სამხრეთი კუნძული: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
მ Bot: 1 ენათაშორისი ბმული გადატანილია Wikidata-ზე, d:q120755 |
No edit summary |
||
ხაზი 13:
| მდებარეობა =
| კოორდინატები = {{Coord|43|59|S|170|27|E|region:NZ_type:isle_scale:5000000|display=inline,title}}
| მდებარეობა = [[წყნარი ოკეანე]]
| კუნძულთა რაოდენობა =
| მთავარი კუნძული =
| ფართობი_კმ2 = 150 437
| სია =
| სიგრძე_კმ =
| სიგანე_კმ =
| სანაპიროს სიგრძე =
| სანაპიროზოლი_კმ =
| უმაღლესი მთა = კუკის მთა
| სიმაღლე_მ = 3754
| ქვეყნის სახელი =
| ქვეყანა = {{დროშა|ახალი ზელანდია}}
| ქვეყნის ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური =
ხაზი 51:
| ქვეყანა 2 =
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური =
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა =
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფის სათაური 1 =
| ქვეყნის 2 ადმინისტრაციული დაყოფა 1 =
ხაზი 61:
| ქვეყნის 2 ლიდერის ტიპი =
| ქვეყნის 2 ლიდერის სახელი =
| მოსახლეობა = 1 048 300
| აღწერის წელი = 2013
| სიმჭიდროვე_კმ2 = 6,97 ად.
| ეთნიკური ჯგუფები =
| ვებსაიტი =
| დამატებითი ინფო =
}}
'''სამხრეთი კუნძული''' ({{lang-en|South Island}}, {{lang-mi|Te Wai-pounamu}}) — [[ახალი ზელანდია|ახალი ზელანდიის]] ყველაზე დიდი [[კუნძული]].
== გეოგრაფია ==
კუნძულის ფართობია — 150 437<ref>{{cite web|url=http://www2.stats.govt.nz/domino/external/web/nzstories.nsf/092edeb76ed5aa6bcc256afe0081d84e/54e50d25aff60a7bcc256b1e007adcb6?OpenDocument|title=Quick Facts - Land and Environment : Geography - Physical Features|work=Statistics New Zealand|year=2000|accessdate=13 August 2012|archiveurl=http://www.webcitation.org/6BOkd6X9N|archivedate=2012-10-14}}</ref> კმ², ეს სიდიდით მე-12 კუნძულია მსოფლიოში.
სამხრეთი კუნძული გამოყოფილია [[კუკის სრუტე|კუკის სრუტით]] [[ჩრდილოეთი კუნძული]]საგან. კუნძულის მთელ სიგრძეზე გადაჭიმულია [[სამხრეთი ალპები]], რომლეზეც მდებარეობს ახალი ზელანდიის უმაღლესი [[თოვლი]]ანი [[მწვერვალი]] [[კუკის მთა]] (3754 მ). ამ კუნძულის 18 პიკი მაღალია 3000 მეტრზე. მთებში დაახლოებით 360 მყინვარია. მათ შორის ყველაზე დიდია [[ტასმანის მყინვარი]], [[ფრანც-იოსების მყინვარი]] და [[ფოქსის მყინვარი]]. [[პლეისტოცენი|პლეისტოცენური]] გამყინვარების ეპოქაში მყინვარებს ჰქონდათ დიდი სიმძლავრე და არაერთხელ ეშვებოდნენ აღმოსავლეთით მდებარე კენტერბერის ვაკეზე და ეკავათ მნიშვნელოვანი ნაწილი სამხრეთით თანამედროვე [[ოტაგოს რეგიონი|ოტაგოს რეგიონში]]. ამ რაიონებისათვის დამახასიათებელია ღრმა U-ს მსგავსი ველები, ძლიერ განცალკევებული რელიეფი და წაგრძელებული ფორმის ცივი [[ტბა|ტბები]] — [[ტე-ანაუს ტბა|ტე-ანაუ]], [[მანაპოური]], [[უაკატიპუ]] და [[ჰაუეა]]. ახალი ზელანდიის ერთ-ერთი ყველაზე მაღალი [[ჩანჩქერი]]ა — [[სატერლენდი (ჩანჩქერი)|სატერლენდი]] (580 მ). სამხრეთ-დასავლეთით მდებარეობს სუთლენდის დაბლობი და ოტაგოს პლატო. [[ჰავა]] სუბტროპიკულია, ზღვისა, უკიდურეს სამხრეთ ნაწილში — ზომიერი.
კუნძულზე მდებარეობენ ისეთი [[ენდემები|ენდემური]] სახეობების არეალები, როგორიცაა თუთიყუში [[კეა]] ({{lang-la|Nestor notabilis}}).
<br clear="all" />
== მოსახლეობა ==
2013 წლის შეფასებით კუნძულზე ცხოვრობს 1 048 300 ადამიანი<ref>[http://www.stats.govt.nz/infoshare/ViewTable.aspx?pxID=cdebf411-6db9-4d56-97bf-284886435daf ახალი ზელანდიის მოსახლეობის შეფასება (2013 წელი)]</ref>, რაც დაახლოებით შეადგენს ახალი ზელანდიის მთელი მოსახლეობის 24 %-ს. კუნძულზე მდებარე დიდი ქალაქებია — [[დანიდინი]] და [[კრაისტჩერჩი]]. მთავარი ქალაქია კრაისტჩერჩი.
== ადმინისტრაციული წყობა ==
ადმინისტრაციულად სამხრეთი კუნძული იყოფა შვიდ რეგიონად:
{| class="wikitable" style="font-size:84%"
|-
! style="background: white" rowspan="18" width="25%"|
<imagemap>
Image:Regions_of_NZ_Numbered.png|Regions of New Zealand
poly 190 55 177 64 150 27 153 21 138 4 152 2 151 10 157 16 183 25 190 46 186 49 [[ნორთლანდის რეგიონი|ნორთლანდი]]
poly 190 55 177 65 190 90 206 85 204 73 195 73 197 60 [[ოკლენდის რეგიონი|ოკლენდი]]
rect 148 67 160 82 [[ოკლენდის რეგიონი|ოკლენდი]]
poly 214 64 214 56 209 51 199 56 201 61 [[ოკლენდის რეგიონი|ოკლენდი]]
poly 206 85 190 90 193 106 188 136 195 138 211 127 211 122 215 134 213 144 217 144 217 146 209 150 209 156 220 150 220 146 229 142 231 136 236 126 222 113 222 103 218 96 222 94 221 70 207 65 210 86 [[უაიკატოს რეგიონი|უაიკატო]]
poly 223 93 217 97 222 104 222 112 235 124 235 129 231 136 232 142 235 144 237 139 243 141 256 133 255 125 274 112 274 98 258 112 229 101 [[Bay of Plenty Region|Bay of Plenty]]
poly 273 98 274 112 255 125 255 132 270 144 272 136 282 129 283 110 287 102 281 97 [[გიზბორნის რეგიონი|გიზბორნი]]
poly 274 147 256 133 241 141 237 137 235 144 224 143 220 147 219 151 230 162 228 176 234 188 240 190 251 163 247 162 247 154 258 147 269 147 269 154 [[ჰოკს-ბეის რეგიონი|ჰოკს-ბეი]]
poly 194 137 188 136 184 143 178 143 168 150 168 157 175 163 181 163 191 172 199 166 199 159 194 156 191 148 [[ტარანაკის რეგიონი|ტარანაკი]]
poly 212 124 211 128 195 138 191 148 199 160 198 166 193 172 203 180 204 188 202 198 205 200 215 192 213 198 219 201 229 198 231 202 240 190 233 188 227 176 229 163 224 159 223 153 219 151 209 156 209 150 217 146 217 143 212 143 217 130 [[მანავატუ-უანგანუის რეგიონი|მანავატუ-უანგანუი]]
poly 231 201 229 198 219 201 212 194 204 199 201 199 189 218 197 223 204 222 204 229 223 218 [[უელინგტონის რეგიონი|უელინგტონი]]
poly 156 218 137 246 130 230 141 223 144 209 138 192 145 189 143 196 150 198 [[ტასმანის რეგიონი|ტასმანი]]
rect 114 169 135 186 [[ტასმანის რეგიონი|ტასმანი]]
rect 165 173 184 190 [[ნელსონი (ახალი ზელანდია)|ნელსონი]]
poly 171 194 166 197 165 206 156 216 142 239 153 251 167 233 175 233 180 227 173 217 182 207 172 201 [[მარლბოროს რეგიონი|მარლბორო]]
rect 180 239 201 256 [[მარლბოროს რეგიონი|მარლბორო]]
poly 136 192 143 210 140 224 129 229 137 246 123 261 76 301 61 301 54 305 53 312 37 311 48 301 55 301 92 270 109 252 113 228 125 221 127 201 [[უესტ-კოსტის რეგიონი|უესტ-კოსტი]]
rect 65 241 86 259 [[უესტ-კოსტის რეგიონი|უესტ-კოსტი]]
poly 176 233 167 233 152 251 142 240 123 261 76 301 73 319 69 319 69 325 83 325 86 332 92 331 94 338 99 330 110 331 112 311 145 294 154 296 155 289 152 286 147 286 147 272 158 266 [[კენტერბერის რეგიონი|კენტერბერი]]
poly 75 301 61 300 54 304 53 311 42 312 41 335 45 345 58 350 63 345 66 347 61 358 66 382 71 388 82 383 94 364 102 363 104 361 100 357 105 349 111 330 98 331 95 338 92 338 92 331 85 331 82 323 69 324 69 319 73 318 [[ოტაგოს რეგიონი|ოტაგო]]
poly 42 312 37 312 12 341 3 359 2 369 8 376 24 378 28 375 32 377 32 381 44 382 43 386 48 390 57 387 64 391 70 388 65 382 61 358 66 347 62 343 58 350 45 345 41 335 43 325 [[საუთლანდის რეგიონი|საუთლანდი]]
poly 30 394 34 398 25 412 34 412 47 405 47 398 40 391 [[საუთლანდის რეგიონი|საუთლანდი]]
desc bottom-left
</imagemap>
! bgcolor="#efefef" width="3%"| № რუკაზე
! align="left" bgcolor="#f2f2f4" | რეგიონი
! align="left" bgcolor="#f2f2f4" | რეგიონული საბჭო
! align="left" bgcolor="#f2f2f4" | ადმინისტრაციული ცენტრი
! align="left" bgcolor="#f2f2f4" | კუნძული
! align="right" bgcolor="#f2f2f4" | ფართობი<br />(კმ²)<ref>[http://www.stats.govt.nz/NR/rdonlyres/E96FCEAC-7DEB-42F0-88B6-548450E1A241/0/LivingDensityTable1.xls Living Density: Table 1], Housing Statistics, Statistics New Zealand. Accessed 25 January 2009. Areas are based on 2001 boundaries. Water bodies greater than 15 hectares are excluded.</ref>
! align="right" bgcolor="#f2f2f4" | მოსახლეობა<ref name="cesus 2013">[http://www.stats.govt.nz/Census/2013-census/profile-and-summary-reports/quickstats-about-a-place.aspx?request_value=15200#15200 მოსახლეობის აღწერა (2013)]</ref><br />ად. (2013)
! align="right" bgcolor="#f2f2f4" | [[ISO 3166-2:NZ|ISO 3166-2]]
|-
|align="center"|10 || [[ტასმანის რეგიონი|ტასმანი]] <sup>(1)</sup> || [[ტასმანის რაიონული საბჭო]] || [[რიჩმონდი (ახალი ზელანდია)|რიჩმონდი]] || სამხრეთი || align="right"|9786 || align="right"|47 157 || align="right"|<code>NZ-TAS</code>
|-
|align="center"|11 || [[ნელსონი (ახალი ზელანდია)|ნელსონი]] <sup>(1)</sup> || [[ნელსონის საქალაქო საბჭო]] || [[ნელსონი (ახალი ზელანდია)|ნელსონი]] || სამხრეთი || align="right"|445 || align="right"|46 437 || align="right"|<code>NZ-NSN</code>
|-
|align="center"|12 || [[მარლბოროს რეგიონი|მარლბორო]] <sup>(1)</sup> || [[მარლბოროს რაიონული საბჭო]] || [[ბლენემი (ახალი ზელანდია)|ბლენემი]] || სამხრეთი || align="right"|12 484 || align="right"|43 416 || align="right"|<code>NZ-MBH</code>
|-
|align="center"|13 || [[უესტ-კოსტის რეგიონი|უესტ-კოსტი]] || [[უესტ-კოსტის რეგიონული საბჭო]] || [[გრეიმუთი]] || სამხრეთი || align="right"|23 336 || align="right"|32 148 || align="right"|<code>NZ-WTC</code>
|-
|align="center"|14 || [[კენტერბერის რეგიონი|კენტერბერი]] || [[კენტერბერის რეგიონული საბჭო]] || [[კრაისტჩერჩი]] || სამხრეთი || align="right"|45 346 || align="right"|539 436 || align="right"|<code>NZ-CAN</code>
|-
|align="center"|15 || [[ოტაგოს რეგიონი|ოტაგო]] || [[ოტაგოს რეგიონული საბჭო]] || [[დანიდინი]] || სამხრეთი || align="right"|31 990 || align="right"|202 467 || align="right"|<code>NZ-OTA</code>
|-
|align="center"|16 || [[საუთლანდის რეგიონი|საუთლანდი]] || [[საუთლანდის რეგიონული საბჭო]] || [[ინვერკარგილი]] || სამხრეთი || align="right"|34 347 || align="right"|93 339 || align="right"|<code>NZ-STL</code>
|- style="background: #CCC"
| || სულ || || || || align="right"| 157 734 || align="right"| 1 004 400 ||
|-
| colspan="8" style="font-size:smaller" |
<sup>(1)</sup><small> ამ რეგიონებს მართავს უნიტარული სამმართველო''.</small>
|}
==იხილეთ აგრეთვე==
| |||