საერთაშორისო სანქციები რუსეთ-უკრაინის ომის დროს

რუსეთ-უკრაინის ომის დროს ბევრმა სახელმწიფომ დააწესა საერთაშორისო სანქციები რუსეთისა და ყირიმის წინააღმდეგ უკრაინაში რუსეთის შეჭრის შემდეგ, რომელიც დაიწყო 2014 წლის თებერვლის ბოლოს. სანქცირებულია ბელორუსიც . [1] სანქციები დაწესდა შეერთებული შტატების, ევროკავშირის (EU) და სხვა ქვეყნების და საერთაშორისო ორგანიზაციების მიერ რუსეთისა და უკრაინის კერძო პირების, ბიზნესისა და ოფიციალური პირების წინააღმდეგ. რუსეთმა უპასუხა რამდენიმე ქვეყნას საწინააღმდეგო სანქციებით, მათ შორის, სურსათის იმპორტი სრულად აკრძალა ავსტრალიიდან, კანადიდან, ნორვეგიიდან, იაპონიიდან, შეერთებული შტატებიდან და ევროკავშირიდან.

ევროკავშირისა და შეერთებული შტატების სანქციები კვლავ მოქმედებს 2022 წლის თებერვლიდან . 2022 წლის იანვარში, ევროკავშირმა გამოაცხადა სანქციების გაგრძელება 2022 წლის 31 ივლისამდე. 2022 წლის თებერვალში რუსეთის მიერ უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, შეერთებულმა შტატებმა, ევროკავშირმა და სხვა ქვეყნებმა, ჩინეთის ჩათვლით, შემოიღეს ან მნიშვნელოვნად გააფართოეს სანქციები ვლადიმერ პუტინისა და მთავრობის სხვა წევრების ჩათვლით, და "რჩეული რუსული ბანკები" გააძევეს მსოფლიო ბანკთაშორისი ფინანსური ტელეკომუნიკაციის საზოგადოებიდან, [2] რამაც გამოიწვია 2022 წლის რუსული ფინანსური კრიზისი და რუსეთისა და ბელორუსის მიმართ მასიური საერთაშორისო ბოიკოტი.

პოლიტიკური მნიშვნელობა რედაქტირება

რუსეთის მიმართ დაწესებული ეკონომიკური სანქციები ემსახურება არაღიარების პოლიტიკის ინსტრუმენტს, რაც ხაზს უსვამს იმას, რომ ქვეყნები, რომლებიც ამ სანქციებს აწესებენ, არ ცნობენ რუსეთის მიერ ყირიმის ანექსიას. ამ სანქციების დაწესება ხელს უშლის სიტუაციის განხილვას, როგორც დასრულებულ საქმეს. [3]

ფეისალ ისლამმა BBC News-ში განაცხადა, რომ მიღებული ზომები შორს იყო ნორმალური სანქციებისგან და "უფრო აღიქმებოდა, როგორც ეკონომიკური ომის ფორმა". სანქციების მიზანი იყო რუსეთი ღრმა რეცესიაში გადაეყვანა ბანკების გასხვისების და ჰიპერინფლაციის ალბათობით. ისლამმა აღნიშნა, რომ G20-ის ცენტრალური ბანკი სამიზნე ამ გზით აქამდე არასდროს ყოფილა. [4]

გავლენა რუსეთზე რედაქტირება

ზოგადად, მიჩნეულია, რომ ეკონომიკურმა სანქციებმა ხელი შეუწყო რუსეთის ეკონომიკის ოდნავ შესუსტებას და რუსეთის წინაშე არსებული გამოწვევების გაძლიერებას.

2015 წლის მონაცემების ანალიზის ვარაუდით რუსეთი უნდა შესულიყო რეცესიაში, მშპ-ს უარყოფითი ზრდით −2,2%-ით 2015 წლის პირველ კვარტალში, 2014 წლის პირველ კვარტალთან შედარებით. გარდა ამისა, სანქციების ერთობლივმა ეფექტმა და ნავთობის ფასების სწრაფმა ვარდნამ 2014 წელს გამოიწვია მნიშვნელოვანი დაღმავალი ზეწოლა რუბლის ღირებულებაზე და გამოიწვია კაპიტალის გაქცევა რუსეთიდან. ამავდროულად, სანქციებმა დაფინანსებაზე ხელმისაწვდომობისთვის აიძულა რუსეთი გამოეყენებინა თავისი სავალუტო რეზერვების ნაწილი ეკონომიკის გასაძლიერებლად. ამ მოვლენებმა აიძულა რუსეთის ცენტრალურ ბანკს შეეწყვიტა რუბლის ღირებულების მხარდაჭერა და გაეზარდა საპროცენტო განაკვეთები.

ზოგიერთი თვლის, რომ რუსეთის მიერ დასავლური იმპორტის აკრძალვამ დამატებითი გავლენა მოახდინა ამ რთულ მოვლენებზე, რადგან ემბარგომ გამოიწვია საკვები პროდუქტების ფასების ზრდა და შემდგომი ინფლაცია, გარდა იმისა, რომ რუბლის ღირებულების შემცირებამ გაზარდა იმპორტირებული საქონლის ფასი.

2016 წელს სოფლის მეურნეობამ გადააჭარბა იარაღის მრეწველობას, როგორც რუსეთის მეორე უმსხვილესი საექსპორტო სექტორი ნავთობისა და გაზის შემდეგ. [5]

გავლენა აშშ-სა და ევროკავშირის ქვეყნებზე რედაქტირება

2015 წლის მონაცემებით, ევროკავშირის ზარალი შეფასდა მინიმუმ 100 მილიარდ ევროდ. [6] გერმანიის ბიზნეს სექტორზე სანქციებმა მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა, დაახლოებით 30,000 სამუშაო ადგილით, რომელიც დამოკიდებულია რუსეთის ფედერაციასთან ვაჭრობაზე. [7] სანქციები შეეხო ევროპის ბაზრის უამრავ სექტორს, მათ შორის ენერგეტიკას, სოფლის მეურნეობას, და ავიაციას. 2016 წლის მარტში ფინეთის ფერმერთა გაერთიანებამ MTK განაცხადა, რომ რუსეთის სანქციებმა და ფასების დაცემამ ფერმერებზე უზარმაზარი ზეწოლა მოახდინა. ფინეთის ბუნებრივი რესურსების ინსტიტუტმა LUKE შეაფასა, რომ 2015 წელს ფერმერების შემოსავალი წინა წელთან შედარებით მინიმუმ 40 პროცენტით შემცირდა.

2015 წლის თებერვალში Exxon Mobil- მა განაცხადა, რომ რუსეთის სანქციების გამო დაახლოებით 1 მილიარდი დოლარი დაკარგა.

2017 წელს გაეროს სპეციალურმა მომხსენებელმა იდრის ჯაზაირიმ გამოაქვეყნა მოხსენება სანქციების გავლენის შესახებ, სადაც ნათქვამია, რომ ევროკავშირის ქვეყნები მათ გამო კარგავენ დაახლოებით „თვეში 3,2 მილიარდ დოლარს“. მან ასევე აღნიშნა, რომ სანქციები გამიზნული იყო რუსეთისთვის შემაკავებელ ფაქტორად, მაგრამ არსებობს რისკი, რომ იყოს მხოლოდ შემაკავებელი საერთაშორისო ბიზნეს საზოგადოებისთვის, მაგრამ უარყოფითად იმოქმედებს მხოლოდ იმ დაუცველ ჯგუფებზე, რომლებსაც არაფერი აქვთ საერთო კრიზისთან“ (განსაკუთრებით ყირიმში მცხოვრები ადამიანები, რომლებიც „არ უნდა აიძულონ ერთობლივად გადაიხადონ რთული პოლიტიკური კრიზისი, რომელზეც მათ არ აქვთ კონტროლი“). [8] [9] [10]

2022 წლის რუსეთის უკრაინაში შეჭრის შემდეგ, აშშ-ს მთავრობამ განიხილა ახალი მოლაპარაკებები ვენესუელასთან ნედლი ნავთობის შესახებ, მას შემდეგ, რაც ახალი სანქციები კრძალავს და ფაქტობრივად წყვეტს რუსეთიდან შემოსული ნავთობის ყველა იმპორტს განუსაზღვრელი ვადით. [11] [12]

სქოლიო რედაქტირება

  1. UK announces first wave of sanctions against Belarus en (1 March 2022). ციტირების თარიღი: 3 March 2022
  2. Collins, Kaitlan; Mattingly, Phil; Liptak, Kevin; Judd, Donald (26 February 2022). „White House and EU nations announce expulsion of 'selected Russian banks' from SWIFT“. CNN. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 26 February 2022. ციტირების თარიღი: 26 February 2022.
  3. (7 November 2019) Economic Sanctions in International Law and Practice. Routledge. DOI:10.4324/9780429052989. ISBN 978-0-429-05298-9. 
  4. Why the world is waging economic war on Russia (27 February 2022). ციტირების თარიღი: 28 February 2022
  5. „Russian agriculture sector flourishes amid sanctions“. Financial Times. 19 April 2017. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 30 April 2017. ციტირების თარიღი: 4 May 2017.
  6. Sharkov, Damien (19 June 2015). „Russian sanctions to 'cost Europe €100bn'. Newsweek.com. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 2 June 2017. ციტირების თარიღი: 1 November 2017.
  7. „German businesses suffer fallout as Russia sanctions bite“. Financial Times. 26 November 2014. დაარქივებულია ორიგინალიდან — 4 December 2021. ციტირების თარიღი: 28 May 2016.
  8. Report of the Special Rapporteur on the negative impact of unilateral coercive measures on the enjoyment of human rights, on his mission to the Russian Federation. ციტირების თარიღი: 13 September 2017
  9. Unilateral sanctions against Russia hurt most vulnerable groups with limited impact on international businesses, UN expert finds. ციტირების თარიღი: 1 November 2017
  10. Visit of the Special Rapporteur on the negative impact of unilateral coercive measures on the enjoyment of human rights to the Russian Federation, 24 to 28 April 2017. ციტირების თარიღი: 13 September 2017
  11. The US is banning Russian oil imports, but an embargo that includes European allies would have more impact. ციტირების თარიღი: 11 March 2022
  12. Venezuela Comes in From the Cold Amid U.S. Oil Search. ციტირების თარიღი: 11 March 2022