ტოტონაკები: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''ტოტონაკები''' — [[ინდიელები|ინდიელი]] ხალხი, რომელიც [[მექსიკა|მექსიკის]] აღმოსავლეთ სანაპირო მთიან რეგიონებში სახლობდა 1519 წელს ამ ტერიტორიაზე ესპანელთა მოსვლისას. ამჟამად ისინი ცხოვრობენ [[ვერაკრუსის შტატი|ვერაკრუსის]], [[პუებლა (შტატი)|პუებლისა]] და [[იდალგოს შტატი|იდალგოს შტატებში]]. ისინი ერთ-ერთი შესაძლო აღმშენებლები არიან კოლუმბამდელ ქალაქ [[ელ-ტახინისატახინი]]სა, გარდა ამისა, ისინი საცხოვრებელ უბნებს ინარჩუნებდნენ [[ტეოტიუაკანი|ტეოტიუაკანშიც]]. XIX საუკუნემდე, ტოტონაკები ვანილის[[ვანილი]]ს მთავარი მწარმოებელბი იყვნენ მსოფლიოში.

ტერმინი „ტოტონაკა“ აღნიშნავს ხალხს, რომელიც ტოტონაკაპანში ცხოვრობს. ზოგიერთი ავტორი ტერმინს მოუხსენიებსმოიხსენიებს როგორც „ტოტონაკოს“, რაც ნაჰუატლის[[ნაჰუატლი]]ს ენაზე „ცხელი მიწის ხალხს“ ნიშნავს. თავად ტოტონაკის ენაზე კი სიტყვა „ტოტონაკუ“ ნიშნავს „სამ გულს“, რაც მათ სამ ძირითად ქალაქს აღნიშნავს: სემპოალას[[სემპოალა]]ს, [[ტახინი|ტახინსა]] და [[კასტილიო-დე-ტეაიო|ტეაიოს]].

XV საუკუნეში, ტოტონაკებით დასახლებულ რეგიონს [[აცტეკები]] „ტოტონაკაპანს“„[[ტოტონაკაპანი|ტოტონაკაპანს]]“ უწოდებდნენ, რომელიც ქალაქ [[პაპანტლა|პაპანტლიდან]] ქალაქ სემპოალამდე[[სემპოალა]]მდე ვრცელდებოდა. ტოტონაკაპანი ძირითადად ცხელი და ტენიანი იყო. ტოტონაკებს მოჰყავდათ [[სიმინდი]], [[მანიოკი]], ციტრუსები, მარცვლეული, [[გოგრა]] და [[წიწაკა]]; რეგიონი განთქმული იყო თხევადი ქარვისა და ბამბის წარმოებით. მიუხედავად 1450-1454 წლებში ცენტრალურ მექსიკაში მძვინვარე შიმშილობისა, რეგიონი მაინც მნიშვნელოვან სასოფლო-სამეურნეო ცენტრად რჩებოდა. ამ დროისათვის, ბევრი [[აცტეკა]] იძულებული იყო საკუთარი თავი ან ოჯახის წევრი ტოტონაკებისათვის მონად მიეყიდა საარსებო სიმინდის სანაცვლოდ.

XV საუკუნეში, ესპანელთა მოსვლამდე, ტოტონაკაპანის რეგიონს ხშირად ესხმოდნენ თავს აცტეკები. ტოტონაკთა მთავარი ცენტრები იყო [[პაპანტლა]], სადაც 1519 წლისთვის 60, 000 ადამიანი ცხოვრობდა, [[ხალაპა]] (დაახლოებით 120 000 კაცი) და [[სემპოალა]] (80 000 კაცი). აღსანიშნავია, რომ სემპოალა პირველი ადგილობრივი ქალაქი იყო ამერიკაში[[ამერიკა]]ში, რომელსაც [[ერნან კორტესი]] ესტუმრა, რის შემდეგაც იგი აცტეკების დედაქალაქ ტენოჩტიტლანისკენ[[ტენოჩტიტლანი]]სკენ გაუყვა გზას. სემპოალას მაცხოვრებელი ტოტონაკები, ასევე ტლაშკალის[[ტლასკალა (ქალაქი)|ტლასკალის]] ინდიელები, კორტესს შეუერთდნენ და მნიშვნელოვანი წვილი შეიტანეს ესპანელტაესპანელთა მიერ ტენოჩტიტლანის დაპყრობაში. ამის შემდეგ, ტოტონაკაპანი ესპანურ რეჟიმთან მოთანამშრომლე რეგიონი გახდა, სადაც მათი მხრიდან შედარებით ნაკლები იყო ძალადობა, თუმცა რეგიონი ესპანელთა მიერ მოტანილმა ეპიდემიებმა გაანადგურა. ამჟამად, რეგიონში ტოტონაკის ენაზე მოსაუბრე დაახლოებით 90 000 ადამიანი ცხოვრობს.

ტოტონაკის ხალხი [[ტოტონაკის ენაზეენა]]ზე საუბრობს, რომელიც [[ტოპეჰუას ენა|ტოპეჰუას]] ენასთან ერთად ენათა იზოლირებულ ოჯახს ქმნის. ეს ენები კავშირში არაა არც ერთ სხვა ენასთან ან ენათა ოჯახთან.

დღეისათვის, ტოტონაკთა უმრავლესობა [[კათოლიციზმი|კათოლიკეა]]. თუმცა, მათი ქრისტიანული რწმენა ხშირად ერწყმის მათივე ტრადიციულ რელიგიას.