ტრუბადური (ოპერა): განსხვავება გადახედვებს შორის

[შეუმოწმებელი ვერსია][შეუმოწმებელი ვერსია]
შიგთავსი ამოიშალა შიგთავსი დაემატა
პუნქტუაცია
No edit summary
ხაზი 1:
{{სტილი}}
[[ფაილი:Verdi.jpg|thumb|ჯუზეპე ვერდი]]
'''ტრუბადური''' ({{lang-it|Il trovatore}})  — [[ჯუზეპე ვერდი]]ს 4-მოქმედებიანი ოპერა, დაწერილი [[სალვადორე კამარანო|სალვადორე კამარანოს]] ლიბრეტოზე. პრემიერა [[1853]] წლის 19 იანვარს შედგა [[რომი|რომის]] თეატრ «[[თეატრი აპოლო|აპოლოში]]». «[[ტრავიატა (ოპერა)|ტრავიატასთან]]» და «[[რიგოლეტო (ოპერა)|რიგოლეტოსთან]]» ერთად «ტრუბადური» ვერდის ერთ-ერთ დიდ ნამუშევრად ითვლება, რომელიც [[1850]]-იან წლებში შექმნა.
 
 
== შექმნის ისტორია ==
 
[[File:Gabriella Besanzoni, Giuseppi Verdi, Stride la vampa (Il Trovatore).ogg|left|ტრუბადური, [[ჯუზეპე ვერდი]]ს არია, სტრიდე ლა ვამპას არია]]
ვერდიმ ამ ოპერის დაწერა «[[ლუიზა მილერი (ოპერა)|ლუიზა მილერის]]» დამთავრებისთანავე ჩაიფიქრა. [[1850]] წლის 2 იანვარს გაგზავნილ წერილში, იგი კამარანოს თხოვს, რომ დაწეროს ლიბრეტო ესპანელი დრამატურგის [[ადრიანო გარსია გუტერესა|ადრიანო გარსია გუტერესას]] ([[1813]]―[[1884]]) დრამაზე «[[ტრუბადური (დრამა)|ტრუბადური]]». კამარანოს მაშინვე არ უპასუხია, ვინაიდან მას აწუხებდა სიუჟეტი, რომელსაც ფიქრობდა რომ ცენზურა ამორალურად ჩათვლიდა. ამავე დროს ვერდი [[1851]] წელს ამთავრებს რიგოლეტოზე მუშაობას, კვლავ სთხოვს კამარანოს პასუხს. საბოლოოდ [[1851]] წლის აპრილში კამარანო უგზავნის კომპოზიტორს ლიბრეტოს ერთ ვარიანტს, მაგრამ ვერდის იგი არ მოსწონს. ახალ ტექსტზე მუშაობის დასრულება კამარანომ ვერ მოასწრო, რადგან [[1852]] წლის ზაფხულში იგი გარდაიცვალა და დანატოვარი სამუშაოს შესრულება საკუთარ თავზე პოეტმა ლეონე ბარდარემ აიღო. თავისი მეგობრის, კამარანოს სიკვდილით შეძრწუნებული ვერდი მაინც აგრძელებს ოპერის წერას და მასზე მუშაობას [[1852]] წლის ბოლოს ამთავრებს.
 
Line 56 ⟶ 58:
 
=== მოქმედება მეორე «ბოშა ქალი» ===
'''სურათი პირველი.''' ბოშათა ბანაკი მთებში. აისი. კოცონთან  — ბოშა აზუჩენა და მისი აყვანილი შვილი მანრიკო, რომელიც ეს-ეს არის განიკურნა გრაფთან დუელში მიღებული მძიმე ჭრილობისგან. აზუჩენა სევდიან სიმღერაში იხსენებს დედას, რომელიც სასტიკმა ადამიანებმა კოცონზე დაწვეს. შურისძიების წყურვილით დაბრმავებულმა აზუჩენამ, შეცდომით ცეცხლში გრაფის შვილის მაგიერ, თავისი, საკუთარი შვილი ჩააგდო. გრაფის ვაჟი, მანრიკო, აზუჩენამ ღვიძლი შვილივით გაზარდა. დედამისის სიკვდილი შურისძიების გარეშე დარჩა, მანრიკოს ვალია აღასრულოს იგი. მანრიკოს, მეგობარი რუისი ეუბნება, რომ ლეონორას სურს მონასტერში წავიდეს, რადგან ჰგონია რომ ტრუბადური მოკვდა. მანრიკო ემშვიდობება აზუჩენას და მიიჩქარის ლეონორასკენ.
 
'''სურათი მეორე.''' ღამეა. მოსტერთან მიდის ჯარისკაცთა დანაყოფი გრაფ დი ლუნასა და ფერნანდოს მეთაურობით. მათ სურთ მოიტაცონ ლეონორა, სანამ იგი მონაზვნად აღიკვეცება და როგორც კი იგი სამლოცველოდან გამოდის, გრაფი მივარდება მას, ხოლო გრაფს გზაზე მანრიკო გადაეღობება თავისი მეგობრებით. გრაფის რაზმი მიმოფანტულია და გაქცევით შველიან თავს. ლეონორა, რომელიც თვალებს არ უჯერებს, უვარდება მანრიკოს მკლავებში, რომელსაც აქამდე დაღუპულად თვლიდა.
Line 66 ⟶ 68:
 
=== მოქმედება მეოთხე «სიკვდილით დასჯა» ===
'''სურათი პირველი.''' ციხე-სიმაგრე კასტელორში, ციხის წინ. ბნელი ღამე. ლაბადაში გახვეული რუისი და ლეონორა ჩნდებიან. რუისი ანიშნებს მას ციხის კოშკზე, სადაც იტანჯება გრაფის დამარცხებული ტყვე  — მანრიკო. ლეონორა საყვარლის საშველად თანახმაა გახდეს გრაფის ცოლი, თუ ის შეიწყალებს მანრიკოს. გრაფიც თანახმაა, თუმცა ლეონორა ჩუმად სვამს საწამლავს.
 
'''სურათი მეორე.''' მიწის ქვეშ. მანრიკო ამშვიდებს აზუჩენას. ისინი მიეძალნენ მწარე მოგონებებს განვლილ დღეებზე, თავისუფალ ცხოვრებაზე მთებში. იღება კარი, შემოდის ლეონორა, რომლისგანაც მანრიკო იგებს, რომ შეწყალებულია. ის იხმობს ლეონორას მასთან, მაგრამ იგი პასუხობს რომ უნდა დაბრუნდეს ციხე-სიმაგრეში. მანრიკო ხვდება, რომ თავისუფლება ლეონორამ უღირსი საქციელით იყიდა და წყევლის მას. მანრიკოს სისასტიკით შეურცხყოფილი ლეონორა, არწმუნებს მას საკუთარ უდანაშაულობაში და სთხოვს გაიქცეს. მანრიკო არ იღებს ყურად მის თხოვნას. ლეონორას მიერ მიღებული საწამლავი მოქმედებას იწყებს და გოგონა მკვდარი ეცემა საყვარლის მკლავებში. შემოსული გრაფი თავის ცოლს, ლეონორას მკვდარს ნახავს მტრის მკლავებში. სიცრუით გაცეცხლებული გრაფი უბრძანებს მანრიკო კოცონზე დაწვან, ხოლო თვითონ სასაცილოდ იგდებს ბოშა ქალს, მიჰყავს იზუჩენა ფანჯარასთან და უთითებს მას დასჯილ მანრიკოზე. იზუჩენა წამოიძახებს: «გაიგე ყველაფერი  — ის ძმაა შენი! დედა, შენთვის შურინაძიებია!» და მოცელილი ეცემა მკვდარი.
 
== ბმულები ==