ვიკიპედია

ვალტერ კრისტალერი: განსხვავება გადახედვებს შორის

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
[შეუმოწმებელი ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
← წინა ცვლილებაშემდეგი ცვლილება →
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
ვიზუალურივიკიტექსტი
მ clean up, replaced: კონცეპცია → კონცეფცია using AWB
ხაზი 2:
 
== ცხოვრება და ღვაწლი ==
კრისტალერი სწავლობდა [[სახალხო მეურნეობა]]სა და [[გეოგრაფია]]ს. მან პირველმა შემოიტანა [[გეოგრაფია|გეოგრაფიაში]] კვანტიტატური და სტატისტიკური მეთოდები. კრისტალერის [[მეცნიერება|სამეცნიერო]] მოღვაწეობის მთავარი თემები იყო [[აგრარული გეოგრაფია]] და [[ქალაქის დაგეგმარება]] სამხრეთ [[გერმანია|გერმანიაში]].
 
[[1933]] წელს თავის უმთავრეს ნაშრომში ''„ცენტრალური გეოგრაფიული პუნქტები გერმანიის სამხრეთში“'' მან განავითარა [[ცენტრალურ (გეოგრაფიულ) ადგილთა სისტემა]], რომელიც [[სამხარეო დაგეგმარება]]ში დღესაც გამოიყენება. [[1933]] წლამდე ვალტერ კრისტალერი [[იდეა|იდეურად]] [[გერმანიის კომუნისტური პარტია|გერმანიის კომუნისტურ პარტიასთან]] (KPD - ''კა-პე-დე'') იდგა ახლოს, რის გამოც მას მოუწია [[საფრანგეთი|საფრანგეთისთვის]] შეეფარებინა თავი.
 
[[1934]] წელს კი გავლენიანი სამეგობროს წყალობით მან სტიპენდია მიიღო და დაბრუნდა გერმანიაში, 1938 წელს კი [[ფრაიბურგის უნივერსიტეტი|ფრაიბურგის უნივერსიტეტში]] სამეცნიერო ნაშრომი დაიცვა და [[1937]]-დან 1940-წლამდე მუშაობდა კომუნალურ მეცნიერებათა ინსტიტუტში ასისტენტად [[თეოდორ მაუნცი|თეოდორ მაუნცთან]], რომელმაც ძირითადი კანონის ცნობილი კომენტარი შეთხზა.
ხაზი 12:
ვალტერ კრისტალერი მეცნიერი იყო და ცდილობდა მისი იდეა ცენტრალურ ადგილთა მოდელისა ხორცშეხმულიყო (მათ შორის) [[პოლიტიკა|პოლიტიკის]] დახმარებით უწოდებდა რა მას სამხარეო დაგეგმარების ''ფიურერისეული პრინციპს''. ცენტრალურ ადგილთა მოდელის მიხედვით კი გეოგრაფიული პუნქტები იერარქიულად, უზრუნველყოფადობის მიხედვით უნდა დახარისხებულიყო. [[ობერცენტრი|ობერცენტრებს]] ირგვლივ [[მითელცენტრი|მითელცენტრების]] წრე უნდა ჰქონოდა გარშემორტყმული, ხოლო მითელცენტრები კი თავის მხრივ [[უნთერცენტრი|უნთერცენტრების]] წრით უნდა ყოფილიყო მოცული.
 
[[1945]] წელს, ვალტერ კრისტალერი როგორც თავისუფლად მოღვაწე გეოგრაფი [[გერმანიის კომუნისტური პარტია|გერმანიის კომუნისტური პარტიის]] (KPD - ''კა-პე-დე'') წევრი გახდა, ხოლო მოგვიანებით მან [[გერმანიის სოციალ-დემოკრატიული პარტია|გერმანიის სოციალ-დემოკრატიულ პარტიაში]] (SPD - ''ეს-პე-დე'') გადაინაცვლა, [[1950]] წელს კი [[ემილ მაიენი|ემილ მაიენთან]] ერთად დააარსა [[გერმანიის გამოყენებითი გეოგრაფიის კავშირი]] (DVAG - ''დე-ფაუ-ა-გე'').
 
[[1945]] წლის შემდეგ ვალტერ კრისტალერმა განავითარა სივრცითი დაგეგმარების კონცეფციები [[კომუნიზმი|კომუნისტური]] რეჟიმისათვის პოლონეთში. ცენტრალურ ადგილთა მოდელი იქცა სივრცით დაგეგმარებაში გერმანიის აღმშენებლობის საფუძვლად [[მეორე მსოფლიო ომი|მეორე მსოფლიო ომის]] შემდგომ, ყოველივეს კი კოორდინაციას უწევდა ქვეყანათმცოდნეობისა და სივრცითი დაგეგმარების ფედერალური უწყება, რომელსაც 60-იან წლებამდე მაინენი უდგა სათავეში.
 
ვალტერ კრისტალერის მიერ [[XX საუკუნე|XX საუკუნის]] 30–იან წლებში განვითარებულ იდეას ცენტრალური ადგილების შესახებ, რომ '''საერთო [[ლანდშაფტი|ლანდშაფტში]] დასახლებები სივრცობრივ–ფუნქციონალური თვალსაზრისით იერარქიულ საფეხურებს ქმნიან და მჭიდრო კავშირში არიან ერთმანეთთან''', დიდი რეზონანსი მოყვა სპეციალისტთა შორის. დასახლების ცენტრულობის დასადასტურებლად 9 ფუნქციონალური სფერო შეირჩა. ეს სფეროები ე.წ. კონგესციური პრინციპით უკავშირდებიან ადგილებს და ურთიერთფუნქციონირებენ. [[ისტორიკოსი|ისტორიკოსები]] კრისტალერის ამ თეზას [[1950]]–იანი წლებიდან მიუბრუნდნენ და დისკუსია გააჩაღეს გვიანი შუა საუკუნეებისა და [[ისტორია|ახალი ისტორიის]] კონტექსტში. [[1973]] წელს დ. დანეკემ სცადა ეს კონცეპციაკონცეფცია შუასაუკუნეების უფრო ადრინდელ მონაკვეთებზეც მოერგო.
 
ამ მეცნიერის პრობლემატური წარსულის მიუხედავად [[გერმანიის გამოყენებითი გეოგრაფიის კავშირი|გერმანიის გამოყენებითი გეოგრაფიის კავშირმა]] (DVAG - ''დე-ჶაუ-ა-გე'') [[1996]] წლიდან ვალტერ კრისტალერის პრიზი ახალბედა [[გეოგრაფია|გეოგრაფოსთათვის]] დააწესა.
ხაზი 28:
* ''Beiträge zu einer Geographie des Fremdenverkehrs''. In: ''Erdkunde'', Jg. 9, 1955, S.1-19.
* ''Die Hierarchie der Städte''. In: Knut Norborg (Hrsg.): ''Proceedings of the IGU Symposium in Urban Geography, Lund, 1960'', Nr. 24, 1962, S.3-11. (Lund Studies in Geography, Ser.B, Human Geography)
* mit Hans-Richard Fischer: ''Unsere Erde''. Stuttgarter Hausbücherei, Stuttgart 1958.
 
: ინგლისურ ენაზე
ხაზი 42:
 
== იხილეთ აგრეთვე ==
 
 
: [[ცენტრალურ ადგილთა სისტემა]]
Line 51 ⟶ 50:
: [[დოპელცენტრი]]
: [[(გეოგრაფიული ადგილის) მნიშვნელობითი დატვირთვა]]
: [[გერმანიის გამოყენებითი გეოგრაფიის კავშირი (DVAG) |გერმანიის გამოყენებითი გეოგრაფიის კავშირი]]
: [[ეკონომიკური გეოგრაფია]]
: [[სამხარეო დაგეგმარება]]
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ვალტერ_კრისტალერი“-დან