'''ლულუბეელები''' — [[ზაგროსის მთიანეთი|ზაგროსის მთიანეთში]] ასურეთის[[ასურეთი]]ს აღმოსავლეთით [[ძვ. წ. III ათასწლეულისათასწლეული]]ს შუა ხანებიდან [[ძვ. წ. I ათასწლეულისათასწლეული]]ს შუა ხანებამდე ცხოვრობდნენ და პოლიტიკურ ასპარეზზე აქტიურად ჩანდნენ ლულუბეელები. ამ ხალხისლულუბეელების ისტორიის ძირითადი წყარო ბაბილონური და ასურული წარწერებია, სადაც 2000 წლის მანძილზე მრავალი ცნობა არსებობს მათ შესახებ. ლულუბეელები ნახსენები არიან ხეთურ და [[ურარტუ|ურარტულ]] წყაროებშიც. ასურულ წყაროებში ლულუბი-ისლულუბის სინონიმად ჩნდება ზამუა„ზამუას ქვეყანა“. ასურეთის მეფე [[სარგონ II]] (ძვ. წ. 722 - ძვ. წ. 705) აღნიშნავს, რომ ლულუბის ქვეყანას ზამუას ქვეყანას ეძახიანოეძახიან. დადგენილია, რომ ამ ხალხის ადგილობრივი სახელწოდებაა ლულუბეელები. ზამუაც ასევე ადგილობრივი სახელია. გვიანი ასურული წარწერები ურმიის ტბას ზამუას ქვეყნის ზღვად მოიხსენიებს. ლულუბეელების ვრცელი ტერიტორია ესაზღვრებოდა [[ბაბილონბაბილონი|ბაბილონს]]ს, [[ასურეთასურეთი|ასურეთს]]ს, [[ელამელამი|ელამს]]ს, [[მითანმითანი|მითანს]]ს, [[ურარტუ]]ს, [[მანა]]ს. მეცნიერებმადაადგინეს, რომ ისინი არც [[სემიტები]] არიან და არც [[ინდოევროპელები]]. მათი ენა მიეკუთვნება ანშანის ელამურ-ზაგროსულ ჯგუფს და სიახლოვეს ავლენს [[ქართულ ენა]]სთან როგორც ფონეტიკურად, ისე სინტაქსურად და მორფოლოგიურად.
