ირანის ისტორია: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
მ სკვირთები - სკვითები, replaced: სკვირთ → სკვით using AWB |
||
ხაზი 19:
ირანში ადამიანები უძველესი დროიდან ცხოვრობდნენ . არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილია ნასახლები რომლებიც მიეკუთვნება [[რკინის ხანა|ადრეულ რკინის ხანა]]ს . უძველესი ირანული სახელმწიფოები შეიქმნა [[ძვ. წ. 3000]] წელს ეს იყო [[ელამი]] და შემდგომ [[ბაბილონი]] . ამ სახელმწიფოებმა მნიშვნელოვანი წარმატება მოიპოვეს , სწორედ ელამის სახელმწიფომ შექმნა უძველესი ირანული [[ცივილიზაცია]]. [[ბრინჯაოს ხანა|ადრეულ ბრინჯაოს ხანა]]ში აქტიურად წარმოიშვება და ძლიერდება ირანული მოდგმის ტომები .
[[ძვ. წ. X საუკუნე|ძვ.წ 10]] და [[ძვ. წ. IX საუკუნე|ძვ.წ 9]] საუკუნეებში [[არიული რასა|არიული]] ტომები (წინაპრები [[ირანელები|თანამედროვე ირანელების]]) საუბრობენ [[ინდო ირანული ენა|ინდო ირანულ ენაზე]] .ეს ხალხი ცხოვრობდნენ [[ირანის პლატო]]ზე . პროტო ელამის პერიოდში იწყება ირანის ტერიტორიაზე [[მარგიანული ცივილიზაცია|მარგიანული ცივილიზაციის]] წარმომადგენლების გადმოსახლება . 1 ათასწლეულისთვის უკვე ირანის ტერიტორიაზე დაიწყო წარმოშობა ირანული მოდგმის ტომებმა , რომლებმაც შემდგომში დიდ წარმატებებს მიაღწიას , ამათგან აღსანიშნავია : [[მიდიელები]] , [[ირანელები|სპარსელები]], [[ბაკტრიელები]] . სპარსეთის მოსახლეობას უკვე მნიშვნელოვანი მტრები უჩნდება ჯერ [[
[[ძვ. წ. XII საუკუნე]]ში თანამედროვე [[ერაყი]]ს ტერიტორიაზე წარმოიშვა [[ასურეთი|ასურეთის იმპერია]], ასურეთი მალე გაძლიერდა და ირანის ტერიტორიის მნიშვნელოვანი ნაწილი დაიპყრო .
ხაზი 194:
== ფეჰლევიანთა დინასტია (1925-1979) ==
{{Main|ფეჰლევიანთა დინასტია}}
[[1921]] წელის თებერვალში მოეწყო სახელმწიფო გადატრიალება. გადატრიალებაში მონაწილეობას იღებდა ირანულ კაზაკთა ნაწილები ვიცე პოლკოვნიკ [[რეზა ფეჰლევი]] სარდლობით . რომელმაც ახალ მთავრობაში სამხედრო მინისტრის პოსტი მიიღო. [[1921]] წლის [[26 თებერვალი|26 თებერვალს]] მოსკოვში მოეწერა ირან-საბჭოთა რუსეთის ხელმოწერას. ამ ხელშეკრულებით უქმდებოდა მანამდე ირან-რუსეთის ყველა ხელშეკრულება.რომელებიც ბღალავდა ირანის სუვერენიტეტს.ამ ხელშეკრულებით [[სსრკ|საბჭოთა რუსეთს]] საშუალება ეძლეოდა შეეყვან ირანის ტერიტორიაზე თავისი ჯარები და განეხორციელებინა საჭირო მოქმედებები. თუ მესამე ქვეყანა შეეცდებოდა ირანის გამოყენებას საბჭოთა [[რუსეთი]]ს წინააღმდეგ. [[1923]] წელს რეზა ფეჰლევი პრემიერ მინისტრი გახდა. რეზა ფეჰლევმა აიძულა მეჯლისი ყაჯართა დინასტია დაემხოთ. მართლაც [[1923]] წლის 12 დეკემბერს რეზა ფეჰლევი გახდა შაჰი. ახალ დინასტიას ეწოდა ძველი პართიული დინასტიის ირანული სახელი- [[ფეჰლევიანთა დინასტია|ფეჰლევი]]. [[1935]] წელს რეზა ფეჰლევმა, მოთხოვა რომ უცხო ქვეყნებს ოფიციალურად გამოეყენებინათ სახელმწიფოს თვითდასახელება - '''"ირანი"''', მანამდე გამოყენებული [[სპარსეთი]]ს ნაცვლად.
| |||