ლადოგის ტბა: განსხვავება გადახედვებს შორის
| [შემოწმებული ვერსია] | [შემოწმებული ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 30:
'''ლადოგის ტბა''' ({{lang-ru|Ладожское озеро}}) — [[ტბა]] [[რუსეთი]]ს [[ევროპა|ევროპულ]] ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში. [[ლენინგრადის ოლქი|ლენინგრადის ოლქში]]. უდიდესია ევროპაში ფართობით 17 700 კმ² (კუნძულებიანად 18.135 კმ²), სიგრძე 219 კმ, საშუალო სიგანე 83 მ, საშუალო სიღრმე 51 მ, მაქსიმალური 230 მ; წყლის მოცულობა 908 კმ<sup>3</sup>. აუზის ფართობი 276 ათასი კმ². ლადოგის ტბის ქვაბული ტექტონიკური წარმოშობისაა და გარდაქმნილია მყინვარების მიერ. ჩრდილოეთ ნაპირი მაღალი, კლდოვანი, შეჭრილ-შემოჭრილია და დაფარულია ტყით; სამხრეთი — დაბალი და სუსტად დანაწევრებული. ლადოგის ტბაში 660-მდე [[კუნძული]]ა, დიდი კუნძულებია: [[რისკალანსარი]], [[მანტსინსარი]], [[კილპოლა]], [[ტულოლანსარი]], [[ვალაამი]]. ტბაში ჩადის მდინარეები: [[ვოლხოვი]], [[სვირი]], [[ვუოქსა]]. გამოდის მდინარე [[ნევა]]. წყლის დონის რყევა წლის განმავლობაში საშუალოდ 0,8 მ-ია, უდიდესი - 3 მ-მდე ([[ივნისი|ივნისსა]] და [[ნოემბერი|ნოემბერში]]). ღელვის დროს [[ტალღები]]ს სიმაღლე 3 მეტრს აღემატება. შემოდგომაზე ხშირია [[შტორმი]]. იცის სეიშები. დინებები ქარისმიერია.
ლადოგის ტბის ზედაპირზე წყლის ტემპერატურა [[აგვისტო]]ში დაახლოებით 16 °C, მაქსიმალური 25 °C-მდე. ფსკერისპირა წყლის ფენის ტემპერატურა ზამთარში 2-დან 2,5 °C-მდეა, ზაფხულობით 4-5 °C. სანაპირო და ყურეები იყინება დეკემბრის დასაწყისში. ცენტრალური ნაწილი კიიანვარ-თებერვალში. ყინულის საშუალო სისქე 50-60 სმ-ს უდრის, უდიდესი 90-100 სმ. ყინულძვრა ტბის ცენტრალურ ნაწილში მარტში და აპრილის დასაწყისშია. წყლის საშუალო გამჭირვალობა ცენტრალურ ნაწილში 4,5 მ, უდიდესი - 8 - 10 მ. წყალი მტკნარია. ტბა მდიდარია თევზით: [[ორაგული]], [[კალმახი]], [[სიგი]], [[ჭაფალა]], [[ფარგა]], [[კაპარჭინა (თევზი)|კაპარჭინა]], [[ქორჭილა]], [[თართი]] და სხვა. გვხვდება [[სელაპი]]ც.
ლადოგის ტბა სანაოსნოა და [[ვოლგა]]-[[ბალტიის ზღვა|ბალტიის]] გზის ნაწილია. სამხრეთ სანაპიროს გასწვრივ მდინარე სვირიდან [[ნევა]]მდე გაყვანილია სანაოსნო შემომვლები არხი. ტბის ნაპირებზეა ქალაქები: [[პრიოზიორსკი]], [[პეტროკრეპოსტი]], [[ნოვაია-ლადოგა]], [[სორტავალა]]. ძველად ტბას '''ნევო''' ეწოდებოდა. [[XIII საუკუნე]]ში დაარქვეს ძველი რუსული ქალაქის ლადოგის ([[IX საუკუნე|IX ს]].) სახელი.
| |||