კარლ როჯერსი: განსხვავება გადახედვებს შორის
[შეუმოწმებელი ვერსია] | [შეუმოწმებელი ვერსია] |
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary |
No edit summary |
||
ხაზი 1:
{{ვიკი
▲ კარლ როჯერსი ( დ. 8 იანვარი, 1902. გ. 4 თებერვალი, 1987 ) იყო 1950-იანი, 1960-იანი, 1970-იანი წლების ჰუმანისტი თეორიტიკოსი. მან ამერიკულ ფსიქოლოგიას უფრო ოპტიმისტური და თვითმადეტერმინირებული ხედვა შესთავაზა. იგი ამტკიცებდა, რომ ადამიანები უფრო მაღალი მიზნებით არიან მოტივირებულნი, რაც მათ განასხვავებს სხვა ცხოველებისგან. ჰუმანისტური პოზოციიდან უპირველესი მოტივატორი საკუთარი თავის აქტუალიზაციისკენ და სრულყოფისკენ სწრაფვაა.
▲ კარლ როჯერსი პირდაპირ არ მისულა ფსიქოლოგიაში, თუმცა მან მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა როგორც ფსიქოლოგიასა და ფსიქიატრიაზე, ისე განათლებაზე.მან შექმნა კლიენტზე ცენტრირებული თერაპია და პიროვნებაზე ცენტრირებული თეორია, იყო შეხვედრების ჯგუფების შექმნის ინიციატორი, ჰუმანისტური ფსიქოლოგიის ერთ-ერთი დამაარსებელი; ასევე, იყო წამყვანი ფიგურა, რომელიც პიროვნებაზე ცენტრირებულ ჯგუფებში ერთა შორის პოლიტიკური კონფლიქტების მოგვარებაზე მუშაობდა.
▲ საინტერესოა, რომ კარლ როჯერსი ათ წელიწადზე მეტხანს ეწეოდა ფსიქოთერაპიას მანამ, სანამ აღმოაჩენდა და ამის შემთხვევა არ მიეცემოდა, რომ პსიქოლოგიისთვის ახალი მიდგომის შეთავაზება შეეძლო. ასეთ შემთხვევად 1940 წლის მინესოტას უნივერსიტეტში კონსულტირების პროგრამაში ფსიქოთერაპიის პროცესის შესახებ სასაუბროდ მიიწვიეს. მან გადაწყვიტა, თავისი მოხსენებისთვის " პსიქოთერაპიის უახლესი ცნებები " დაერქმია, რომელსჰიც გააკრიტიკა პსიქოთერაპიის ტრადიციული მეთოდები და ძველმოდური/მოდიდან გასული უწოდა.
▲ როჯერსმა თავის პირველ წიგნში " პრობლემური ბავშვის კლინიკური მოვლა " (1939) პიროვნებაზე ცენტრირებული იდეები წამოაყენა, რაც კლიენტის მიმართ თერაპევტის ქმედებების მნიშვნელობას შეეხებოდა. როჯერსისთვის კარგ ფსიქოლოგს შემდეგი თვისებები უნდა ჰქონოდა: ობიექტურობა, ინდივიდის პატივისცემა, საკუთარი თავის გაგება და, ბოლოს, ფსიქოლოგიური ცოდნა.
▲ აუცილებლად უნდა აღინიშნოს, რომ სწორედ როჯერსმა დანერგა თერაპიულ ურთიერთობაში ახალი ტერმინოლოგია.
1. ყველა ინდივიდი (ორგანიზმი) უწყვეტად ცვალებას გამოცდილების სამყაროში (ფენომენურ ველში) ცხოვრობს, რომლის ცენტრსაც თავად წარმოადგენენ;
2. ორგანიზმი ისე რეაგირებს ველზე,როგორც აღიქვამს და განიცდის მას. ეს პერცეპტუალური ველი არის მისი "რეალობა"
Line 32 ⟶ 31:
19. თუ ინდივიდი საკუთარი ორგანული გამოცდილებების უმრავლესობას აღიქვამს და იღებს მე-ს სტრუქტურაში, ის აღმოაჩენს, რომ ახდენს არსებულ ღირებულებათა სისტემის ჩანაცვლებას. ამას დამახინჯებულად სიმბოლიზირებულ ინტროექციაზე დაყრდნობით აკეთებს. ეს მიმდინარე ორგანიზმული პროცესია.
=====
როჯერსმა სწავლა სასოფლო-სამეურნეო მეცნიერებების შესწავლის მიზნით ვისკონსინის უნივერსიტეტში განაგრძო.ხანგრძლივი პერიოდის შემდეგ როჯერსმა უნივერსიტეტი ისტორიის განხრით დაამთავრა. 1922 წელს ჩინეთში გაემგზავრა, პეკინში მსოფლიო სტუდენტური ქრისტიანული ფედერაციის ყრილობაზე დასასწრებად, შემდეგ კი ენის შესწავლის მიზნით, დასავლეთ ჩინეთსა და აზიის სხვა ქვეყნებში იმოგზაურა. ამ პერიოდში, 1924 წელს , როჯერსი ჰელენ ელიოტზე დაქორწინდა. წყვილი ნიუ იორკში გადავიდა საცხოვრებლად.როჯერსმა ისევ შეიცვალა ინტერესები და სასულიერო განათლებისკენ გადაიხარა.მან სწავლის გაგრძელება ნიუ იორკის თეოლოგიურ სემინარიაში გადაწყვიტა.ამის შემდეგ მან კოლუმბიის უნივერსიტეტში ჩააბარა პედაგოგიურ კოლეჯშუ დოქტორანტურაში.▼
ფსიქოლოგიის სწავლის შემდგომ წლებში როჯერსი გაეცნო ორ მიდგომას. ფსიქოდინამიკურსა და ბიჰევიორისტულს. შემდეგ როჯერსმა კლინიკური პრაქტიკა ბავშვთა აღზრდის ცენტრში გაიარა, სადაც ადამიანები შესწავლისადმი ფსიქოდინამიკური მიდგომით, არაცნობიერი დინამიკის ინტერპრეტაციით მუშაობდნენ. როჯერსმა პროფესიული ცხოვრება ფსიქოდინამიკურ მიდგომაზე დაყრდნობით დაიწყო, თუმცა მალევე გაუცრუვდა იმედი.▼
▲
როჯერსი 1945 წელს ჩიკაგოს უნივერსიტეტში მიიწვიეს, სადაც საშუალება მიეცა, საკუთარი ფსიქოთერაპევტული ცენტრი ჩამოეყალიბებინა, რომლის დირექტორიც იყო 1957 წლამდე.სწორედ აქ მუშაობის პერიოდში ჩამოაყალიბა მან კლიენტზე ცენტრირებული თერაპია.▼
1951 წელს როჯერსმა გამოაქვეყნა წიგნი " კლიენტზე ცენტრირებული თერაპია ".▼
▲
1957 წელს როჯერსი გადავიდა ვისკონსინის უნივერსიტეტში, მედისონში, სადაც მუშაობდა 1968 წლამდე და ერთდროულად ფსიქიატრიითა და ფსიქოლოგიით იყო დაკავებული.▼
როჯერსი აკრიტიკებდა შემდეგ დებულებებს:▼
▲
▲
1. არ შეიძლება, რომ სტუდენტს ვანდოთ საკუთარი სამეცნიერო და პროფესიული სწავლების პროცესის მართვა;
2. შეფასება - ესაა სწავლება; სწავლება - ესაა შეფასება;
Line 48 ⟶ 54:
5. გამოჩენილი მეცნიერები დამჯერი მოწაფეები იყვნენ;
1963 წელს, როჯერსი ლა ჯოლაში, კალიფორნიაში გადავიდა.
როჯერსი სიცოცხლის ბოლომდე პიროვნების შესწავლის ცენტრში მუშაობდა.▼
როჯერსმა ბევრი ჯილდო და აღიარება მიიღო კოლეგებისგან. ის იყო ამერიკის ფსიქოლოგთა ასოციაციის პრეზიდენტი, ჰქონდა მიღებული ჯილდო " გამოჩენილი წვლილისთვის " და " გამორჩეული პროფესიული წვლილისთვის " . როჯერსის ავტობიოგრაფია დაიბეჭდა " ფსიქოლოგიის ისტორია ავტობიოგრაფიებში ", მეხუთე ტომში.▼
როჯერსის სიკვდილის დღეს მან მიიღო წერილი, რომელშიც იტყობინებოდნენ, რომ ის ნობელის პრემიაზე იყო წარდგენილი. როჯერსი 85 წლის ასაკში გარდაიცვალა 1987 წელს.▼
===== '''იდეური წინამძღვრებები და გავლენები''' =====▼
▲
▲
როჯერსის პიროვნების თეორია მისი საკუთარი კლინიკური გამოცდილებისან დაიბადა.ის აღიარებდა, რომ მისი საკუთარი აზროვნება თავდაპირველად ფროიდისტი ოტო რანკის მაგალითს, რომელიც იმ დროისთვის ჩამოშორდა ტრადიციულ ფსიქოანალიზს. მოგვიანებით როჯერსი თანამშრომლობდა ოტო რანკის მოსწავლესთან ადლერთან. როჯერსმა აღმოაჩინა, რომ ადლერის მუშაობა ბავშვებთან საოცრად განსხვავდებოდა იმ დროისთვის ფართოდ გამოყენებული რთული ფროიდიანული პროცედურებისგან.
Line 59 ⟶ 67:
=====
როჯერსს არ შეუმუშავებია ზრდა-განვითარების თეორია, თუმცა სჯეროდა, რომ ზრდის პოტენციალი ყველა ჩვენგანს აქვს. ორგანიზმის ზრდის ბუნებრივი პროცესი გართულებას, გაფართოებას, ავტონომიის გაძლიერებასა და, ამავე დროს, სოციალიზირებულობის ზრდას, მოკლედ რომ ვთქვათ, თვითაქტუალიზაციას გულისხმობს. მე-კონცეფცია ფენომენური ველის ცალკეულ ნაწილად იქცევა.
აღსანიშნავია, რომ როჯერსს, კლინიკურ გამოცდილებაზე დაყრდნობილი სხვა თეორიტიკოსებისგან განსხვავებით, არ გაუწერია განვითარების მნიშვნელოვანი სტადიების ზუსტი განრიგი, რომლის მეშვეობითაც ხდება ადამიანი განვითარება ახალშობილობიდან მოზრდილობამდე. ამის ნაცვლად, ის ფოკუსირდება იმაზე, თუ როგორ უწყობს ხელს ინდივიდის გარშემომყოფების შეფასება, განსაკუთრებით ბავშვობაში, ორგანიზმის განცდებისა და მე-ს განცდების დისტანცირებას ანუ არაკონგრუენტული მდგომარეობის შექმნას.
=====
როჯერსი გვთავაზობს თეორიას იმის შესახებ რასაც თავად სრულფასოვნად ფუნქციონირებად პიროვნებას უწოდებს. ეს თეორია დეტალურად განიხილავს ჰიპოთეტური პიროვნების თვისებებს, რომელსაც როჯერსი " სრულად აქტუალიზირებული ადამიანის ორგანიზმად " მოოჩნევს. ასეთი პიროვნების უუფრო დეტალურად აღწერილ ბუნებას როჯერსი " კარგ ცხოვრებას " არქმევს. ამრიგად, პიროვნებაზე ცენტრირებულ თეორიაში არა მარტო ფსოქოლოგიური აშლილობისა და პიროვნების მარცხებია აღწერილი, არამედ ადამიანის პოტენციალი და რეალიზაციის გზებიც. პოტენციალზე ასეთი ხაზგასმა მნიშვნელოვანი იყო, რადგან როჯერსს სურდა, თავი აერიდებინა ადამიანის ფუნქციონირების დეფიციტებზე დაფუძნებული მოდელის შექმნისთვის. ამის ნაცვლად, მან შექმნა კონსტრუქციული ზრდისა და ცვლილების პოტენციალზე დაფუძნებული მეთოსი.
Line 73 ⟶ 81:
ცხადია, მხოლოდ მცირე რაოდენობის ინდივიდებს ახასიათებთ ყველა ეს თვისება სრულად. კარგი ცხოვრება იდეალური მდგომარეობა უფროა, ვიდრე რეალურად, ჩვეულებრივ არსებული მდგომარეობა.
=====
როჯერსის თანახმად ფსიქოლოგიური პათოლოგია ნიშნავს, რომ დარღვეულია ურთიერთობა მე-კონცეფციასა და აქტუალურ გამოცდილებას შორის. თუმცა, როჯერსის კვლევათა დიდი ნაწილი მე-კონცეფციასა და იდეალურ მე-ს ურთიერთობას ეძღვნება. ამ კვლევებში მე-სა და იდეალურ მე-ს შორის განსვლის ხარისხი ადაპტაციის მაჩვენებლად გამოიყენებოდა: რაც ნაკლებია განსვლა, მით უკეთესია ადაპტირებულობა.▼
▲
გამოყენებული ლიტერატურა: კარლ როჯერსი - " პიროვნებაზე ცენტრირებული მიდგომა "▼
== ლიტერატურა ==
დალი ფარჯანაძე - " პიროვნების ფსიქოლოგია "
დიმიტრი უზნაძე - " ზოგადი ფსიქოლოგია "
ცეზარ ლომსაძე - " ზოგადი ფსიქოლოგია "
== რესურსები ინტერნეტში
Carl Rogers (Encyclopædia Britannica 220 online).
nrogers.com - Rogers' Biography
Personality Theories - Carl Rogers
|