ნაოჭი (გეოლოგია): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
No edit summary
No edit summary
ხაზი 2:
'''დანაოჭება''' — [[დედამიწის ქერქი|დედამიწის ქერქში]] ფართოდ გავრცელებული ტექტონიკური პროცესი, რომელიც იწვევს დანალექ ქანთა დეფორმაციას და წარმოქმნის სხვადასხვა ზომისა და ფორმის ნაოჭებს. განარჩევენ დანაოჭების ორ ძირითად ტიპს : წყვეტილს (ბაქნურს, გუმბათისებურს) და სრულს (გეოსინკლინურს, ხაზოვანს).
 
=== წყვეტილი დანაოჭება ===
''წყვეტილი დანაოჭება'' წარმოადგენს შრეებრივი ქანების იზოლირებულ მომრგვალებულ ან ოვალურ აზევებას, რომელთაც გუმბათისებრი ფორმა აქვთ. ისინი ერთმანეთისაგან გათიშულია დეპრესიებით, სადაც შრეები დაუნაოჭებელია. ნაოჭებს უმთავრესად სუსტად დამრეცი, ზოგჯერ ფლექსურებით ან რღვევებით გართულებული ფრთები აქვს, რაც ნაოჭს დიდ ამპლიტუდას ანიჭებს. რეგიონის ფარგლებში ყოველ
ცალკეულ ნაოჭს სხვადასხვა მიმართულება და განსხავებული მორფოლოგიური თავისებურებები ახასიათებს. წყვეტილი დანაოჭება ბაქნებზე განვითარებული დანალექი საფრის დანაოჭების მთავარი ტიპია, გვხვდება აგრეთვე მთისწინა (კიდურა) და მთათაშუა როფებში და [[გეოსინკლინი|გეოსინკლინებშიც]].
 
=== სრული დანაოჭება ===
''სრულ დანაოჭებას'' ახასიათებს ხაზოვანი, ძლიერ შეკუმშული, [[დედამიწის ქერქისქერქი]]ს გარკვეულ უბანზე ერთნაირი მიმართების მქონე ანტიკლინური და სინკლინური ურთიერთმონაცვლე ნაოჭები.
 
ნაოჭთა ფრთები, როგორც წესი, ციცაბოა ან ვერტიკალური, ზოგჯერ გადაბრუნებულიც. დიდი ნაოჭები პატარებითაა გართულებული. ნაოჭთა ღერძები დიდ მანძილზე ინარჩუნებს მიმართებას, ფორმები კი ერთ საერთო გეგმას ემორჩილება და ერთობლიობაში ქმნის დიდი მასშტაბის აზევებებსა და დაძირვებს, ე.წ. ანტიკლინორიუმებსა და სინკლინორიუმებს.
Line 19 ⟶ 21:
ამის მიხედვით გამოყოფენ დანაოჭების ციკლებს (მაგ: [[ბაიკალური დანაოჭება]], [[კალედონური დანაოჭება]], [[ჰერცინული დანაოჭება]], [[ალპური დანაოჭება]]).
 
დანაოჭების ყოველ ციკლში ყალიბდებოდა შესაბამისი ასაკის ნაოჭა სისტემები (მაგ : ბაიკალიდები, კალედონიდები, ჰერცინიდები, ალპიდები). დანაოჭების ციკკლიციკლი დაახლოებით ერთდროულია მთელ დედამიწაზე[[დედამიწა]]ზე, მის ფაზისებს კი გამოვლინების დროის მიხედვით სხვადასხვა რეფიონში გარკვეული ინდივიდუალობა ახასიათებს.
დანაოჭების ყოველ ციკლში ყალიბდებოდა შესაბამისი
ასაკის ნაოჭა სისტემები (მაგ : ბაიკალიდები, კალედონიდები, ჰერცინიდები, ალპიდები). დანაოჭების ციკკლი დაახლოებით ერთდროულია მთელ დედამიწაზე, მის ფაზისებს კი გამოვლინების დროის
მიხედვით სხვადასხვა რეფიონში გარკვეული ინდივიდუალობა ახასიათებს.
 
ვარაუდობენ, რომ დანაოჭებას იწვევს [[დედამიწის ქერქი|დედამიწის ქერქში]] მოქმედი ტანგენცური მკუშავი ძალები. ამ ძალების გამომწვევ მიზეზებზე სხვადასხვა შეხედულება არსებობს. [[ტექტონიკა|ტექტონიკური]] დაძაბულობის წარმოქმნა დედამიწის ქერქში, როგორც ჩანს, [[მანტია]]ში მასების გადადგილებას უკავშირდება.
დედამიწის ქერქში, როგორც ჩანს, მანტიაში მასების გადადგილებას უკავშირდება.
 
== ლიტერატურა ==