წიწვოვნები: განსხვავება გადახედვებს შორის

'''წიწვოვნები''' ({{lang-la|Pinophyta, Coniferophyta}}) — უმაღლესი [[მცენარეები]]ს განყოფილება, რომლებიც გაერთიანებულნი არიან [[შიშველთესლოვნები|შიშველთესლოვანთა]] ზეგანყოფილებაში. მოიცავს მხოლოდ ერთ კლასს — წიწვოვნებს ({{lang-la|Pinopsida}}), მცენარეებსრომელიც ოთხ რიგს აერთიანებს, თუმცა მხოლოდ ერთი — [[ფიჭვისნაირნი]] არ არის გადაშენებული. ფიჭვისნაირები 8 ოჯახს და 55 გვარსა და 600-მდე სახეობას აერთიანებს, მათ შორის .ყველაზე ძირითადადცნობილი გავრცელებულია ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში.გვარებია: [[ჩრდილოეთ ამერიკაფიჭვი]]სა და, [[ევრაზიანაძვი]]ში, [[ფიჭვისოჭი]], [[ნაძვიურთხელი]], ლარიქსები(უთხოვარი), სოჭები ვრცელ წიწვოვან მასივებს ქმნიან. ჩვენში გავრცელებულია ნაძვი[[ღვია]], სოჭი[[კედარი]], ფიჭვი[[ლარიქსი]], წიწვოვნების რიგი იყოფა 10 ოჯახად: Lebachiaceae, Voltziaceae, Cheirolepidiaceae, Araucariaceae, Podocarpaceae, Cephalotaxaceae, Taxaceae, Pinaceae, Taxodiaceae, Cupressaceae[[კვიპაროსი]].

წიწვოვნები დედამიწაზე გამოჩნდნენ პალეოზოური ერის ქვანახშირის პერიოდში. მათი გადაშენებული ოჯახის –— ლებახიასებრთა (Lebachiaceae) პრიმიტიული წარმომადგენლების გაქვავებული მერქნის, გირჩების, თესლის, ტოტების და ფოთლების ანაბეჭდები უმთავრესად ჩრდილოეთ ნახევარსფეროდანაა ცნობილი. უძველესი გვარები – სექვოია და ტაქსოდიუმები ჩრდილოეთ ამერიკაში, ხოლოკრიპტომერია და მეტასექვოია – სამხრეთ-აღმოსავლეთ აზიაში, აგატისები – ახალ ზელანდიაში, არაუკარიები – ავსტრალიასა და ჩინეთში გვხვდება. გამყინვარების პერიოდში წიწვოვნებმა დიდი დანაკლისი განიცადეს როგორც შემადგენლობის, ისე გავრცელების მხრივ. გადარჩენილები შემორჩნენ სამხრეთში, სადაც მათთვის ხელსაყრელი პირობები იყო.

განსაკუთრებით დაზარალდნენ წიწვოვნები ევრაზიაში, მთების განედური განლაგების გამო. მთებიდან (ალპები, კავკასიონი, კარპა-ტები) ისინი სამხრეთში მოხვდნენ, სითბოსმოყვარული ფორმები ამოწყდნენ მთელს ევრაზიაში, გარდა აღმოსავლეთ აზიისა. აღმოსავლეთ აზიაში არ მომხდარა გამყინვარება და მთათაწარმომქმნელი პროცესები, ამიტომ ამ მხარეების ფლორა თანდათან ეგუებოდა არახელსაყრელ კლიმატს. გამყინვარების შემდეგ წიწვოვნებმა მეორეულად დაიწყეს გავრცელება ევროპაში – უკანდახეული მყინვარების კვალდაკვალ. ასევე მოხდა ჩრდილოეთ ამერიკის წყნარი და ატლანტის ოკეანეები სანაპიროების გასწვრივ. ამით აიხსნება ის, რომ ჩრდილოეთ ამერიკაში შემორჩენილია ისეთი სითბოსმოყვარული წიწვოვნები, როგორიცაა სექვოიადენდრონი, სექვოია, ტაქსოდიუმი, ცუგა და სხვები. აღსანიშნავია მარადმწვანე სექვოია (Sequoia sempervirens). იზრდება კალიფორნიის სანაპიროებზე და ორეოგენის სამხრეთ-დასავლეთით. მისი სიმაღლე 117 მ-ია, დიამეტრი 11 მ. მესამეულ პერიოდში ისინი ფართოდ იყვნენ გავრცელებული ევროპაში და ამჟამად მხოლოდ ნამარხების სახით არიან ცნობილნი. სახეობრივი მრავალფეროვნებით გამოირჩევა ფიჭვი (Pinus). ჩვენთან მისი რამდენიმე სახეობაა გავრცელებული: კოხის ფიჭვი (Pinus kochiana), ელდარის ფიჭვი (Pinus eldarica), ბიჭვინთის ფიჭვი (Pinus pithyusa). ბოლო ორი სახეობა ენდემია. წიწვოვნები გაჩნდნენ დაახლოებით 290 მლნ წლის წინ.