boat|chapter=Two Immoralists: Orville Prescott and Ayn Rand|publisher=Little, Brown|location=Boston|year=1962|oclc=291123|page=234}} Reprinted from ''[[Esquire (magazine)|Esquire]]'', July 1961.</ref> მისმა სხვა წიგნებმა, თანდათანობით, მკითხველის ინტერესის ნაკლებობაც განიცადა.<ref name="Gladstein119"/>
[[2005]] წელს, რენდის დაბადების ასი წლის თავზე, [[ედვარდ როთშტეინი|ედვარდ რონშტეინმა]] ''[[The New York Times]]''-ისთვის დაწერილ სტატიაში რენდის მხატვრული ნაწარმოებები მოიხსენია, როგორც უტოპიური „რეტრო ფანტაზია“ და დაპროგრამებული ნეო-რომანტიზმი ხელოვანისა, რომელსაც ვერავინ გაუგო. მან აგრეეთვე გააკრიტიკა რენდის პერსონაჟები „დემოკრატიულ საზოგადოებაზე უარის თქმისთვის“.<ref name="NYT100">{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2005/02/02/books/02rand.html|work=The New York Times|title=Considering the Last Romantic, Ayn Rand, at 100|first=Edward|last=Rothstein|date=February 2, 2005|accessdate=April 15, 2011}}</ref> 2007 წელს, კრიტიკოსმა [[ლესლი კლარკი|ლესლის კლარკმა]] რენდის მხატვრულ ნაწარმოებებს უწოდა „რომანტიული ნოველები ფსევდო-ფილოსოფიით“.<ref>{{cite news|first=Leslie|last=Clark|title=The philosophical art of looking out number one|url=http://www.heraldscotland.com/the-philosophical-art-of-looking-out-number-one-1.835066|work=[[The Herald (Glasgow)|The Herald]]|date=February 17, ,2007|accessdate=April 2, 2010}}</ref> 2009 წელს, ჟურნალ ''GQ''-ს კოლუმნისტმა, [[ტომ კარსონი|ტომ კარსონმა]] რენდის წიგნებს „რელიგიური ნოველების კაპიტალისტური ვერსია“ უწოდა.<ref name="GQB">{{cite magazine|url=https://www.gq.com/entertainment/books/200911/ayn-rand-dick-books-fountainhead?printable=true|title=The Bitch is Back|first=Andrew|last=Corsello|magazine=[[GQ]]|publisher=Condé Nast Publications|date=October 27, 2009|accessdate=April 9, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110514133528/http://www.gq.com/entertainment/books/200911/ayn-rand-dick-books-fountainhead?printable=true|archivedate=May 14, 2011|deadurl=no}}</ref>
=== საზოგადოების ინტერესი ===▼
[[1991]] წელს, [[კონგრესის ბიბლიოთეკა|კონგრესის ბიბლიოთეკისთვის]] ჩატარებულ კლევაში, წიგნის კლუბ „Book-of-the-Month“-ის წევრებს ჰკითხეს, თუ რომელი წიგნი იყო ყველაზე გავლენიანი მათ ცხოვრებაში. რენდის „ატლანტმა მხრები გაშალა“ [[ბიბლია|ბიბლიის]] მერე ყველაზე პოპულარული იყო. რენდის წიგნებს დღესაც გამოსცემენ და ყიდულობენ; [[2013]] წლის მონაცემებით, გაყიდულია რენდის წიგნების 29 მილიონი ეგზემპლარი (აქედან დაახლოებით 10% სკოლებში უფასო დისტრიბუციისთვის შეიძინა აინ რენდის ინსტიტუტმა). [[1998]] წელს, „Modern Library“-ის მკითხველებმა „ატლანტმა მხრები გაშალა“ [[მეოცე საუკუნე|მეოცე საუკუნის]] საუკეთესო მხატვრულ ნამუშევრად შეაფასეს. რენდის „პირველწყარომ“ მეორე ადგილი დაიკავა, „ჰიმნმა“ მეშვიდე, ხოლო „ჩვენ ცოცხლები“ მერვე ადგილზე გავიდა; აღსანიშნავია, რომ კრიტიკოსთა ანალოგიურ სიებში ვერც ერთი ნამუშევარი ვერ მოხვდა. მართალია, რენდს ყველაზე დიდი გავლენა [[აშშ]]-ში აქვს, ინტერესი მისდამი საერთაშორისო დონეზეც არსებობს. [[ინდოეთი|ინდოეთში]], რენდის ნამუშევრები დღემდე არის ყველაზე გაყიდვად წიგნების რიგში.▼
რენდით მოხიბლული იყვნენ მისი კოლეგები-ნოველისტები, როგორებიც არიან [[ირა ლევინი]], [[ქეი ნოლტე სმითი]], [[ნილ სმითი]], [[ერიკა ჰოლცერი]] და [[ტერი გუდკინდი]]. კომიქსების მხატვარმა [[სტივ დიტკო]]მ და მუსიკოსმა [[ნილ პირტი|ნილ პირტმა]] თქვეს, რომ რენდმა იქონია მნიშვნელოვანი გავლენა მათ ცხოვრებასა და აზრებზე. რენდი თავისი ცხოვრების მანძილზე პოზიტიურად წარმოაჩენდა ბიზნესს და საპასუხოდ, ბიზნეს-სფეროს წარმომადგენლები აღტაცებული იყვნენ მისი ნამუშევრებით და ეწეოდნენ მისი იდეების პროპაგანდას. [[ჯონ ელისონი]] ([[BB&T]]) და [[ედ სნაიდერი]] ([[Comcast Spectacor]]) აფინანსებდნენ რენდის იდეების პროპაგანდას, ხოლო [[მარკ ქუბანი]] („Dallas Mavericks“-ის მფლობელი) და [[ჯონ მექი]] („Whole Foods“-ის [[CEO]]) თვლიან, რომ რენდი მათი წარმატებისთვის უმნიშვნელოვანესი ფიგურაა.▼
რენდს და მის ნამუშევრებს ახსენებდნენ სხვადასხვა მედია-საშუალებებში: სატელევიზიო შოუებში (მათ შორის ანიმაციურ სიტკომებში), კომედიებში, დრამებში და აგრეთვე კინოფილმებსა და ვიდეო-თამაშებში. რენდი, ან მასზე დაფუძნებული პერსონაჟი (როგორც პოზიტიურ, ისევე ნეგატიურ ჭრილში) ხშირად ფიგურირებს ცნობილი ამერიკელი ავტორების მხატვრულ ნაშრომებში. რენდის ცხოვრებაზე გადაღებულია ორი ფილმი. ერთ-ერთი მათგანი, [[1997]] წელს გამოშვებული დოკუმენტური ფილმი „აინ რენდი: ცხოვრების აზრი“ ნომინირებული იყო ამერიკის კინოაკადემიის ჯილდოზე საუკეთესო დოკუმენტური ფილმის ნომინაციაში. [[1999]] წელს გამოშვებულმა ფილმმა, „აინ რენდის ვნება“ (ამავე სახელის წიგნის ადაპტაცია) რამდენიმე ჯილდოც მოიპოვა. რენდი აგრეთვე გამოსახულია [[1999]] წლის აშშ-ის საფოსტო მარკაზე; მისი პორტრეტი შეასრულა [[ნიკ გაეტანო]]მ.▼
=== პოლიტიკური გავლენა ===
Line 99 ⟶ 106:
2007-2008 წლების ფინანსურმა კრიზისმა კვლავ გააღვივა ინტერესი რენდის ნამუშევრების მიმართ, განსაკუთრებით პოპულარული გახდა „ატლანტმა მხრები გაშალა“, რომელშიც, ზოგიერთის აზრით, ნაწინასწარმეტყველები იყო კრიზისი.<ref>{{harvnb|Burns|2009|pp=283–284}}; {{harvnb|Doherty|2009|pp=51–52}}; {{harvnb|Gladstein|2009|p=125}}.</ref> სტატიებში ხშირად ადარებდნენ რეალურ მოვლენებს ნოველაში მომხდარ ამბებს.<ref>{{harvnb|Gladstein|2009|p=125}}; {{harvnb|Doherty|2009|pp=54}}.</ref> ამავე დროს, რენდი და „ატლანტმა მხრები გაშალას“ მთავარი გმირი, ჯონ გალტი ხშირად ჩნდებოდნენ „ჩაის მოძრაობის“ საპროტესტო აქციებზე.<ref>{{harvnb|Doherty|2009|pp=51–52}}.</ref> ამასთან ერთად, გაიზარდა რენდის მიმართ კრიტიკულად განწყობილი ადამიანების რაიოდენობა, განსაკუთრებით კი მემარცხენეების მხრიდან, რომლებიც მას ეგოიზმის და თავისუფალი ბაზრის მხარდაჭერას ედავებოდნენ და თვლიდნენ, რომ [[ალან გრინსპანი|ალან გრინსპანზე]] მას მიერ მოხდენილმა გავლენმა თავისი როლი ითამაშა კრიზისის დაწყებაში.<ref>{{harvnb|Burns|2009|p=283}}.</ref> ჟურნალი ''Mother Jones'' წერდა, რომ „რენდის გენია გამოიხატებოდა იმაში, რომ მას შეეძლო გადმოებრუნებინა ტრადიციული იერარქია და წარმოეჩინა მდიდრები, ნიჭიერები და ძალაუფლების მქონე ადამიანები როგორც დაჩაგრულები“.<ref name="MJones"/> ჟურნალმა აგრეთვე შეადარა რენდის იდეები მესამე რაიხის პროპაგანდის მინისტრის, [[იოზეფ პაულ გებელსი]]სას. ''The Nation''-ის რედაქტორმა, კორი რობინმა თავის სტატიაში აღნიშნა, რომ მისი აზრით, არსებობდა მსგავსებები „რენდიზმის მორალურ სინტექსსა“ და [[ფაშიზმი|ფაშიზმს]] შორის.<ref>{{cite magazine|first=Corey|last=Robin|title=Garbage and Gravitas|url=http://www.thenation.com/article/garbage-and-gravitas|magazine=[[The Nation]]|date=June 7, 2010|accessdate=April 15, 2011|archiveurl=https://web.archive.org/web/20110514200011/http://www.thenation.com/article/garbage-and-gravitas|archivedate=May 14, 2011|deadurl=no}}</ref>
▲=== საზოგადოების ინტერესი ===
▲[[1991]] წელს, [[კონგრესის ბიბლიოთეკა|კონგრესის ბიბლიოთეკისთვის]] ჩატარებულ კლევაში, წიგნის კლუბ „Book-of-the-Month“-ის წევრებს ჰკითხეს, თუ რომელი წიგნი იყო ყველაზე გავლენიანი მათ ცხოვრებაში. რენდის „ატლანტმა მხრები გაშალა“ [[ბიბლია|ბიბლიის]] მერე ყველაზე პოპულარული იყო. რენდის წიგნებს დღესაც გამოსცემენ და ყიდულობენ; [[2013]] წლის მონაცემებით, გაყიდულია რენდის წიგნების 29 მილიონი ეგზემპლარი (აქედან დაახლოებით 10% სკოლებში უფასო დისტრიბუციისთვის შეიძინა აინ რენდის ინსტიტუტმა). [[1998]] წელს, „Modern Library“-ის მკითხველებმა „ატლანტმა მხრები გაშალა“ [[მეოცე საუკუნე|მეოცე საუკუნის]] საუკეთესო მხატვრულ ნამუშევრად შეაფასეს. რენდის „პირველწყარომ“ მეორე ადგილი დაიკავა, „ჰიმნმა“ მეშვიდე, ხოლო „ჩვენ ცოცხლები“ მერვე ადგილზე გავიდა; აღსანიშნავია, რომ კრიტიკოსთა ანალოგიურ სიებში ვერც ერთი ნამუშევარი ვერ მოხვდა. მართალია, რენდს ყველაზე დიდი გავლენა [[აშშ]]-ში აქვს, ინტერესი მისდამი საერთაშორისო დონეზეც არსებობს. [[ინდოეთი|ინდოეთში]], რენდის ნამუშევრები დღემდე არის ყველაზე გაყიდვად წიგნების რიგში.
▲რენდით მოხიბლული იყვნენ მისი კოლეგები-ნოველისტები, როგორებიც არიან [[ირა ლევინი]], [[ქეი ნოლტე სმითი]], [[ნილ სმითი]], [[ერიკა ჰოლცერი]] და [[ტერი გუდკინდი]]. კომიქსების მხატვარმა [[სტივ დიტკო]]მ და მუსიკოსმა [[ნილ პირტი|ნილ პირტმა]] თქვეს, რომ რენდმა იქონია მნიშვნელოვანი გავლენა მათ ცხოვრებასა და აზრებზე. რენდი თავისი ცხოვრების მანძილზე პოზიტიურად წარმოაჩენდა ბიზნესს და საპასუხოდ, ბიზნეს-სფეროს წარმომადგენლები აღტაცებული იყვნენ მისი ნამუშევრებით და ეწეოდნენ მისი იდეების პროპაგანდას. [[ჯონ ელისონი]] ([[BB&T]]) და [[ედ სნაიდერი]] ([[Comcast Spectacor]]) აფინანსებდნენ რენდის იდეების პროპაგანდას, ხოლო [[მარკ ქუბანი]] („Dallas Mavericks“-ის მფლობელი) და [[ჯონ მექი]] („Whole Foods“-ის [[CEO]]) თვლიან, რომ რენდი მათი წარმატებისთვის უმნიშვნელოვანესი ფიგურაა.
▲რენდს და მის ნამუშევრებს ახსენებდნენ სხვადასხვა მედია-საშუალებებში: სატელევიზიო შოუებში (მათ შორის ანიმაციურ სიტკომებში), კომედიებში, დრამებში და აგრეთვე კინოფილმებსა და ვიდეო-თამაშებში. რენდი, ან მასზე დაფუძნებული პერსონაჟი (როგორც პოზიტიურ, ისევე ნეგატიურ ჭრილში) ხშირად ფიგურირებს ცნობილი ამერიკელი ავტორების მხატვრულ ნაშრომებში. რენდის ცხოვრებაზე გადაღებულია ორი ფილმი. ერთ-ერთი მათგანი, [[1997]] წელს გამოშვებული დოკუმენტური ფილმი „აინ რენდი: ცხოვრების აზრი“ ნომინირებული იყო ამერიკის კინოაკადემიის ჯილდოზე საუკეთესო დოკუმენტური ფილმის ნომინაციაში. [[1999]] წელს გამოშვებულმა ფილმმა, „აინ რენდის ვნება“ (ამავე სახელის წიგნის ადაპტაცია) რამდენიმე ჯილდოც მოიპოვა. რენდი აგრეთვე გამოსახულია [[1999]] წლის აშშ-ის საფოსტო მარკაზე; მისი პორტრეტი შეასრულა [[ნიკ გაეტანო]]მ.
=== აკადემიკოსთა რეაქცია ===
| |||