პოტსდამის შეთანხმება
პოტსდამის შეთანხმება — პოტსდამის კონფერენციის შემაჯამებელი დოკუმენტი. კონფერენცია მიმდინარეობდა მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ 1945 წლის 17 ივლისიდან 2 აგვისტომდე, ცეცილიენჰოფის სასახლეში პოტსდამში. პოტსდამის კონფერენციაზე გამარჯვებულმა სახელმწიფოებმა მიიღეს გადაწყვეტილება გერმანიის ახალი პოლიტიკური და ადმინისტრაციული მოწყობის, მისი დემილიტარიზაციის, რეპარაციის გადახდისა და გერმანელი სამხედრო ტყვეების ბედის შესახებ.
კონფერენციაში მონაწილეობდნენ სსრკ, აშშ და დიდი ბრიტანეთი. საფრანგეთი არ მონაწილეობდა, თუმცა 4 აგვისტოს შეუერთდა პოტსდამის შეთანხმებას. თავდაპირველად კონფერენციაში მონაწილეობდნენ სტალინი, ჰარი ტრუმენი და უინსტონ ჩერჩილი. მოგვიანებით ჩერჩილი შეცვალა დიდი ბრიტანეთის ახალმა პრემიერ-მინისტრმა კლემენტ ეტლიმ.
კონფერენციაზე გერმანიისათვის მიიღეს პოლიტიკური პრინციპები, რომელსაც უწოდეს „ხუთი D“:
- დენაციფიკაცია
- დემილიტარიზაცია
- დემოკრატიზაცია
- დეცენტრალიზაცია
- დემონტაჟი
შედეგები და გადაწყვეტილებები რედაქტირება
პოტსდამის შეთანხმების ყველაზე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებები იყო:
- პოლონეთის, ჩეხოსლოვაკიის და უნგრეთის გერმანული მოსახლეობის „მოწესრიგებული და ჰუმანური ტრანსფერის“ ლეგიტიმაცია.
- აღმოსავლეთ გერმანული მიწების (ოდერ-ნაისეს ხაზს აღმოსავლეთით) პოლონეთისათვის გადაცემა.
- გერმანიის მოკავშირეთა 4 საკონტროლო ზონად (სსრკ, აშშ, დიდი ბრიტანეთი, საფრანგეთი) დაყოფა.
- გერმანიის სარეპარაციო ზონებად დაყოფა საკონტროლო ზონების მიხედვით.
ეს ბოლო პუნქტი თითოეულ მაკონტროლირებელ მოკავშირეს თავის საკონტროლო ზონაში მისი ინტერესების მიხედვით რეპარაციების დაწესების უფლებას აძლევდა, რითაც დაირღვა გერმანიის ეკონომიკური ერთიანობა. ამას მალე ცივი ომის დაწყებისთანავე გერმანიის პოლიტიკური ერთიანობის დარღვევაც მოჰყვა.
რესურსები ინტერნეტში რედაქტირება
- Agreements of the Berlin (Potsdam) Conference დაარქივებული 2009-08-02 საიტზე Wayback Machine.
- Trouble in Germany[მკვდარი ბმული] Time Magazine, Monday, October 22, 1945
- Cornerstone of Steel[მკვდარი ბმული] Monday, January 21, 1946
- The Road Back დაარქივებული 2013-08-28 საიტზე Wayback Machine. Time Magazine, Monday, September 8, 1947