სელიმ I: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
→‎ლიტერატურა: clean up, removed: {{Link GA|tr}} using AWB
No edit summary
ხაზი 29:
|ხელმოწერა = Tughra of Selim I.JPG
}}
'''სელიმ I იავუზი''' (Selim I Yavuz) (დ. [[1467]]/[[1468]] ან [[1470]]/[[1471]] — გ. [[20 სექტემბერი]] [[1520]], [[სტამბოლი]]) — [[ოსმალეთი]]ს სულთანი [[1512]] წლიდან. განაგრძობდა თავისი წინაპრების დამპყრობლურ პოლიტიკას.
'''სელიმ I იავუზი''' (Selim I Yavuz) (დ. [[1467]]/[[1468]] ან [[1470]]/[[1471]] — გ. [[20 სექტემბერი]] [[1520]], [[სტამბოლი]]) — [[ოსმალეთი]]ს სულთანი [[1512]] წლიდან. განაგრძობდა თავისი წინაპრების დამპყრობლურ პოლიტიკას. [[შიიზმი|შიიზმთან]] ბრძოლის დევიზით გამოვიდა სეფიანთა [[ირანი]]ს წინააღმდეგ და [[ანატოლია]]ში მოაწყო [[შიიტები]]ს ჟლეტა, [[1514]] წელს [[ჩალდირანის ბრძოლა]]ში დაამარცხა [[შაჰ-ისმაილ I]] და მიიტაცა [[დასავლეთ სომხეთი]], [[ქურთისტანი]] და ზოგიერთი სხვა ტერიტორია. [[1515]] წელს დაასრულა აღმოსავლეთ [[ანატოლია|ანატოლიისა]] და [[სომხეთი]]ს დაპყრობა, [[1516]] წელს დაიპყრო ჩრდილოეთი [[ერაყი]], [[სირია]], [[პალესტინა]], [[1517]] წელს — [[ეგვიპტე]]. ამის შემდეგ წმინდა მუსულმანურმა [[ქალაქი|ქალაქებმა]] [[მექა]]მ და [[მედინა]]მ აღიარეს [[ოსმალეთი]]ს სულთნების უზენაესობა. სელიმმა მიითვისა [[ხალიფა]]ს წოდება, რამაც მნიშვნელოვნად აამაღლა ოსმალეთის სულთნების ავტორიტეტი მუსულმანურ სამყაროში. [[1519]] წელს ჩაახშო [[ჯელალიების აჯანყება]].
 
მამის, სულთან [[ბაიაზიდ II]]-ის მმართველობის პერიოდში იყო [[ტრაპიზონი]]ს [[სანჯაყ-ბეი]]. იგი არ მოიაზრებოდა ტახტის მემკვიდრედ, რადგან ჰყავდა უფროსი ძმები. მიუხედავად ამისა, მას მტკიცედ ჰქონდა გადაწყვეტილი, რომ სულთან ბაიაზიდის შემდეგ ტახტზე უნდა ასულიყო და ამასთან ერთად, იყო გაცილებით ჭკვიანი ვიდრე მისი უფროსი ძმები. მან ყველაფერი გააკეთა იმისთვის, რომ მამა იძულებული გაეხადა ტახტი სწორედ მისთვის დაეთმო და ეს გამოუვიდა კიდეც. [[1512]] წლის 25 აპრილს სულთან ბაიაზიდი გადადგა და ტახტი სელიმს დაუთმო. ერთი თვის შემდეგ ბაიაზიდი გარდაიცვალა და არსებობს ვერსია, რომ მისი მოკვლის ბრძანება სწორედ სელიმმა გასცა.
 
'''სელიმტახტზე Iასვლის იავუზი''' (Selim I Yavuz) (დ. [[1467]]/[[1468]] ან [[1470]]/[[1471]] — გ. [[20 სექტემბერი]] [[1520]]შემდეგ, [[სტამბოლი]]) — [[ოსმალეთი]]ს სულთანი [[1512]] წლიდან. განაგრძობდა თავისი წინაპრების დამპყრობლურ პოლიტიკას. [[შიიზმი|შიიზმთან]] ბრძოლის დევიზით გამოვიდა სეფიანთა [[ირანი]]ს წინააღმდეგ და [[ანატოლია]]ში მოაწყო [[შიიტები]]ს ჟლეტა, [[1514]] წელს [[ჩალდირანის ბრძოლა]]ში დაამარცხა [[შაჰ-ისმაილ I]] და მიიტაცა [[დასავლეთ სომხეთი]], [[ქურთისტანი]] და ზოგიერთი სხვა ტერიტორია. [[1515]] წელს დაასრულა აღმოსავლეთ [[ანატოლია|ანატოლიისა]] და [[სომხეთი]]ს დაპყრობა, [[1516]] წელს დაიპყრო ჩრდილოეთი [[ერაყი]], [[სირია]], [[პალესტინა]], [[1517]] წელს — [[ეგვიპტე]]. ამის შემდეგ წმინდა მუსულმანურმა [[ქალაქი|ქალაქებმა]] [[მექა]]მ და [[მედინა]]მ აღიარეს [[ოსმალეთი]]ს სულთნების უზენაესობა. სელიმმა მიითვისა [[ხალიფა]]ს წოდება, რამაც მნიშვნელოვნად აამაღლა ოსმალეთის სულთნების ავტორიტეტი მუსულმანურ სამყაროში. [[1519]] წელს ჩაახშო [[ჯელალიების აჯანყება]].
 
== ლიტერატურა ==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/სელიმ_I“-დან