სეუტის ალყა (1790-1791)

სეუტს ალყა
სეუტის ალყა
თარიღი	25 სექტემბერი, 1790 – 14 სექტემბერი, 1791
მდებარეობა	სეუტა, ესპანეთი
შედეგი	ესპანეთის გამარჯვება
მხარეები
ესპანეთი მაროკოს სასულთნო
მეთაურები
დონ ლუის დე ურბინა დონ ხოსე დე ურუტია ალ-იაზიდი
ძალები
12,000 18,000 – 20,000
დანაკარგები
253 მკვდარი 2,000 მკვდარი

სეუტის ალყა (1790–1791) — შეიარაღებული დაპირისპირება ესპანეთის სამეფოსა და მაროკოს სასულთნოს შორის 1790 წლიდან – 1791 წლამდე ესპანეთ-მაროკოს ომის დროს. ქალაქის ალყა იყო ამ კონფლიქტის ცენტრალური ეპიზოდი.

ალყა

25 სექტემბერს მაროკოს არმიამ ქალაქის დაბომბვა დაიწყო. ვინაიდან საზღვაო შეტევა შეუძლებელი იყო, დაბომბვის მიზანი იყო ქალაქის კედლების რღვევა და მასში შეღწევა. ალყაში მოქცეულებმა თავიანთი შტაბი ქალაქის სერალიოში დააარსეს და 14 ქვემეხი დაამონტაჟეს. თუმცა, თავიდან დაბომბვა არ იყო უწყვეტი, რადგან ორ ქვეყანას შორის მიმდინარეობდა სამშვიდობო მოლაპარაკებები.

ალყის დროს ესპანეთის ძალები გადავიდნენ სეუტაში, რათა გაეძლიერებინათ იქ საკუთარი პოზიციები. ამ პოლკების უმეტესობა 1791 წელს ჩავიდა ცეცხლის შეწყვეტისა და საომარი მოქმედებების დაწყების შუალედში. საზღვაო ძალები ასევე იმყოფებოდნენ სეუტაში, რომლებიც უზრუნველყოფდნენ უწყვეტ კომუნიკაციას სეუტასა და ესპანეთს შორის; განსაკუთრებით ეფექტური იყო ანტონიო ბარსელოს მიერ გამოგონილი თოფის კატარღები.

ესპანეთისა და მაროკოს წარმომადგენლების შეხვედრები მონაცვლეობდა სამხედრო დაპირისპირებით 1790 წლის 14 ოქტომბრამდე, სანამ ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმებას მიაღწიეს.

მაროკოს სულთან ალ-იაზიდმა შესთავაზა საომარი მოქმედებების შეჩერება მადრიდში ესპანეთის მთავრობასთან მოლაპარაკების მიზნით. ცეცხლის შეწყვეტა გაგრძელდა 1790 წლის ოქტომბრიდან 1791 წლის 15 აგვისტომდე. ამ მოლაპარაკებების დროს ორმა ქვეყანამ ისარგებლა ცეცხლის შეწყვეტით, რათა მოემარაგებინათ საკუთარი ჯარები და გაეზარდათ საბრძოლო ძალები. მაროკოს სულთანი ცდილობდა მიეღწია სეუტამდე. მზად იყო დაეთმო რამდენიმე მცირე გარნიზონი ან გადაეხადა თანხა მშვიდობის სანაცვლოდ. მეფე კარლოს IV-მ უარი თქვა ამ პირობებზე და ოფიციალურად გამოუცხადა ომი მაროკოს, რითაც კონფლიქტი განაახლა 1791 წლის 15 აგვისტოს.

ალყაში მოქცეულებმა შენიშნეს, რომ ქვემეხებს არ იცავდა დიდი გარნიზონი, არც ქალაქი არ იბომბებოდა და შედეგად, დაგეგმეს აფეთქება 25 აგვისტოს. შეტევა განხორციელდა საზღვაო ფლოტთან ერთად, რომელიც თან ახლდა სახმელეთო ძალებს, რომლებმაც დატოვეს ქალაქი მაროკოს ქვემეხებისთვის მასიური ზიანის მიყენების მიზნით. ამის საპასუხოდ, მაროკოელებმა დაიწყეს ძირითადი შეტევა ქალაქის კედლებზე 30 აგვისტოს, სადაცაც 8000 კაციანი ალყა ქვემეხების თანხლებით წარუმატებლად ცდილობდა ქალაქში შესვლას.

14 სექტემბერს, სულთნის დირექტივების შესაბამისად, შარიფ ალიმ ითხოვა მოლაპარაკება სეუტის გუბერნატორთან. დემორალიზაციის გარდა, მან გაიღო უზარმაზარი ეკონომიკური ხარჯები. ფინანსური დანაკარგები დაკავშირებული იყო ალყასთან და სულთნის ძმების აჯანყებასთან, რომლებიც კამათობდნენ ტახტის მოსაპოვებლად. მაროკოს ჯარებმა დაიწყეს უკან დახევა მომდევნო დღეებში და ქალაქი აღარ იყო დაბომბვის ქვეშ. თუმცა, პოზიციებზე მყოფი არტილერიის დიდი ნაწილი ჯერ კიდევ არ იყო გაყვანილი. მათ გაყვანაზე უარის თქმის შემდეგ ესპანელებმა სექტემბერსა და ოქტომბერში არ დათმეს პოზიციები, რამაც გამოიწვია შეტაკებები და მსხვერპლი ორივე მხრიდან. ალყაში მოქცეული ტერიტორიების ირგვლივ შეტაკებები გრძელდებოდა სამშვიდობო ხელშეკრულების ხელმოწერამდე.

ლიტერატურა

• Carmona Portillo, Antonio (2004) Las relaciones hispano-marroquíes a finales del siglo XVIII y el cerco de Ceuta de 1790-1791 (es). Málaga, Spain: Editorial Sarriá. ISBN 84-95129-90-6. 
•  Loureiro Souto, Jorge Luis (2015). Los conflictos por Ceuta y Melilla: 600 años de controversias (PDF) (PhD) (ესპანური). Universidad Nacional de Educación a Distancia. ციტირების თარიღი: 12 August 2022.