ღრმა ზღვის ღარი: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{მუშავდება|[[მომხმარებელი:Otogi|Otogi]]| 19 აგვისტო, 2018}}
[[ფაილი:Subduction-en.svg|მინი|250პქ|სტრუქტურული ერთეულები]]
[[ფაილი:Pacific elevation2.jpg|მინი|250პქ|
1. [[კერმადეკის ღარი|კერმადეკი]]
[[ფაილი:Oceanic spreading.svg|მინი|250პქ|]]▼
2. [[ტონგის ღარი|ტონგა]]
3. [[ბუგენვილის ღარი|ბუგენვილი]]
4. [[მარიანას ღარი|მარიანა]]
5. [[იძუ-ოგასავარის ღარი|იძუ-ოგასავარა]]
6. [[იაპონიის ღარი|იაპონია]]
7. [[კურილ-კამჩატკის ღარი|კურილ-კამჩატკა]]
8. [[ალეუტის ღარი|ალეუტი]]
9. [[ცენტრალურამერიკული ღარი|ცენტრალურამერიკული]]
10. [[პერუ-ჩილეს ღარი|პერუ-ჩილე]]
11. მენდოსინო
12. მიურეი
13. მოლოკაი
14. კლარიონი
15. კლიპერტონი
16. ჩელენჯერი
17. ელტანინი
18. უდინცევი
19. აღმოსავლეთწყნაროკეანური ამაღლება (S-სებრი)
20. ნასკას ქედი]]
▲[[ფაილი:Oceanic spreading.svg|მინი|250პქ|ღრმა ზღვის ღარის სქემა]]
'''ღრმა ზღვის ღარი''', '''ოკეანური ღარი''' — [[გარდამავალი ზონა|გარდამავალი ზონის]] რელიეფის ერთ-ერთი ყველაზე დამახასიათბელი ელემენტი. წარმოადგენს ვიწრო (1-20 კმ), ძლიერ წაგრძელებულ (6 ათ. კმ) და ღრმა (6 ათ. მ-ზე მეტი) ქვაბულს. ღრმა ზღვის ღარები უმეტესად [[წყნარი ოკეანე|წყნარი ოკეანის]] კიდეებზეა. აქ არის [[მარიანას ღარი]]ც. ღარის პროფილი V-სებრია, ფერდობების დაქანება ზემო ნაწილში 5-6°, ქვემოთ — 25°. ფსკერი ბრტყელია. ფერდობებსა და ფსკერზე დალექილია ტერიგენული ლამის სქელი ფენა.
Line 10 ⟶ 29:
ღრმა ზღვის ღარი გეგმაში წარმოადგენს სუსტად დახრილ ან იშვიათად სწორხაზოვან ვიწრო ასიმეტრიულ როფს, რომელიც აქტიურად ვითარდება რღვევების გასწვრივ თალასოკრატონების პერიფერიულ ნაწილებში, რომლებიც შეადგენს [[კუნძულთა რკალები]]ს სისტემის ნაწილს. უკანასკნელ შემთხვევაში ღრმა ზღვის ღარები გამოიხატება ან ძალიან მკვეთრად ([[ალეუტის ღარი]], [[კურილ-კამჩატკის ღარი]], [[ფილიპინების ღარი]] და სხვა) ან სუსტად ([[კიუსიუს ღარი]], [[ახალი გვინეის ღარი]] და სხვა).
ზოგჯერ ღრმა ზღვის ღარი ვრცელდება არა [[კუნძულთა რკალები]]ს ოკეანისკენ მიბჯენილ მხარეს, არამედ [[განაპირა ზღვა|განაპირა ზღვის]] ღრმა წყლის ქვაბულის ფარგლებში ([[ბანდის ზღვა|ბანდის ზღვის]] ღრმა ზღვის ღარი, კუნძულ [[ლუსონი]]დან დასავლეთით [[სამხრეთ ჩინეთის ზღვა]]ში). სიღრმე მერყეობს 5-11 კმ ფარგლებში. ღრმა ზღვის ღარის სიგრძე შეადგენს რამდენიმე ათას (2000-4000) კმ-ს, სიგანე, პირობითად იზომება [[იზობათები]]თ 6,5 კმ — რამდენიმე კმ-მდე. ღრმა ზღვის ღარის ფსკერი წარმოადგენს [[ოკეანე]]სთან შედარებით ინტენსიური ნალექთდაგროვების არეს.
ფხვიერი დანალექი საფრის სიმძლავრე ფერდობებზე უმნიშვნელოა, ხოლო ფსკერზე აღწევს 2-3 კმ-ს. ღრმა ზღვის ღარის განივი პროფილი V-სებრი ფორმისაა, ფერდობები ციცაბოა, საშუალოდ 5°, რღვევებთან თანხვედრის ადგილებში საფეხურებისებრი, ციცაბო. უღრმეს ადგილებში გადის ბრტყელი აკუმულაციური ფსკერის ვიწრო (5-20 კმ) ხაზი. ღრმა ზღვის ღარის ჩაზნექილობის კომპენსაციის ხარისხი სხვადასხვაა და დამოკიდებულია ადგილობრივ ფიზიკურ-გეოგრაფიულ პირობებზე. ჩვეულებრივ ესაა მკვეთრად არაკომპენსირებული როფები, რომლებსაც მკვლევართა უმრავლესობა თანამედროვე [[გეოსინკლინი|გეოსინკლინებს]] მიაკუთვნებს.
| |||