ალაზნის ვაკე: განსხვავება გადახედვებს შორის

[შემოწმებული ვერსია][შემოწმებული ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
დაემატა ახალი ცნობები
No edit summary
ხაზი 10:
ალაზნის ვაკის [[ფიზიკური გეოგრაფია|ფიზიკურ-გეოგრაფიული]] ერთეულის თავისებურება მდგომარეობს პირველ რიგში, მის [[რელიეფი|რელიეფში]], რომელიც კონტინენტური [[გეოსინკლინი]]ს ტიპობრივ თვისებებს ატარებს. [[მთა|მთებით]] თითქმის ყოველმხრივ შემოზღუდული ამ უზარმაზარი გრძელი ტაფობის ჰავაც არსებითად განსხვავდება მის ირგვლივ მდებარე სივრცეების [[არიდული ჰავა|არიდული ჰავისაგან]] განესტიანების მეტი სიუხვით. [[აღმოსავლეთი საქართველო|აღმოსავლეთ საქართველოში]] და მთლიანად აღმოსავლეთ ამიერკავკასიაში არსად სხვაგან ესოდენ ნაზი, რბილი [[ჰავა]] არ გვხვდება. აქედან გამომდინარეობს ბარის მცენარეულობის ისეთი სიმდიდრე, როგორიც უცხოა აღმოსავლეთ ამიერკავკასიის სხვა ნაწილებისათვის, — ტყის არსებობა [[მდინარე]]ებისაგან დაშორებით, [[ზღვის დონე|ზღვის დონიდან]] სულ 300-500 მ სიმაღლეზე. ეს ბუნებრივი თავისებურება [[კახეთი]]ს სახალხო მეურნეობის დოვლათიანობის მტკიცე საფუძველია, — წარმტაცია მისი სანახაობა [[გომბორის ქედი]]ს კალთებიდან.
 
გეოლოგიური თვალსაზრისით ალაზნის ვაკე საქართველოს[[საქართველო]]ს ტერიტორიის ფრიად თავისებური [[ტექტონიკა|ტექტონიკური]] ერთეულია. წარმოადგენს ინტენსიური დაძირვის ზონას - ცოცხალ კონტინენტურ [[გეოსინკლინი|გეოსინკლინს]], რომელიც ნალექების დაგროვების სტადიაში იმყოფება. ამ გეოსინკლინის ფორმირება პლიოცენდან[[პლიოცენი]]დან დაიწყო; შუა და ზედა პლიოცენის მიჯნაზე ალაზნის ვაკის ადგილას [[კავკასიონი|კავკასიონის მთისწინეთი]] იყო, რაც მტკიცდება ივრის ზეგანზე არსებული ეგრეთ წოდებული პროდუქტული (შუაპლიოცენური) წყების [[მინერალოგია|მინერალოგიური შედგენილობით ივრის ზეგანზე]]. ზედა პლიოცენიდან მიმდინარეობს ალაზან-აგრიჩაის დეპრესიის ევოლუციის პროცესი. დაძირვა თანადროულ ეპოქაშიც გრძელდება, - ეს მტკიცდება მთელი რიგი [[სტრატიგრაფია (გეოლოგია)|სტრატიგრაფიული]] და [[გეომორფოლოგია|გეომორფოლოგიური]] ფაქტებით - დამარხული ნიადაგური და კულტურული ჰორიზონტების შემცველი უხეშნგრეული სქელი [[წყება (გეოლოგია)|წყების]] არსებობით, რაც [[ჭაბურღილი|ჭაბურღილებითაა]] დადგენილი; კავკასიონიდან[[კავკასიონი]]დან და [[გომბორის ქედიდანქედი]]დან ჩამომავალი მდინარეების[[მდინარე]]ების მძლავრი [[გამოზიდვის კონუსი|გამოზიდვის კონუსების]] დეფრომაციის ნიშნებით და სხვ.
 
ვაკეზე ჩრდილოეთიდან მიბჯენილი [[კავკასიონი|კავკასიონის მთისწინეთი]] აგებულია ალპინოტიპურად დანაოჭებული ზედა იურული და ცარცული ნალექებით და წარმოადგენს დაძირული ზონის ნაშთს, მოსხეპილს რამდენადმე ალმაცერად გამავალი [[რღვევა|რღვევის]] სიბრტყით. კავკასიონის ნაგებობა აქ განიცდის სამხრეთ-დასავლეთისაკენ წამოცოცებას აზერბაიჯანის[[აზერბაიჯანი]]ს ტექტონიკური ბელტის კიდურ ნაწილზე.
 
[[კახეთი]] და მასთან მოსაზღვრე შირვანი კავკასიონის სამხრეთი ფერდობის მთისწინა ზოლის ერთადერთი ისეთი ნაწილია, რომელიც აგებულია არა მესამეული, არამდე [[მეზოზოური ჯგუფი|მეზოზოური]] ფორმაციებით, და სადაც ბორცვნალი ზოლი ძლიერ შევიწროებული და ალაგ-ალაგ მთლიანად მოგლეჯილიც არისმოგლეჯილია. ამიტომ ბორცვნალი ზონა, რომელიც ალაზნის ვაკის ჩრდილოეთ-აღმოსავლეთ კიდეს გაუყვება, განირჩევა [[ოროგრაფია|ოროგრაფიული]] წყობის სიმარტივით.
 
კავკასიონის ამ მთისწინა ზოლში აბსოლუტური სიმაღლეები 500-800 მ აღწევს. ზოლი გაკვეთილია კავკასიონიდან და მისი ტოტებიდან ჩამომავალი მდინარეების[[მდინარე]]ების, მათ შორის სტორის[[სტორი]]ს, [[ლოპოტა|ლოპოტის]], [[დიდხევი (მდინარე)|დიდხევის]], ჩელთის[[ჩელთი]]ს, [[დურუჯი (მდინარე)|დურუჯის]], ავანისხევის[[ავანისხევი]]ს, [[ლაგოდეხისწყალი|ლაგოდეხისწყლის]] ხეობებით. ამ ხეობათა გვერდები მთისწინეთის ფარგლებში ჩვეულებრივ მკაფიოდ არის [[ტერასები (გეოლოგია)|ტერასირებული]]. ალაგ-ალაგ გვხვდება ოროგრაფიული ელემენტები, რომლებიც ართულებენ მთისიწნეთის საერთო მარტივ სტრუქტურას[[სტრუქტურა]]ს.
 
კავკასიონის ამ მთისწინა ზოლში აბსოლუტური სიმაღლეები 500-800 მ აღწევს. ზოლი გაკვეთილია კავკასიონიდან და მისი ტოტებიდან ჩამომავალი მდინარეების, მათ შორის სტორის, ლოპოტის, დიდხევის, ჩელთის, დურუჯის, ავანისხევის, ლაგოდეხისწყლის ხეობებით. ამ ხეობათა გვერდები მთისწინეთის ფარგლებში ჩვეულებრივ მკაფიოდ არის ტერასირებული. ალაგ-ალაგ გვხვდება ოროგრაფიული ელემენტები, რომლებიც ართულებენ მთისიწნეთის საერთო მარტივ სტრუქტურას.
 
==ლიტერატურა==
მოძიებულია „https://ka.wikipedia.org/wiki/ალაზნის_ვაკე“-დან