სასანიანთა იმპერია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
|||
ხაზი 1:
{{ინფოდაფა
|მშობლიური სახელი = [[ფაილი:Eranshahr.svg|100პქ]]
|გრძელი სახელი = სასანიანთა იმპერია
|რეგიონი =
|ქვეყანა =
|ერა =
|სტატუსი =
|მართველობა = [[მონარქია]]
<!-- აღზევება, დაცემა და მნიშვნელოვანი წლები -->
|შექმნა =
|შექმნის თარიღი =
|შექმნის წელი = [[224]]
|გაუქმება = რაშიდთა სახალიფოს შემოჭრა მუსლიმთა დაპყრობების დროს და იაზდეგერდ III-ის გარდაცვალება მერვში 651 წელს.
|გაუქმების თარიღი =
|გაუქმების წელი = [[651]]
|მოვლენა1 =
|მოვლენის თარიღი1 =
|მოვლენა2 =
|მოვლენის თარიღი2 =
|მოვლენა3 =
|მოვლენის თარიღი3 =
|მოვლენა4 =
|მოვლენის თარიღი4 =
|უპირველესი მოვლენა =
|უპირველესის თარიღი =
|უკანასკნელი მოვლენა =
|უკანასკნელის თარიღი =
<!-- წინამორბედები, მემკვიდრეები, დროშები, გერბები და სიმბოლოები -->
|p1 =
|დროშა_p1 =
|p2 =
|დროშა_p2 =
|p3 =
|დროშა_p3 =
|p4 =
|დროშა_p4 =
|p5 =
|დროშა_p5 =
|s1 =
|დროშა_s1 =
|s2 =
|დროშა_s2 =
|s3 =
|დროშა_s3 =
|s4 =
|დროშა_s4 =
|s5 =
|დროშა_s5 =
|დროშის სურათი = Derafsh Kaviani flag of the late Sassanid Empire.svg
|დროშის აღწერა =
|გერბი = Senmurv.svg
|გერბის ზომა =
|გერბის აღწერა =
|რუკის სურათი =
|რუკის აღწერა =
|რუკის სურათი2 =
|რუკის აღწერა2 =
|დედაქალაქი = [[ისტახრი]] ([[224]]-[[226]])<br />[[ქტესიფონი]] ([[226]]-დან)
|უდიდესი ქალაქები =
|latd= |latm= |latNS= |longd= |longm= |longEW=
|დევიზი =
|ჰიმნი =
|ენები = [[შუა სპარსული ენა|შუა სპარსული]], [[არამეული ენა|არამეული]]
|რელიგია = [[მაზდეანობა]], აგრეთვე [[ქრისტიანობა]], [[მანიქეიზმი]], [[მიტრაიზმი]]
|ვალუტა = [[დრაჰმა]]
<!-- ტიტულები და მართველთა სახელები -->
|ლიდერი1 = [[არდაშირ I]] (პირველი)
|ლიდერი2 = [[იეზდიგერდ III]] (ბოლო)
|ლიდერი3 =
|ლიდერი4 =
|ლიდერი5 =
|ლიდერი6 =
|ლიდერი7 =
|ლიდერი8 =
|ლიდერი9 =
|ლიდერის წელი1 = [[226]]-[[241]]
|ლიდერის წელი2 = [[632]]–[[651]]
|ლიდერის წელი3 =
|ლიდერის წელი4 =
|ლიდერის წელი5 =
|ლიდერის წელი6 =
|ლიდერის წელი7 =
|ლიდერის წელი8 =
|ლიდერის წელი9 =
|ლიდერის ტიტული = [[შაჰი|შაჰინშაჰი]]
|ლიდერი1.1 =
|ლიდერი1.2 =
|ლიდერი1.3 =
|ლიდერი1.4 =
|ლიდერი1.5 =
|ლიდერის წელი1.1 =
|ლიდერის წელი1.2 =
|ლიდერის წელი1.3 =
|ლიდერის წელი1.4 =
|ლიდერის წელი1.5 =
|ლიდერის ტიტული2 =
|ლიდერი2.1 =
|ლიდერი2.2 =
|ლიდერი2.3 =
|ლიდერი2.4 =
|ლიდერი2.5 =
|ლიდერი2.6 =
|ლიდერის წელი2.1 =
|ლიდერის წელი2.2 =
|ლიდერის წელი2.3 =
|ლიდერის წელი2.4 =
|ლიდერის წელი2.5 =
|ლიდერის წელი2.6 =
|ლიდერის ტიტული3 =
<!-- საკანონმდებლო ხელისუფლება -->
|საკანონმდებლო ხელისუფლება =
|პალატა1 =
|პალატის ტიპი1 =
|პალატა2 =
|პალატის ტიპი2 =
<!-- ფართობი და მოსახლეობა -->
|სტატ. წელი1 = [[550]]
|ფართობი1 = 3500000
|სტატ. მოსახ1 =
|სტატ. წელი2 =
|ფართობი2 =
|სტატ. მოსახ2 =
|სტატ. წელი3 =
|ფართობი3 =
|სტატ. მოსახ3 =
|სტატ. წელი4 =
|ფართობი4 =
|სტატ. მოსახ4 =
|სტატ. წელი5 =
|ფართობი5 =
|სტატ. მოსახ5 =
|სქოლიო_ა =
|სქოლიო_ბ =
|სქოლიო_ჰ =
|სქოლიოები =
|დღეს =
}}
'''სასანიანები''' ([[სპარს.]]: ساسانیان Ṣāṣānīyān) — სამეფო დინასტია [[ირანი|ირანში]] (226— 651); წარმოშობით [[ფარსი]]დან იყვნენ. სახელი ეწოდა სასანის მიხედვით, რომელიც ქალღმერთ ანაჰიტას ტაძრის ქურუმი იყო და ფარსის სამეფო საგვარეულოს ეკუთვნოდა, მისი შვილი პაპაკი ისთახრის მმართველი იყო (მას მეფის ტიტული ჰქონდა). პაპაკის შვილმა [[არდაშირ I]]-მა დაამარცხა უკანასკნელი პართელი მეფე [[არტაბან V]] და თავისი ძალაუფლება გაავრცელა მთელ რიგ ოლქებზე, რომლებიც ადრე პართიიდ სახელმწიფოში შედიოდა. სასანიანების ხელმწიფეებს [[შაბურ I]]-იდან (241–272) მოყოლებული ირანის და არა ირანის მეფეთმეფის (შაჰინშაჰის) წოდებულება ჰქონდათ. [[III საუკუნე]]ში სახელმწიფოს ცენტრალიზაციის მიზნით ოფიციალურ რელიგიად გამოცხადდა [[ზოროასტრიზმი]], რომლის გავრცელებასაც სასანიანები IV საუკუნიდან [[იბერია]]სა და [[სომხეთი|სომხეთშიც]] ცდილობდნენ, მაგრამ ამ ცდას წარმატება არ მოჰყოლია. სასანიანების დროს [[ირანი|ირანში]] მიმდინარეობდა ფეოდალური ურთიერთობის ჩასახვა-განვითარების პროცესი. გაბატონებული კლასი შედგებოდა ქურუმთა, მხედართა და „მწერალთა“ (მოხელეთა) პრივილეგირებული წოდებისაგან. სასანიანების ირანის ეკონონომიკური ცხოვრების საფუძველი [[მიწათმოქმედება]] იყო, ქვეყნის ეკონომიკურ ცხოვრებაში მნიშვნელოვან როლს თამაშობდა ხელოსნობა და სატრანზიტო ვაჭრობა ინდოეთ-ჩინეთსა და ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებთან. ძირითადი მწარმოებლები — გლეხები — ფეოდალურად თანდათან დამოკიდებული ხდებოდნენ დიდებულებისაგან. სასანიანების წინააღმდეგ მიმართული სახალხო მოძრაობები რელიგიურ საბურველში იყო გახვეული. III საუკუნეში ირანსა და შუა აზიაში ფართოდ გავრცელდა მანიქეველთა მოძრაობა.
| |||