რაბიგა კუშაევა
რაბიგა კუშაევა ( ბაშკ. Рабиға Йәнғол ҡыҙы Ҡушаева ; 1901 — 1937 ) — ქალთა მოძრაობის ლიდერი, ბაშკირეთის ეროვნული მოძრაობის წარმომადგენელი.
| რაბიგა კუშაევა | |
|---|---|
| მშობლიური სახელი | Рабиға Йәнғол ҡыҙы Ҡушаева |
| დაბადების თარიღი |
1901 |
| გარდაცვალების თარიღი |
1937 მოსკოვის ოლქი |
| მოქალაქეობა |
 სსრკ |
| საქმიანობა | პედაგოგი, ქალთა მოძრაობის აქტივისტი |
ბიოგრაფია
რედაქტირებარაბიგა კუშაევა დაიბადა 1901 წელს სამარის გუბერნიის სოფელ ხასიანოვოში, ამჟამად სამარის ოლქის ბოლშეჩერნიგოვის რაიონში.
1916 წლიდან რაბიგა კუშაევა მუშაობდა პედაგოგად სამარის პროვინციის სოფელ ბურზიანში.
1917 წელს მან მონაწილეობა მიიღო ორენბურგში I საყოველთაო ბაშკირთა ყურულთაის (ყრილობის) მუშაობაში, სამარის გუბერნიის პუგაჩოვის რაიონის ბაშკირთა დეპუტატის რანგში. რაბიგა კუშაევა ყრილობაზე აქტიურად უჭერდა მხარს ბაშკირ ქალთა თანასწორობას და წამოაყენა მოთხოვნა ბაშკირი ქალებისთვის მიენიჭებინათ სრული სამოქალაქო და პოლიტიკური უფლებები მამაკაცებთან თანაბარ საფუძველზე. ამასთანავე შესთავაზა კონკრეტული ზომები მათი განხორციელებისთვის, რომელიც შედგებოდა ათი პუნქტისგან. . მისი მოხსენების თანახმად, [1] ყურულთაის დადგენილებებში გენდერული თანასწორობის შესახებ პუნქტები იყო შეტანილი.[2]
1919 წლიდან მუშაობდა საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის ბაშკირეთის რეგიონალურ კომიტეტში ქალთა საქმეების განყოფილების უფროსად.
რაბიგა კუშაევა გახდა ბაშკირეთის საყოველთაო მუშათა და გლეხთა ქალთა I კონფერენციის ერთ-ერთი ორგანიზატორი, რომელიც ჩატარდა 1920 წლის სექტემბერში ქალაქ სტერლიტამაკში . 1921 წლის ნოემბერში მან მონაწილეობა მიიღო მოსკოვში საბჭოთა კავშირის სრულიად რუსეთის IX ყრილობაში. რაბიგა კუშაევა ასევე მონაწილეობდა მუშათა და გლეხ ქალთა I საყოველთა ყრილობის ორგანიზებასა და მომზადებაში, რომელიც ჩატარდა 1924 წლის ნოემბერში. მონაწილეობდა ბაშკირეთის საყოველთაო ქალთა ყრილობაში — საბჭოს წევრთა ყრილობაში, რომელიც გაიმართა 1927 წლის ოქტომბერში.
1927 წლიდან მუშაობდა შ. ხუდაიბერდინის სახელობის უფას ბავშვთა სახლის დირექტორად. .
1929 წლიდან ცხოვრობდა მოსკოვში. მუშაობდა რსფსრ განათლების სახალხო კომისარიატში ბავშვთა სახლების განყოფილების ინსპექტორად.
რაბიგა კუშაევა მოკლეს 1937 წლის ზაფხულში, როდესაც იაროსლავის რკინიგზის ლოსის სამგზავრო პლატფორმიდან მატარებლით სახლში მიემგზავრებოდა.
ოჯახი
რედაქტირებარაბიგას ძმა — ხარის იუმაგულოვი (1888-1937), იყო სახელმწიფო და საზოგადო მოღვაწე, ბაშკირული ეროვნული მოძრაობის ერთ-ერთი ლიდერი, 1919-1920 წლებში ბაშკირეთის რევოლუციური კომიტეტის თავმჯდომარე.
რაბიგა 1922 წელს ცოლად გაჰყვა სახელმწიფო და საზოგადო მოღვაწეს, 1922-1929 წლებში ბაშკირეთის ცენტრალური აღმასრულებელი კომიტეტის თავმჯდომარეს — ხაფიზ კუშაევს (1888-1937). წყვილს სამი შვილი შეეძინა: მინსილუ, გარდაიცვალა დიფტერიით 1923 წელს. ტანსილუ (დინა). გამოვიდა ოპერის მომღერალი იყო. პერმის ოპერის თეატრის სოლისტი; რსფსრ დამსახურებული არტისტი. ირეკი, 5 წლის ასაკში მშობლების გარდაცვალების შემდეგ, ბავშვთა სახლში გაგზავნეს. მისი შემდგომი ბედი უცნობია. [3]
ლიტერატურა
რედაქტირება- Сулейманова Р. Н. Неутомимый борец за равноправие башкирских женщин //Башкортостан в XX столетии. Исторические портреты. Уфа, 2006. Вып.1.
- Шәкүр Рәшит. Арҙаҡлы башҡорттар. Ғилми-биографик очерктар. Тулыландырылған 2-се баҫмаһы. — Өфө: Китап, 2005. — 376 бит.
სქოლიო
რედაქტირება- ↑ В частности, она в своём докладе потребовала предоставить башкирским женщинам политические и гражданские права наравне с мужчинами. Несмотря на противодействие консервативной части курултая, многие предложения делегатки вошли в итоговую резолюцию съезда.
- ↑ История башкирского народа: в 7 т./ гл. ред. М. М. Кульшарипов; Ин-т истории, языка и литературы УНЦ РАН. — Уфа: Гилем, 2010. — Т. V. — С. 119. — 468 с.
- ↑ Сулейманова Р. Мать нации или слово о Рабиге Кушаевой. //«Киске Өфө», 2011. № 46. С. 7.