გამყინვარების პერიოდი: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 3:
'''გამყინვარების პერიოდი''' — [[დედამიწა|დედამიწის]] გეოლოგიური ისტორიის ხანგრძლივი ეტაპი, რომლის ფარგლებში მრავალგზის ვითარდებოდა დროის ძალზე ცივი პერიოდები (გამყინვარება), რომელსაც თან სდევდა მსხვილი კონტინენტური გამყინვარება; ამ უკანასკნელს ენაცვლებოდა დროის ისეთი მონაკვეთები, სადაც ფიქსირდებოდა გამყინვარებათშორისი ეპოქები, რომელსაც მოჰყვა კონტინენტური გამყინვარების მნიშვნელოვანწილად გალღობა. ამ პერიოდს მყინვარული ეპოქა ეწოდება. მყინვარული ეპოქა არის დედამიწის ისტორიის დროის მონაკვეთი, როდესაც [[ჰავა|ჰავის]] საერთო შეფარდებითი აცივების ფონზე ერთმანეთს ენაცვლებოდნენ ძალზე ცივი, მყინვარული და შედარებით თბილი, გამყინვარებათშორისი დროის მონაკვეთები.
 
მსხვილი გამყინვარება იწყება 450 მლნ. წლის წინ, გვიანდელ ორდოვიციულში, სადაც სამხრეთ პოლუსი იმყოფებოდა თანამედროვე [[საჰარა|საჰარის ტერიტორიაზე]]. აქვე განვითარდა დიდი სისქის გამყინვარება, რომლის მყინვართა ფარები სისქეში 2 კმ-ს აღწევდნენ. გამყინვარება საგრძნობლად ასიმეტრიული იყო და მოიცავდა [[სამხრეთი ნახევაესფერონახევარსფერო|სამხრეთ ნახევარსფეროს]] დიდ ტერიტორიას.
 
პლიოცენის[[პლიოცენი]]ს დასაწყისში (5 მლნ. წლის წინ) დაიწყო დათბობა, რომელმაც გამოიწვია [[ანტარქტიდა|ანტარქტიდის]] ყინულოვანი ფარისა და [[ჩრდილოეთი ნახევარსფერო|ჩრდილოეთ ნახევარსფეროს]] მთის მყინვარების დნობა. დაახლოებით 3,3 და 3,2 მლნ. წლის წინ დაიწყო ახალი გლობალური აცივება, რომელიც ხასიათდებოდა [[კლიმატი]]ს არასტაბილური მკვეთრი ზრდით. ძლიერ აცივებას მოყვა [[ჩრდილოეთი ნახევარსფერო|ჩრდილოეთ ნახევარსფეროში]] მყინვარული საფრების გაჩენა. ამ მომენტისათვის მიმდინარეობს ოკეანის დონის ვარდნა, რასაც მოჰყვება [[ხმელეთი]]ს მნიშვნელოვანი უბნების გაშიშვლება.
 
პლიოცენის დაწყებამდე ჩრდილოეთის[[ჩრდილოეთი ნახევარსფერო|ჩრდილოეთ ნახევარსფერო]] [[ყინული]]თ დაუფარავი რჩებოდა, თუმცა შემდეგ გამყინვარება მაინც დაიწყო, ჯერ ლოკალურად [[ალასკა (შტატი)|ალასკაზე]], შემდგომ პლიოცენში დაიწყო [[არქტიკა|არქტიკის გამყინვარება]].
 
პლეისტოცენში [[დედამიწა]] გამყინვარების ფაზაში უკვე შესული იყო. პლეისტოცენში დამახასიათებელია მყინვარული პერიოდის თანმიმდევრულად შედარებით თბილ გამყინვარებათშორისით შეცვლა. პლეისტოცენი შედგება გამყინვარების ოთხი პერიოდისაგან, რომელთაგან პირველი და მნიშვნელოვანია [[გიუნცური ეპოქა|გიუნცური გამყინვარება]] (1,2-1,0 მლნ. წლის წინ).