იბერიის მთები: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 3:
| ფაილი = Vista Moncayo desde Alcala.jpg
| ფაილის ზომა = 270პქ
| წარწერა = მონკაიოს მასივი
| კონტინენტი = [[ევროპა]]
| ქვეყანა = {{დროშა|დიდი ბრიტანეთი}}
| მდებარეობა = [[კასტილია-ლა მანჩა]]</br>[[არაგონი]]</br>[[კასტილია და ლეონი]]</br>[[ლა-რიოხა]]
| კოორდინატები =
| მთათა სისტემა =
| წყალგამყოფი = [[ტახო]] / [[ებრო]]
| ფართობი =
| სიგრძე = 440 კმ
| სიგანე =
| უმაღლესი წერტილი = [[მონკაიო]]
| სიმაღლე = 2313 მ
| მყინვარი =
| ლანდშაფტი =
ხაზი 21:
| ამგებელი ქანები =
}}
'''იბერიის მთები''' ({{lang-es|Cordillera Iberica; Sistema Ibérico}}) — მთათა სისტემა [[პირენეს ნახევარკუნძული]]ს ჩრდილო-აღმოსავლეთ ნაწილში, [[ესპანეთი|ესპანეთში]], მესეტის ზეგნის ჩრდილოეთ-აღმოსავლეთ კიდესთან. გადაჭიმულია ჩრდილოეთ-დასავლეთიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ 440 კმ-ზე. სიმაღლე 2313 მ (მთა [[მონკაიო]]). იბერიის მთები დიდი მდინარეების [[ტახო]]სა და [[ებრო]]ს წყალგამყოფია. სიერა-დე-გუდარზე ინტენსიურად არის განვითარებული [[კარსტი]]
წარმოადგენს ნაოჭა-ლოდა მასივების სისტემას. აგებულია მეზოზოური [[კირქვა|კირქვებით]], [[ქვიშაქვა|ქვიშაქვებითა]] და [[კვარციტი|კვარციტებით]]. მის საფუძველში ჩაწოლილია ჰერცინული სტრუქტურის ჩრდილო-დასავლეთიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ გადაჭიმული სწორი [[ანტიკლინი|ანტიკლინური]] და [[სინკლინი|სინკლინური]] ნაოჭები. ხალონის ხეობით იყოფა შედარებით მაღალ (ჩრდილოეთ-დასავლეთ) და დაბალ (სამხრეთ-აღმოსავლეთ) მასივებად. აღსანიშნავია ქედები: [[სიერა-დე-ლა-დემანდა]], [[სიერა-დებოლერა]], [[სიერა-დელ-მონკაიო]], [[სიერა-დე-გუდარი]], [[სიერა-დე-ხავალამბრე]] და სხვა.
მთავარი მწვერვალების სიმაღლით იბერიის მთები ჩამორჩებიან [[ესპანეთი]]ს სხვა მთავარ ქედებს, მაგრამ ჭარბობენ მათ სიგანითა და ამოწევის საერთო დიდი ფართობით. ამასთან დაკავშირებით, მთები ქმნიან ძნელად გასასვლელ დაბრკოლებას ესპანეთის ცენტრალურ ოლქებსა და მის ჩრდილოეთ-აღმოსავლეთს შორის. მთების [[ტექტონიკა]] შედარებით, უბრალოა, იურის ტიპისაა და შედგება ჩრდილო-დასავლეთიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ გამავალი ანტიკლინური და სინკლინური ზონებისა და, ამასთანავე, პარალელური ქედებისაგან. ტექტონიკური სტრუქტურის ორიგინალობა მდგომარეობს მასში, რომ მესამეული ნაოჭები შეერთებული არიან ჰერცინულთან და მათ თანაბარი გავრცელება აქვთ. ანტიკლინურ ქედებში პალეოზოური ქანები გამოდიან და მეტად მაღალ მასივებს ქმნიან; სინკლინური დადაბლებული ზონები მეზოზოური და მესამეული ქანებისგანაა აგებული. [[რელიეფი]]ს ნაოჭა ფორმები გართულებულია ნასხლეტებით, ადგილობრივი შეცოცებით და გადარეცხვითი მოქმედებით. ხარობს ხმელთაშუა ზღვის ბუჩქოვანი მცენარეულობა. ჩრდილოეთ-დასავლეთში წიწვოვანი და მუხის ტყეებია. არის რკინის მადნის საბადო.▼
▲მთავარი მწვერვალების სიმაღლით იბერიის მთები ჩამორჩებიან [[ესპანეთი]]ს სხვა მთავარ ქედებს, მაგრამ ჭარბობენ მათ სიგანითა და ამოწევის საერთო დიდი ფართობით. ამასთან დაკავშირებით, მთები ქმნიან ძნელად გასასვლელ დაბრკოლებას ესპანეთის ცენტრალურ ოლქებსა და მის ჩრდილოეთ-აღმოსავლეთს შორის. მთების [[ტექტონიკა]] შედარებით, უბრალოა, იურის ტიპისაა და შედგება ჩრდილო-დასავლეთიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთისაკენ გამავალი ანტიკლინური და სინკლინური ზონებისა და, ამასთანავე, პარალელური ქედებისაგან.
ტექტონიკური სტრუქტურის ორიგინალობა მდგომარეობს მასში, რომ მესამეული ნაოჭები შეერთებული არიან ჰერცინულთან და მათ თანაბარი გავრცელება აქვთ. ანტიკლინურ ქედებში პალეოზოური ქანები გამოდიან და მეტად მაღალ მასივებს ქმნიან; სინკლინური დადაბლებული ზონები მეზოზოური და მესამეული ქანებისგანაა აგებული. [[რელიეფი]]ს ნაოჭა ფორმები გართულებულია ნასხლეტებით, ადგილობრივი შეცოცებით და გადარეცხვითი მოქმედებით.
ხარობს ხმელთაშუა ზღვის ბუჩქოვანი მცენარეულობა. ჩრდილოეთ-დასავლეთში წიწვოვანი და მუხის ტყეებია. არის რკინის მადნის საბადო.
| |||