სერგი რადონეჟელი

სერგი რადონეჟელი (რუს. Сергий Радонежский; დ. 3 მაისი, 1314 — გ. 25 სექტემბერი, 1392) — რუსი მართლმადიდებელი ეკლესიის წმინდანი, ხსენების დღე არის ძველი სტილით 25 სექტემბერი, ახალი სტილით - 8 ოქტომბერი.

სერგი რადონეჟელი
დაიბადა	3 მაისი, 1314 Rostov
გარდაიცვალა	25 სექტემბერი, 1392 (78 წლის) სერგიევ-პოსადი
წმინდანად შერაცხვა	XV საუკუნე
ხსენების დღე	25 სექტემბერი
ატრიბუტები	ღირსი
მოღვაწეობა	Eastern Orthodox monk, anchorite, იღუმენი და Eastern Orthodox priest
სერგი რადონეჟელი ვიკისაწყობში

ცხოვრება

ღირსი სერგი რადონეჟელი როსტოვის მახლობლად, სოფელ ვარნიცაში მცხოვრები კეთილმსახური ბოიარების, კირილესა და მარიამის ოჯახში დაიბადა 1314 წლის 3 მაისს. მისი ღვთივრჩეულობა ადრევე გაცხადდა: ჯერ კიდევ შვილის შობამდე საღვთო ლიტურგიის დროს დედამ და მთელმა ერმა ცხადად გაიგონეს ჩვილის სამგზისი წამოძახილი მშობლის საშოში. ახალშობილს ბართლომე დაარქვეს. ყრმამ სიცოცხლის პირველივე დღეებიდან ყველა გააოცა თავისი მარხვით: ოთხშაბათს და პარასკევს დედის რძეს არ ეკარებოდა. ბავშვი არც მაშინ იღებდა დედისგან საკვებს, თუ მას ხორცი ჰქონდა ნაჭამი. როდესაც ეს შეამჩნია, მარიამმა საერთოდ აღიკვეთა ხორცეულის მიღება.

დაახლოებით 1328 წელს მომავალი წმინდანის დედ-მამა რადონეჟში გადასახლდა. როდესაც უფროსი ვაჟიშვილები დაოჯახდნენ, ღირსმა კირილემ და მარიამმა ხოტკოვის ღვთისმშობლის საფარველის სახელობის სავანეში სქემა შეიმოსეს და მალე უფლისთვის სათნო ღვაწლში მიიცვალნენ. ამის შემდგომ ბართლომემ დაუტევა ეს სოფელი და დაქვრივებულ, შემდეგ კი ბერად შემდგარ უფროს ძმასთან, სტეფანესთან ერთად რადონეჟისგან 10 ვერსის დაშორებით, მდინარე კონჩურასთან დაემკვიდრა. ძმებმა ტყე გაკაფეს და აქ საკუთარი ხელით ააგეს სეკანები და მცირე ტაძარი, რომელიც ყოვლადწმიდა სამების სახელზე ეკურთხა. ასე ჩაეყარა საფუძველი წმინდა სერგის ლავრას. სტეფანემ ვერ გაუძლო განდეგილობის სიმძიმეს და მოსკოვის ღვთის განცხადების სავანეს მიაშურა, მარტო დარჩენილი ბართლომე კი 1337 წლის 7 ოქტომბერს ბერად აღიკვეცა სერგის სახელით.

ღირსმა მამამ კიდევ უფრო გაამკაცრა ღვაწლი. წმიდანის სენაკის წინ ხშირად დაძრწოდნენ გარეული მხეცები, მაგრამ ნეტარს არაფერს ვნებდნენ. ერთხელ წმინდა სერგიმ სენაკთან მოსულ დათვს პური აჭამა, რის შემდეგაც მხეცი ხშირად აკითხავდა ხოლმე. ორი წელი დაჰყო წმინდა მამამ სრულიად მარტოდმარტო, შემდგომ კი, თანდათან მის ირგვლივ მონზავნური ცხოვრების მსურველებიც შემოიკრიბნენ. ერთხელ, როდესაც ნეტარი, ღამით, სენაკში ლოცვად დამდგარი, უფალს ავედრებდა თავის საძმოს, გაისმა ხმა: „სერგი!“ გაკვირვებულმა წმინდანმა პირჯვარი გადაისახა, სარკმელი გამოაღო და თვალისმომჭრელი ნათლის ფონზე იხილა მშვენიერ ფრინველთა სიმრავლე, რომელთაც გადაეფარათ ლავრა და მისი შემოგარენი. ზეგარდმო ხმამ განაგრძო:

„„სერგი, ამ ფრინველებივით გაგიმრავლდება სულიერი შვილები და ამ ფრთოსანთა მშვენებასავით მრავალფერი და საკვირველი იქნება მათი სათნოებანი“.“

1354 წელს, ხანგრძლივი და მხურვალე ვედრების შემდეგ, სავანის ბერებმა წმინდანი წინამძღვრობაზე დაითანხმეს. ვოლინელმა ეპისკოპოსმა ათანასემ მღვდელმონაზვნად დაასხა მას ხელი და იღუმენადაც დაადგინა.

ნეტარი სერგისა და მისი ძმების სიწმიდით გაბრწყინებულმა ცხოვრებამ თანდათან მიიპყრო თანამედროვეთა ყურადღება და მალე ლავრამ მთელს რუსეთში გაითქვა სახელი. წმინდანის სულიერ შვილთაგან ბევრი ბოიარი და თავადი მონასტერს თავისი ქონების ნაწილს სწირავდა, რამაც შესაძლებელი გახადა ახალი, უფრო დიდი ტაძრის აშენება. სავანის სახსრები იზრდებოდა, მაგრამ წმინდა სერგი და მისი ძმები კვლავ ძველებურ სიღატაკეში ცხოვრობდნენ. მდიდარ შემოწირულობებს იღუმენი საქველმოქმედო საქმეებს ახმარდა. განსაკუთრებულ მამობრივ სიყვარულს იჩენდა იგი ობოლთა, გლახაკთა, უპოვართა და მონასტერს შემოვედრებულ მწირთა მიმართ. შიმშილობის ჟამს წმიდანი აღებდა სავანის ბეღლებს და უხვად ურიგებდა ხორბალს დამშეულებს... ნეტარ ალექსის, მოსკოვის მიტროპოლიტს სურდა, სიკვდილის წინ მღვდელმთავრის ტახტი ღირსი სერგისათვის გადაებარებინა, მაგრამ წმიდანმა მტკიცე უარი განაცხადა - თავი ასეთი მაღალი ხარისხისათვის უღირსად მიიჩნია.

წმინდა ცხოვრებისა და დაუცხრომელი ღვაწლისათვის ნეტარი სერგი უფალმა განჭვრეტისა და სასწაულთქმედების ნიჭით დააჯილდოვა. წინასწარმცნობელმა მამამ ურდოსთან ბრძოლის წინ აკურთხა კეთილმსახური მთავარი დიმიტრი დონელი (ხს. 1 ივნისს), მთელი რუსული მხედრობით და თათრებზე გამარჯვება უწინასწარმეტყველა.

სიკვდილის წინ წმინდა მამა ღირს იქმნა ღვთისმშობლის სასწაულებრივი გამოცხადებისა. ზეციური ნათლით გაბწყინებული ყოვლადწმიდა ქალწული წმინდა მოციქულების, პეტრესა და იოანე ღვთისმეტყველის თანხლებით წარმოუდგა ნეტარს თავის სენაკში და მისი დაარსებული სავანის აყვავება აღუთქვა. წმინდა სერგიმ 1392 წლის 25 სექტემბერს მშვიდობით შეჰვედრა სული უფალს. მისი ცხედარი სავანის ტაძრის სამხრეთ კედელთან, საკურთხევლის მახლობლად დაკრძალეს.

1408 წელს, როდესაც მოსკოვი და მისი შემოგარენი თათართა ურდოებმა მოაოხრეს, წმიდა სამების ლავრაც დაიწვა და დაცარიელდა. უსჯულოთა მოსალოდნელი თავდასხმის წინა ღამეს ღირსი სერგი ეჩვენა თავის მოწაფესა და მემკვიდრეს - იღუმენ ნიკონს, აუწყა მოსალოდნელი უბედურების შესახებ და თან დაამშვიდა - განსაცდელი დროებითია, სავანე აღდგება, კიდევ უფრო აყვავდება და აღორძინდებაო. შემდგომ, წმიდა სამების ახალი ტაძრის მშენებლობის დაწყებამდე ნეტარი მამა ერთ კეთილმსახურ ერისკაცს წარმოუდგა და სთხოვა, ძმებისთვის ეუწყებინა: „რატომ მაჩერებთ ამდენი ხანი კუბოში, სადაც მიწა მფარავს და წყალი მაწუხებს“. ეკლესიის საძირკვლის გათხრისას მუშები გადააწყდნენ წმიდანის ლუსკუმას, რომლის ირგვლივ, მართლაც წყალი იდგა.

1422 წლის 5 ივლისს მღვდელმსახურთა დასის, დიდებულებისა და ხალხის სიმრავლის თანდასწრებით პატივით ამოასვენეს ნეტარი მამის ნაწილები. როდესაც კუბო გახსნეს, საოცარი კეთილსურნელება ამოიფრქვა - არა მარტო ცხედარს, წმიდა სერგი რადონეჟელის სამოსელსაც კი არ დასტყობოდა გახრწნის კვალი.

წმინდა ეკლესია ღირსი სერგის - უფლის სათნომყოფელი ახოვანი მოსაგრისა და მონღოლთაგან გავერანებულ რუსეთში მონასტრული ცხოვრების ამაღორძინებლის ხსენებას წელიწადში ორჯერ აღასრულებს: 18 ივლისს - წმიდანის ნაწილთა ამოსვენებისა და 8 ოქტომბერს - მისი მიცვალების დღეს.

იხილეთ აგრეთვე

• წმინდა სერგის სამების ლავრა

ლიტერატურა

• წმიდანთა ცხოვრება, ტომი III, თბილისი, 2001 წელი

რესურსები ინტერნეტში

• სერგი რადონეჟელის ცხოვრება
• ღირსი სერგი რადონეჟელისაეკლესიო ხელოვნებაში დაარქივებული 2010-06-17 საიტზე Wayback Machine.
• ღირსი სერგი რადონეჟელი სასწაულთმოქმედი