|
[[ფაილი:Cenral tympanum Chartres.jpg|მინიატიურა|შარტრის კათედრალი (დაახ. 1145). ეს ქანდაკებები წარმოადგენს გოთიკური ხელოვნების ადრეულ ნიმუშს, მაგალითს მოქანდაკეთა მთელი თაობისთვის და რევოლუციას მათ სტილში.]]
{{ვიკიფიცირება}}
'''გოთური სუბკულტურა''' არის ერთ–ერთი თანამედროვე [[სუბკულტურა]], რომელიც მსოფლიოს მრავალ ქვეყანაში არსებობს. იგი აღმოცენდა გაერთიანებულ სამეფოში ადრეულ 1980–იან წლებში გოთიკური როკის სცენაზე, როგორც [[პოსტ პანკი]]ს ჟანრის განშტოება. გოთური სუბკულტურა ასოცირებულია განსაკუთრებულ მუსიკალურ გემოვნებასთან, ესთეტიკასთან, მოდასთან. გოთები იცვამენ პანკურ, ანდროგენულ, შუა საუკუნეების, რენესანსისა და ვიქტორიანული ეპოქისათვის დამახასიათებელი სტილის ტანისამოსს. ეს ყველაფერი კი კომბინაციაში მოჰყავთ ძირითადად შავ მორთულობასთან, სპეციფიკურ მაკიაჟთან და თმების ვარცხნილობასთან.
'''გოთიკური ხელოვნება''' — შუასაუკუნოვანი ხელოვნების სტილი, რომელიც ჩრდილოეთ [[საფრანგეთი|საფრანგეთში]], ჩ.წ. [[XII საუკუნე]]ში ჩამოყალიბდა. იგი ჩაენაცვლა [[რომანული არქიტექტურა|რომანულ]] სტილს. ტერმინი ''გოთიკა'' უფრო ხშირად გამოიყენება არქიტექტურულ ნაგებობებთან. თუმცა, იგი მოიცავს ამავე პერიოდის ხელოვნების სხვა სფეროებსაც - [[ქანდაკება]]ს, [[ფერწერა]]ს, ვიტრაჟს, [[ფრესკა]]ს და ა.შ.
== იდეოლოგია ==
ყველაზე რთული და საინტერესო გოთურ სუბკულტურაში არის მათი იდეოლოგია. მისი ზუსტი განსაზღვრება მეტად რთულია სხვადასხვა მიზეზის გამო. ტრადიციულად, საზოგადოება, ადამიანები სწამებენ გოთებს, რომ ისინი არიან მუდამ დეპრესიაში, უჩვეულოდ შეუწყნარებლები, მოძალადეები, თვითმკვლელობისაკენ მიდრეკილები, ვამპირები ან ისეთები, ვისაც სჯერა, რომ ვამპირია, სადომაზოხისტები, სატანისტები, მუსიკოსები, მხატვრები თუ სხვა სახის არტისტები, ატარებენ შავს (ზოგი, პირიქით, თეთრს), იღებავენ თმას, იკეთებენ თეთრ მაკიაჟს მთელ სახეზე.
გოთიკა [[გერმანია]]ში, XII საუკუნის შუა პერიოდში წარმოიშვა. [[XIII საუკუნე]]ში იგი გავრცელდა საფრანგეთის, [[ჩეხეთი]]ს, [[ავსტრია|ავსტრიის]], [[ესპანეთი]]სა და [[ინგლისი]]ს ტერიტორიებზე. იტალიაში იგი უფრო მოგვიანებით მოხვდა და გამოიწვია ე.წ. „იტალიური გოთიკის“ წარმოშობა. XIV საუკუნის დასაწყისში ევროპა მოიცვა ე.წ. „ერთაშორისო გოთიკამ“. [[აღმოსავლეთი ევროპა|აღმოსავლეთ ევროპის]] ქვეყნებში გოთიკამ მოგვიანებით შეაღწია და დაახლოებით [[XVI საუკუნე]]მდე იარსება.
გოთებს ძირითადად შავი ფერის ტანისამოსი აცვიათ, მაღალძირიანი ჩექმები – დრაგუნები, პლაშები, იყენებენ მეტალის ელემენტებს, ტყავის ორნამენტებს. მათ არ სწამთ ღმერთი, მათ არავინ არ სწამთ.. მათ გარდა არავინაა სამყაროში... ვერავის ამჩნევენ, დაეხეტებიან საფლავებზე და ასე გაყჰავთ დრო. ნამდვილი გოთი ასეთია. ემოები კი პანკებისაგან ჩამოყალიბდნენ, ისინი ყველასაგან გამორჩეულები არიან, მათ ჩოლკა ნახევარ სახეს უფარავთ: დაფარული სახით გლოვობენ და ტირიან, ხოლო თავისუფალით კი იცინიან. ემოებს სამყაროსათვის მოაქვთ სიმართლე, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ისინი ანგელოზები არიან. ხშირად აფერისტობენ, ქუჩაში ყვირილით, ტირილით იქცევენ ყურადღებას, უნდათ სხვას დაანახონ, რომ უბედურები არიან, მათაც, როგორც სხვებს, თავიანთი სამყარო და წესები აქვთ.
ხელოვნების ამ განხრის შენობებთან და ზოგადად, ნამუშევრებთან მიმართებაში, რომლებიც შეიქმნა XIX საუკუნის შუა პერიოდში, გამოიყენება ტერმინი „[[ნეოგოთიკა]]“.
ამ შემთხვევაზე შეიძლება ითქვას, რომ 13–დან 19–მდე ასაკის ბავშვები, მოზარდები, გარკვეულწილად უფრო ემოციურად აღიქვამენ წარუმატებლობებს და ხშირად ექცევიან სხვადასხვა სუბკულტურის ზეგავლენის ქვეშ გაუცნიბიერებლად, მისი შინაარსის გააზრების გარეშე. ამ ბავშვებისათვის ეს არის საშუალება იგრძნონ თავი განსხვავებულად, რასაც ხშირად ისინი ზედმეტ აჟიტირებულობამდეც მიჰყავს.
XIX საუკუნის დასაწყისიდან ტერმინი „[[გოთიკური რომანი]]“ აღნიშნავს რომანტიზმის ეპოქის ლიტერატურულ ჟანრს - „იდუმალებისა და საშინელებათა“ ლიტერატურას (ასეთი ნაწარმოებების განვითარება ხშირად მიმდინარეობდა ''გოთიკურ'' სასახლეებსა თუ მონასტრებში). 1980-იან წლებში ტერმინ ''გოთიკის'' გამოყენება დაიწყეს ახლად წარმოშობილ ჟანრთან, [[გოთიკური როკი|გოთიკურ როკთან]] მიმართებაში, მოგვიანებით კი ასე უწოდებდნენ სუბკულტურასაც („[[გოთიკური სუბკულტურა]]“).
შეიძლება ბევრი ფიქრობს, რომ გოთებს მართლაც ახასიათებთ ზედმეტი მანერულობა, მაგრამ ეს მხოლოდ და მხოლოდ საშუალებაა ამ უკანასკნელებმა ამ სუბკულტურის წარმომადგენლის ნიღბის მეშვეობით ყურადღება დაიმსახურონ ზოგჯერ ზიზღისმომგვრელი მეთოდებითაც კი. მაინც რატომ არის გოთებისთვის სიბნელის, მისტიციზმის ხიბლი, იდუმალი ხასიათი ჩადებულია მათსავე ტრადიციაში? ან არის კი?
==რესურსები ინტერნეტში==
გოთური სუბკულტური იდეოლოგიის აღწერა არის მეტად რთული, უპირველეს ყოვლისა იმიტომ, რომ გოთებისათვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ხასიათს და ესთეტიკას. ისინი შეპყრობილნი არიან რომანტიზმით და ნეორომანტიზმით. სიბნელე, იდუმალება, ავადმყოფური იმიჯი და ხასიათი თითქმის ყველა გოთიკური რომანის ყურადღების ცენტრშია. როგორც წესი, ადრეულ გოთურ რომანებში ცენტრალურ პერსონაჟად წარმოდგენილი იყო გოგონა, რომელიც არის ლამაზი, სასიამოვნო ადამიანი, კეთილი, მორცხვი და თითქოს სწორედ ამ იდეალიზმის გამო ბოლოს ჯილდოვდება ბედნიერი ცოლქმრული ცხოვრებით, საზოგადოებრივი მდგომარეობით და სიმდიდრით, თუმცა, ამ ყველაფრის მიღმა, იგი არის ზედმეტად გულჩვილი და ზოგჯერ მარტოსულიც. მას უყვარს ტყეებში სეირნობა, მთვარის შუქზე ოცნება და დაძაბულ მომენტებში ხშირად მისდის გული. თუმცა გოთური რომანის სიუჟეტი ისეთია, რომ მოითხოვს ბოროტი ძალის (უარყოფითი პერსონაჟის) არსებობას. ეს ბოროტი პერსონაჟი იმდენად თვითმყოფადი და საინტერესოა, რომ ადვილად ახერხებს რომანის მთავარი გმირის „გაძევებას“. იგი იძენს უსაზღვრო ძალაუფლებას და მკითხველის მხრიდან ყურადღების დამსახურების გამო ხდება წამყვანი ფიგურა.
* [http://www.gothic-architecture.com გოთიკური ხელოვნება და არქიტექტურა]
* [http://www.artcyclopedia.com/history/gothic.html გოთიკური ხელოვნება] საიტზე ArtCyclopedia.com
* [http://www.britannica.com/eb/article-9037489/Gothic-art გოთიკური ხელოვნება], ''[[Encyclopædia Britannica]]''
* [http://encarta.msn.com/encyclopedia_761562615/Gothic_Art_and_Architecture.html გოთიკური ხელოვნება] ([http://www.webcitation.org/5kwq98B7L დაარქივებული] 2009-10-31), [[Microsoft Encarta]].
* [http://www.bartleby.com/65/go/Gothicar.html გოთიკური ხელოვნება], [[The Columbia Encyclopedia]], მეექვსე გამოცემა. 2001.
* [http://www.museen-sh.de/ml/digicult.php?digiID=601.46&s=2 გოთიკური ხელოვნება], Museumsportal Schleswig-Holstein
* [http://www.all-art.org/history194_gothic_contents.html გოთიკური ხელოვნება], "მსოფლიო ხელოვნების ისტორია" და [http://www.all-art.org/gothic_era/01.html გოთიკური და ადრეული რენესანსი].
* {{cite web |publisher= [[ვიქტორიას და ალბერტის მუზეუმი]]
|url= http://www.vam.ac.uk/vastatic/microsites/1220_gothic/
|title= გოთიკა: ხელოვნება ინგლისისთვის 1400–1547
|accessdate= 2007-06-08 }}
[[Category:გოთიკური ხელოვნება]]
გოთური რომანის ელემენტები ვლინდება ორივე პერსონაჟის შინაგან ბუნებაში, თუმცა დადებითი გმირი იმდენად სტანდარტული და ვიწრო საზღვრების მქონეა, რომ მას არ შეუძლია ამ სტანდარტების ისე შეცვლა, რომ გამოავლინოს ინდივიდუალურობა. ხოლო ბოროტ გმირს კი აქვს უსაზღვრო შესაძლებლობები, მას შეუძლია იყოს არასტანდარტული და არსებობდეს ყოველგვარი საზღვრების გარეშე, რაც პირდაპირ ეხმიანება გოთების ერთ–ერთ პრინციპს შინაგანი თავისუფლებისაკენ სწრაფვის შესახებ. მიუხედავად იმ გავრცელებული სტერეოტიპებისა, რაც ხალხში არსებობს, საზოგადოება არ ფლობს ინფორმაციას იმის შესახებ, თუ როგორ აღიქვამს გოთი სამყაროს, ეს მოვლენა არ არის ცხადი საზოგადოებისათვის. უცნაურია, მაგრამ გოთების უმრავლესობას არ ახასიათებს ის პათოსური მისწრაფებები, რა წარმოდგენებიც არსებობს მათ შესახებ. გოთების შესახებ ჩამოყალიბებული აზრები სათავეს იღებს არა გოთური სუბკულტურიდან, არამედ „ჩვეულებრივი“ (ვგულისხმობ არაგოთებს) ადამიანების პირადი შეხედულებებიდან, ამ ყველაფერს საფუძვლად უდევს ხალხის ამა თუ იმ მოვლენის მისეული აღქმა თუ ინტერპრეტაცია. და გოთების ვიტომდა შავბნელი განწყობები, საზოგადოებაში ამ აზრის გავრცელებას საფუძველს აძლევს. გარდა უარყოფითისა, გოთებზე დადებითი შეხედულებებიც არსებობს, რომ მათ გააჩნიათ შემოქმედებისაკენ სწრაფვა, ხატვა, პროზა, არიან შემოქმედი სულები, შედარებით სერიოზული ადამიანები, არ უხარიათ ყოველდღე, მაგრამ თუ განიცდიან ამ გრძნობას, უხარიათ ბოლომდე. ბევრი მათგანი თავად ქმნის ხელოვნების ნიმუშებს. ამ ტიპის მოსაზრებებზე სხვებს უჩნდებათ კითხვა: მათაც უყვართ ხელოვნება და გოთები არიან?
[[Category:შუასაკუნოვანი ხელოვნება]]
გოთების სუბკულტურის განვითარებას მოჰყვა მათი ახალი სახეობის წარმოშობაც – Perky Goth - მათთვის გოთობა მხოლოდ იმიჯი, ჩაცმულობაა და სხვა არაფერი.
საზოგადოებაში გავრცელებულია სამი ფაქტორი, რითაც განისაზღვრება ადამიანების მიკუთვნება გოთური სამყაროსათვის: მუსიკა, ჩაცმულობა და მსოფმხედველობა. თუმცა გოთური სუბკულტურა არც მუსიკით, არც ტანისამოსით არ განისაზღვრება. მისი ფენომენი, უპირველეს ყოვლისა, გულისხმობს სამყაროს დახვეწილად, ხოლო სილამაზისა და სიმახინჯის გაძლიერებულად აღქმას, დისჰარმონიის მტკივნეულა განცდას. მართალია, გოთებს ახასიათებთ განსაკუთრებული შეხედულებები სიკვდილსა და სიცოცხლეზე, მაგრამ ეს არ ნიშნავს იმას, რომ მათ უყვართ სიკვდილი. გოთების აზროვნება და წარმოსახვა ძალიან ჰგავს იმავე სახელწოდების ძველი ჩრდილოელი გერმანული ტომების წარმოდგენებს სამყაროზე. ისინი იყვნენ ბუნების შვილები და არა მისი მბრძანებლები. ყოველდღიურ ცხოვრებაში ეს გოთური ტომები აწყდებოდნენ პრობლემებს და იბრძოდნენ მათი გადაწყვეტისათვის. ალბათ, სწორედ ესაა მიზეზი, რომ გოთური მითოლოგია ძირითადად წარმოდგენილია მუქი სიუჟეტებითა და ძირითადად აქვს ტრაგიკული დასასრული.
ყველა ჩამოთვლილი ფაქტრი გოთური სუბკულტურის კავშირის შესახებ სამყაროს მუქ ფერებში დანახვასთან, გარკვეული ტიპის ჩაცმულობასთან, მუსიკალურ გემოვნებასთან, პენტოგრამასთან, სისხლის სმასა თუ ვამპირიზმთან, სასაფლაოებზე ხეტიალთან, იძლევა საშუალებას დავასკვნათ, რომ საკამათო და ბუნდოვანია გოთური სუბკულტურის არსებობა, ისევე როგორც სხვა მისნაირი სუბკულტურები არ არის მტკიცედ ფორმირებული ერთობა. ანუ ყოველ ჩვენგანში შეიძლება ცოცხლობდეს „მეორე მე“, რომელიც განსაზღვრულ შემთხვევებში იქნება დეპრესიულიც, მელანქოლიურიც, მთვარის შუქზე მეოცნებეც, დაინახავს სამყაროს ბნელ ფერებში, ჩაიცვამს შავს. მაშასადამე, თითოეულ ჩვენგანში ცხოვრობს გოთი, რომელიც ხანდახან შეგვახსენებს თავს. იმ ტიპის დაყოფა, რომ ვიღაც გოთია, ვითაც – ემო და ა.შ. ალბათ მაინც პირობითია.
[[კატეგორია:სუბკულტურები]]
|
